पांडूबाबा आमच्या वाडीतील सगळ्यात जुना माणूस. जुना म्हणजे इतका जुना कि त्याच्यासमोरची लहान लहान मुलं आता म्हातारी झालेली. हाता-पायाची कातडी लोंबू लागलेली, दातांनी तोंडाचा केव्हांच निरोप घेतलेला. त्यामुळे गालाला जिथे खळी पडते, तिथं खड्डा पडलेला. भाकर खाताना सुद्धा त्याला डाळीत कुसकरून खावी लागायची.
एकदा मी सहज त्याला विचारलं," बाबा, तुझं वय किती?"
माझा प्रश्न ऐकून तो जरा विचारात पडल्यासारखा दिसला. नंतर," तुझ्या पणज्याचं वय किती?" हा प्रश्न विचारून मलाच कोड्यात टाकलं.
भावकीने मोठ्या भावाचा झोपेतच गळा घोटल्यावर बिथरलेला तो मृगजिनधारक साधूवेषात उत्तरेकडे पळत होता. ज्यांच्या वैभवासाठी त्याने आयुष्य दिले, तिसऱ्या पिढीतच ते परस्परांच्या उरावर उठलेले. एका नदीकाठी झाडाखाली थकून पहुडल्यावर त्याचा लगेचच डोळा लागला. जिवलग मित्रासोबत केलेले धमाल अग्निकांड स्वप्नात आले. गोमांस-घृताने परिपुष्ट हजारेक आर्यपुत्र घेऊन; अनार्य असंस्कृत मातृसत्ताक वनवास्यांना जिवंत जाळत केलेला धर्मसंस्थापनेचा थरार! सोळा संस्कार झुगारणाऱ्या, मनमर्जीने आवडीच्या पुरुषाशी रत होणाऱ्या नागस्त्रियांच्या, त्यांच्या कोवळ्या मुलींच्या जळताना किंकाळ्या! अगदी ताजे आर्यसत्र परवाच घडल्यासारखे.
माहूरगडाला निघालेल्या टूर-बसमध्ये काका सहप्रवाश्याला तावातावाने सांगत होते - 'कुणी सांगितलं आपल्याकडे स्त्रियांना किंमत नव्हती? अहो, गार्गी, मैत्रेयी या स्त्रियां ऋषिंच्या तोडीस तोड. ते स्त्रीमुक्ती वगैरे कौतुक आम्हाला सांगू नका लेको.. म्हणजे आपल्याकडे शिक्षण, समानता वगैरे आहेच.. आपल्या महान संस्कृतीत..खक्क..' वचावचा बोलून घसा कोरडा पडल्याने काकांना ठसका लागला. काकांनी खिडकीशेजारी बसलेल्या काकूंना सांगितलं - 'ये ऊठं गं, पाण्याची बाटली दे, खिडकीतनं बाहेरची झाडं काय कवा बघितली नाईस काय?' काकूंनी धडपडत वरच्या बॅगेतून पाण्याची बाटली काढली आणि काकांना दिली.
घरी आलो तर आईनं तोंडाचा पट्टा सुरु केला.
" कुठं गेला होतास, तुला घर दार हाय कि नाय, उन्हा-तान्हातून दिवसभर उंडगत असतोस, थांब तुझ्या तंगड्याच तोडून ठेवता, जनमभर पोसायला झालं तरी चालल, डोक्याला ताप तरी राहणार नाय."
नुकताच पावसाळा संपून जिकडे तिकडे आनंदाचे वारे वाहू लागले.शेतकऱ्याची तर नुसती धांदल उडाली होती. कुणाची भात कापणी सुरु होती.कुणी नाचणीची कणसं वेचत होतं, तर कुणी कापून आणलेल्या धान्याच्या अडव्या घालत होतं. गुरं पोट टम्म भरेपर्यंत चरत होती. नुकत्याच कापून झालेल्या शेतात; कणसातून पडलेले दाणे टिपण्यात पाखरं मग्न होती. त्याची तर मजाच-मजा. धान्य टिपणारी पाखरं बघणं तर त्याहून मजेदार.म्हणजे ती दाणे टिपताना दोन-तीन दाणे टिपणार, मान वर करून आजूबाजूला टकामका बघणार,परत दोन-तीन दाणे टिपणार परत मान वर करून टकामका बघणार. काही धोका नसे पर्यंत हे न थकता सुरूच राहणार.
