कविता

गझल एक संवेदनशील काव्यप्रकार ! ज्याची मोहिनी जितकी गझलकाराला असते तितकीच तिचा आस्वाद घेणाऱ्याला असते. जेव्हा गझल लिहिण्याचा प्रयत्न करायचं ठरलं तेव्हा खुपच जुजबी माहिती होती. म्हणजे गझलेत प्रामुख्याने विरोधाभासी प्रतिकांचा वापर केला जातो. उदा.भोगले जे दुःख त्याला सुख म्हणावे लागले, सुगंधी जखमा,लाघवी खंजीर यांसारख्या. पण अधिक माहिती जाणुन घेण्यासाठी गुगलुन बघितलं तर ब्रह्मांडच हाती आलं.

झाडीत उठले पाखरांचे बोल
वारा पेरतो हिरव्या सुरांची ओल

पूर्व काठावर पाझरती सोनेरी कण
मुठीतला प्रकाश उधळीत आले लाल किरण

उतरली ऊन्हे नभाची उघडीत दारे
पिकात पसरलेल्या दवांचे झाले हिरे

धुक्यांच्या पुसून ओळी वृक्ष घेती आकार
खोप्यांतून उडाले चिमण्यांचे थवे चुकार

नवे रूप फुलवीत आली धरणी
हवेत झेपावले पक्षी मुखात घेऊन गाणी

उंच उंच झोका जाई 
निळ्या आभाळात ।
फिरी येता गोळा होई 
जीव काळजात ॥१॥

शैशवात वाटे येई 
कवेत आकाश ।
पाय लागता भुईस 
कळे तो आभास ॥२॥

घेत झेप याैवनात 
जमिनीस सोडी ।
वाऱ्यास जाई कापीत 
गगनास जोडी ॥३॥

कुरकुर ही कड्यांची 
आताशा जराशी ।
संधीकाली विसावली 
लय पश्चिमेशी ॥४॥

त्रिकालातुनी विहार 
हिंदोळा घडवी ।
अन् राधेची कृष्णावर
प्रीतही जडवी ॥५॥

आषाढाच्या एक दिनी...

कुंद,सावळ्या वातावरणी
आषाढाच्या एक दिनी
हिरवा डोंगर झाकून जाई
पाऊसभरल्या मेघांनी

स्तब्ध तरूंवरी स्तब्ध पाखरे
लोकालयीही तीच स्तब्धता
वाराही जणू रुसून बसला
मनात भरवूनी उदासीनता

अशात कुठुनी चुकार बगळा
कापत जाई मेघांना
भेदरलेली चिमणी बसली
मिटून अपुल्या पंखांना

असाच काही काळ लोटला
अन् डोलू लागले वृक्षलता
वा-यासंगे जणू मिळाली
वर्षागमनाची वार्ता

झरझर,सरसर पडू लागल्या
धवल शुभ्र पाऊसधारा
उदासलेल्या चराचरावर
हो चैतन्याचा शिडकावा

आज सगळ जग डेवलप होतय ,
इमान अण राकेटात बसुण आभालाळा गवसणी घालतय ,
अशा या बदलत्या काळात रात्रीचं पण येगळच विश्व सुरू होतय |
तरी माझा शेतकरी बाप अजुन मातीतच घाम गाळतोय ,
रात्रीच पाणी द्यायला इच्चुकाड्याची सोबत घेतोय,
दिवसा ना त्याला उन्हाचा ताप ना रात्रीची त्याला झोप ||
असा हा आमचा शेतकरी बाप कधी राहिल टिपटाप ?

मोठाले याप‍री ब्यांकीची हाजारो कोटी बुडवतात,
देश सोडुन पळुन जातात न देश खड्ड्यात घालुन मजा मारतात |
पन बी अन् खतासाठी घेतलेले पन्नास हाजार
न ‌फेडता आल्या मुळे तो स्वाभीमानी घेतो गळफास, ||

मराठीतल्या काही नवकवींच्या गजल ऐकल्या कि असं वाटतं मराठीत गजलेला दुःख सोडून विषय आहेत का नाहीत. मध्ये एक अशीच गजल ऐकली आणि साधारण विशीतल्या त्या गजलकाराचा गळा एकाच गजलेत तीन वेळा कापला गेला. म्हटलं अरे देवा!!! गळा कापणे, पाठीवर घाव करणे, गेला बाजार पारिजातकाचा उल्लेख ह्याच्या पुढे गजल आहे का नाही.
खालच्या ओळी थोड्याश्या वैतागाने लिहिल्यात. वृत्तांच्या गणितात बसत असतील तर गजल म्हणू नाहीतर कविता, तेही नसेल तर मुक्तछंद आहेच.....

भिंतीवरती उगा टांगशी घाव कशाला?
दुःखांचे मोजसी सदा तू भाव कशाला?

नजर..

बालपणीचा पाऊस
म्हणजे असे
मजामस्ती,
शाळेत जाण्याची धांदल
,वाहत्या पाण्यात
सोडलेल्या कागदी होड्या
आणि अवखळ खेळ

तारुण्यात तोच
पाऊस म्हणजे
गुलाबी जग सारे,
प्रेमपत्र,
चोरटी बावरलेली नजर
आणि
पावसातली ती घट्ट मिठी

उतारवयात पाऊस
तोच ; पण
नेत्र असतात पाणावलेले,
हक्काची नातीही
दुरावलेली,
कोणीच नसे सोबती;
दोन शब्द बोलायला.

पाऊस असे तोच.
दरसाल तसाच बरसुन जाई
वयाप्रमाणे बदलत
जाई ती आहे
'नजर'
पावसाला अनुभवण्याची!

तुझ्या वाटेवर उभा मी एकाकी
डोळे मुके होऊन झाली नजर बोलकी

चोरपावलाने हळूच तू येऊन जा
पाखरांचे उदास सूर घेऊन जा

जाग्या झाल्या भोवती रानसावल्या
आकाशवाटा ढगांना बिलगून बसल्या

जीवघेणी ओढ तुझी प्राणात दाटली
क्षितीजावर उभी राहीली मावळतीची सावली

पापण्यांच्या पंखात अश्रूंचे घन भरले
प्रितीची आग ह्रदयात ठेऊन गेले

 जाई बरसुनी मेघ
 करी धरेशी सलगी
 धरा येता मोहोरुनी
 विरे मेघ तो बैरागी

आसुसल्या धरणीशी
 गाठ पडता जळाची
 बीज अंकुरुनी येई
 कुस चिरीत आईची

 हात जोडुनिया कोंब
 सांगे भूमीचे मार्दव
 जरा थांब क्षणभर
 करी मेघाला आर्जव

 वीण बांधुनी भुईशी
 करी लवलव पाते
 नवलाईचे हे बंध
 झाले नव्हत्याचे होते

 पूर्ण होता ऋतुचक्र 
 पुन्हा लागती डोहाळे
 करी नेमाने तरीही
 सृष्टी साजरे सोहळे