करुण

त्या कोवळ्या फुलांचा बाजार पाहिला मी

-प्रसिद्ध गझलकार अनिल कांबळे.
-
तारर्कर्लीच्या समुद्र किनाऱ्यावर भटकंतीचा आनंद घेतला.तेव्हां एक वेगळाच अनुभव आला.

रापण,कोकणात कोळ्यांचा पारंपारिक मासेमारीचा व्यवसाय. यावेळेस बघायला मिळाला.जाळ्यात अडकलेल्या जलचरांची अवस्था बघून वरील गझल आठवली.काही ओळी सुचल्या त्या पंक्तीबद्ध करायचा प्रयत्न केला.याचे श्रेय मी गझलकारांना देईन.

अशाच एका धुंद, सोनेरी संध्याकाळी
सहज फिरायला निघालो होतो
सहज मंजे मुद्दामच …
– मला स्वतःशीच मोठ्याने बोलण्याची खोड आहे
– घरात उगाच तमाशा नको म्हणून बाहेर पडलो.
नकळत पाय तळ्याकाठच्या शांत रस्त्यावर वळले

– मनात तात्त्विक वगैरे विचार घोळत होते.
कोs हं ? … मी कोण आहे ?
मै कौन हूँ ? व्हू आयाम ?

उशीराने आले ध्यानी
एकटे गर्दीत बसून
मला अनोळख्या देशी
आज्जी गेलीय सोडून

घरातून निघताना
का बोलली ती नाही?
तुला लेकरा घरात
जागा उरलीच नाही

आई बाबा गेल्यावर
आज्जी तूच उरलेली
कुणाकुणा पोसशील
तूही आता थकलेली

माझ्या इवल्या बहिणी
आणि भाऊ लहानगे
तुला आज्जी, म्हणतील
कुठे दादा आमुचा गे?

काय सांगशील त्यांना
मला सांगशील का ग?
आज्जी एवढ्याचसाठी
पुन्हा भेटशील का ग?

- संदीप चांदणे

पेरणा किती काळ झुलवायचे

http://misalpav.com/node/50291

किती काळ तुडवायचे

खरे सांग केव्हा तुझ्या बंद ओठी साथीदारांचे नाव केव्हा उमटायचे
किती घालायचे तुला टायरी अन किती वेळ पाण्यात बुडवायचे

तुला कोठडी लागली आवडायला आम्ही रिमांड कितीदा मागायचे
मळकट घोंगडे पुन्हा पांघरोनी तू मात्र बिनघोर झोपायचे

अरे प्राक्तनाचे असे काय देणे तुजभोवती दिनभर नाचायचे
कोर्टातही तू अससी मुक्याने माXXXX जजनाही किती काळ झुलवायचे

नकोच ते युद्ध नको
नकोच ते मृत्यू नको
सहन न होणार्या वेदना
नकोच नको

पैशापायी जायी पैसा
युद्धापायी भरडते जनता
भावनेला घालती गोळी
"युद्धच हवे" बोलतो वर नेता

रणभुमीवर कुणी मारतो कुणी मरतो
बाप, मुलगा, नवरा, भाऊ जातो
घर दार कोसळूनी होते सुने
नशीबी राही केवळ वाट पहाणे

जमावात बातमी युद्धाची ऐकता
विरश्री संचारून अंगी हाताच्या मुठी वळतसे
परी कुणी एकच घरचा धारातिर्थी पडता
युद्ध नको, युद्ध नकोच शब्द वदनी येतसे

- पाषाणभेद
०२/०३/२०२२

मायेचे वस्त्र जिर्ण झाले विरले फाटले
अजूनी होते हवे ते परी न आता उरले

उबदार किती ते वाटे गारठ्यामधे
लेवून अंगी जणू चिलखत ते भासे
कितीही संकटे आली जरी
घाव वर्मी ते सोसतसे

किती निगूतीने वस्त्र निर्माण केले
उभे आडवे धागे प्रेमादराने गुंफले
शिलाई नाजूक टाके अचूक
रंग तयाचे भरदार असले

या वस्त्राची मजबूत न तुटणारी विण
कुणी न विणकर आता न विणणार
भक्कम हाती नक्षीचा ठसा कोरला
पुन्हा कधी न उमटे

कुणी एक चांदणी नवथर
खाली आली धरणीवर
काय कसले तिला ना ठावे
इकडे तिकडे कोठे जावे
भूकेलेली रडवेली
रडून कोमेजलेली
तशात भेटला तिजला प्रियकर
अशाच चांदणीसाठी होता आतूर
कोण कुठली तू आलीस कशी
आपूलकीने त्याने केली चौकशी
लांब असते दूरदेशी येथे परदेशी
कोण मज पाठवील पुन्हा मजदेशी
प्रियकर उदार उमदा चांदणीस आवडला
परी स्वगृहाच्या ओढीने जीव खंतावला
मी तर तुझा आताचा प्रियकर
घर तुझे कधीचे सुखकर
नको तू गृह विरह सहू
तू अन मी वेगळे होवू
प्रियकर त्वरीत निर्णय घेई
प्रियेस त्याच्या पोहचवून देई

माझेच दु:ख मोठे का?
इतरांचे दु:ख छोटे का?

हातातले गमावले सारे काही
त्यांनी तरी कमावले का?

पर्वतासम संकटे आली
हादरून मी गेलो, ते नाही का?

जे गेले ते माझे होते
इतरांचे काहीच नव्हते का?

मानले माझे माझे, केले माझे माझे
असेच असते इतरांचेही, नव्हे का?

एक आर्त काव्य , सलील कुलकर्णी
( कवी माहित नाही बहुतेक संदीप खरे किंवा सुधीर मोघे )
https://www.youtube.com/watch?v=xyHtnZW0dNA

अजुन उजाडत नाही ग!

दशकामागून सरली दशके
अन् शतकाच्या गाथा ग!
ना वाटाचा मोह सुटे वा
ना मोहांच्या वाटा ग!
पथ चकव्याचा, गोल,
सरळ वा कुणास उमगत नाही ग
प्रवास कसला? फरफट अवघी!
पान जळातून वाही ग...

तुमच्या जाण्याने जग सुने झाले
सुख सारे असूनही भासे काहीतरी उणे ||

किती आठव काढावी
किती स्मृती जपावी
त्या आठवांनी डोळा पाणी आले
तुमच्या जाण्याने जग सुने झाले ||१||

रिक्त झाली तुमची नेहमीची जागा
तुम्ही दिसणार तेथे आम्हा असे आशा
असे कसे मधूनच जग सोडूनिया गेले?
तुमच्या जाण्याने जग सुने झाले ||२||

कार्ये केली अनेक; ओंजळ भरून दिले दान
दया केली दीनांवर; सदा काळजी काळीज भरून
रिक्त राहीले स्वतः केले दुसर्‍यांचे भले
तुमच्या जाण्याने जग सुने झाले ||३||