स्टीमपंक चॅटरबॉक्स
डॉक्टर ननवरे बंगल्याच्या बागेत काहीतरी अचाट प्रयोग करत होते. त्यांनी जुन्या बाजारातून बरच काही लोखंडी सामान विकत आणले होते. त्यात काय नव्हते? त्यांत निरनिराळ्या गेजचे लोखंडी पत्रे होते, एम-५ पासून एम-३० पर्यंतचे बोल्ट होते, ओपन एंड, रिंग, सॉकेट, बॉक्स,आणि शेवटी अॅड्जस्टीबल असे स्पॅनरचे अनेक प्रकार. स्टील वायर्स. चेन्स, कप्प्या. बेअरीन्ग्स, पिस्टन आणि मॅचिंग सिलींडर, क्रॅंकशाफ्ट, क्रॅंकेस. आता मी कशाकशाची नावे लिहू डॉक्टरांनी मला ह्या सगळ्या स्टोरचा इन्चार्ज केलं. आणि हुद्दा दिला: भांडारगृह प्रमुख!
तर सांगायचा मुद्दा हा की असे आमचे डॉक्टर “अमानवीय” आहेत.
थोड्याच दिवसानंतर सगळ्या पुण्याची मति गुंग करणारी
अभूतपूर्व घटना घडली. त्या अघटित घटनेचा मी एकमेव साक्षीदार आहे. म्हणजे डॉक्टरांच्या शिवाय बरका.
एके दिवशी सकाळी सकाळी डॉक्टरांचा फोन आला, “प्रभुदेसाई, संध्याकाळी इकडेच चहा प्यायला ये. तुला गंमत दाखवायची आहे. माझा कॉर्नफ्लेक्स बनवण्याचा प्रयोग शेवटी यशस्वी होणार अस दिसतेय. तू ये आणि स्वतःच बघ.”
मी जेव्हा कॉलनीत रहायला आलो तेव्हा कॉलनीला पन्नास वर्षे पूर्ण झाली होती. कॉलनीत बहुतांशी हौसिंग सोसायट्या होत्या. मध्येच एखाद दुसरे बंगले होते. बहुतेक सोसायट्याची पुनर्बांधणी होऊन पाच सहा वर्षे झाली होती. त्यामुळे कॉलनी चकाचक दिसत होती. गावांत असा गैरसमज होता की ह्या कॉलनीत फक्त उच्चभ्रू लोकं रहातात. मी आधी गावांत रहात होतो. रिटायर झाल्यावर फंड, ग्रॅच्युइटी इत्यादींची थोडी रक्कम हातांत आली होती. ती पकडून मी कॉलनीत एक सेकंडहॅंड फ्लॅट विकत घेतला. फ्लॅट तसा लहान आटोपशीर होता. माझे अनेक वर्षांचे कॉलनीत राहायचे स्वप्न होते ते आयुष्याच्या शेवटी का होईना पण अश्या रीतीने साकार झाले.
महाशिवरात्री निमित्त सादर करत आहे कथा अभिवाचन : पुजा
ज्येष्ठ लेखिका अरुणा ढेरे यांच्या शब्दसौंदर्याने नटलेली, श्री बृहदेश्वर मंदिराच्या पार्श्वभूमीवरची आगळी वेगळी प्रेम कथा.
महाशिवरात्री निमित्त मी ही कथा सादर आहे.
ऑडिओची साईझ मोठी आहे म्हणून गुगल ड्राइव्ह वरून शेअर करत आहे.
कथा : पूजा
लेखिका : अरुणा ढेरे
कथासंग्रह: अज्ञात झऱ्यावर रात्री
ए ! " तांब्यात पाणी घेऊन ये जरा, ह्या गाठीने नाकात दम आणलाय माझ्या. ह्या कुऱ्हाडीची धार बोथट करून टाकली तिने ".
अहो! निदान आज तरी लाकडं फोडू नका, अजयचा मॅट्रिकचा रिझल्ट आहे. शाळेत गेला आहे तो, येईल थोड्या वेळात मित्रांबरोबर घरी, तेव्हा दारात असा पसारा बरोबर दिसणार नाही.
तुझा लेक काय दिवे लावणार आहे माहीत आहे मला. आणि उद्या बंबात काय घालू? तुझ्या लेकाची लाकडं?
अहो असं अभद्र तरी बोलू नका आपल्या लेकराबद्दल.
