करुण

रस्त्यांवरून फिरताना,
मजेमजेत धावताना
खिदळत असतो, उधळत असतो आम्ही
थकून जेव्हा बसतो
तिथेच, बाजूला एखाद्या झाडाखालच्या दगडावर
माझ्या मांडीवर बसून सानुली माझी
करते चाळा माझ्या शर्टाशी
डाव्या हाताचा अंगठा तोंडात तसाच ठेवून
माझ्याकडे मान तिरपी करत पाहते आणि विचारते
अंगठा तेवढ्यापुरता तोंडातून काढत,
"बाबा, आपण घरी कधी ज्यायच्य?"
मी हसतो, लगेच दोन्ही हातांनी तिला उचलून घेतो
गुदगुल्या करीत तिला खांद्यावर टाकतो
खळखळून तिच्या हसण्याने प्रश्न वाहून गेलेला असतो
मग आम्ही जातो बागेत
बरीच गर्दी असली तिथे जरी

सक्काळपासूनच्या कौतुकाने हरखलेली माय मराठी दमून भागून जरा ओसरीवर टेकली.
डोक्यावरचं संदेशांचं, भाषणांचं, योजनांचं ओझं उतरवलं.
गळ्यातले हारतुरे काढून बाजुला ठेवले.
पिशवीतला श्रीखंडाच्या गोळ्यांचा डब्बा पुन्हा घडवंचीवर ठेवत पुटपुटली,
"एवढा मोठा सोहोळा झाला ,सगळी पोरं जमली पण नातवंडं काही भेटली नाहीत. "

पेरणा अर्थातच

तूम्ही
भकार,
मकार, गकाराने
सुरु होणारे शब्द उच्चारत
माझ्या एक
सणकन कानफाटीत मारता,
तेव्हा
मी तुमचे
राकट् हात
लालसर डोळे
पहात राहतो.

तुम्हाला पाहुन जीव इतका का घाबराघुबरा व्हावा?

तुम्ही माझे मनगट
कचकन पिरगळून
पाठीत दणका घालता,
पितृभाषा कि काय
तिच्यातच जीव जातो बघा,
बापाचा माल आहे का? म्हटल्याशिवाय
वाक्य सुध्दा पूर्ण होत नाही....

*******************

पोर वेडी पोट पकडुन झोपते
माय दिसता भूक विसरुन नाचते

देव सांगा राहतो कुठल्या घरी?
बंद दाराच्या गजातुन शोधते

एकदा भेटायचे बाबा तुला
पत्र कोरे रोज हटकुन टाकते

ग्राहकांची नेहमी गर्दी तिथे
पोर आहे..., माय विनवुन सांगते

भूक त्यां डोळ्यात आहे दाटली
वेळ थोडा पदर पसरुन मागते

भाकरीचा चंद्र द्या हो ईश्वरा
त्याचसाठी देह वाटुन टाकते

रोज आत्मा खर्चते माझाच मी
लाज माझी मीच उधळुन सोडते
*******************

© विशाल विजय कुलकर्णी

विशालची ही रचना बघून वेगळ्याप्रकारे काही मांडणे झाले [विडंबन नाही].. गझल आहे की नाही हे मात्र माहित नाही.

सूर येथे होत बेसूर.. ऐकायचे नव्हते मला..
या दिशेला एकदाही यायचे नव्हते मला..

श्वापदांनी फाडलेले पदर ज्यांना झाकती..
देहभूमीच्या चिरांना मोजायचे नव्हते मला..

ओथंबले आभाळ माझे.. मग सर्वकाही चांगले!
तीरापल्याडच्या भुकेला उमजायचे नव्हते मला..

पुन्हा वळती त्या दिशेला..पावले माझी.. कितीदा..
पावलांना त्या दिशेला न्यायचे नव्हते मला..

कां रक्त साचलेले पदरात लाल होते?
गर्भात कोंडलेले मौनी सवाल होते

जीणे असह्य म्हणती जगणे न सोडती पण
आमीष ऐहिकाचे मनुजां कमाल होते

तुम्ही परंपरांची मिरवाल कौतुकेही
उरणार ना उद्या ते, जे सत्य काल होते

रस्त्यात सांडल्या अन मातीस प्राप्त झाल्या
भाळावरी कळ्यांच्या कुठले गुलाल होते?

येथे अतर्क्य सगळे निष्कर्ष वास्तवाचे
हतबुद्ध शायराचे फसले खयाल होते

© विशाल कुलकर्णी

नोटा

(चाल : गे मायभू तुझे मी)

नोटा अनेक असती
येती तुझ्याकडे त्या
मी नोट शोधतो माझी
परक्याच भासती साऱ्या

दूरस्थ योजना* त्या
खुणवी सदा मनाला
मी गुंतवित जाता
बुडतात घेऊनि मजला

मागावयास जाता
देती कुणी न काही
नोटांनी भरले पाकिट
मी स्वप्नी रोज ते पाही

* योजना - बँका, पतपेढ्या इ. आणतात त्या नवनवीन "स्कीम"

एक कागद कस्पटासम, रद्दीमध्ये फरपटला
जसा जीव हा आप्तांमधुनी, गर्दीमध्ये भरकटला
एक कागद कस्पटासम ||धृ ।।


एक बालक हाती घेई,
मायेने मग आकार देई,
बनता त्याचे जहाज हवाई, उंच तया उडविला ।। १ ।।


उंच विहरता मन स्वच्छंदी,
हीन भासली भुतल रद्दी,
वाटे मनासी खाशी शक्ती, दैवचि अर्पि मजला ।। २ ।।


वाटे त्यासी उंच उडावे
वादळ वारे यांसी भिडावे
कांबीटाचा कणा देउनी, पतंग सुंदर केला ।। ३ ।।


इतकी उंची तये गाठली
साद मनीची नभी आटली
ढील देण्या जाता बालक, मांजा संपून गेला ।। ४ ।।



कातरवेळी अस्वस्थ मनाला
दुरच्या दिव्यांची वाटे आस
स्तब्ध-निःशब्द सूर्यास्तवेळा
कितीक स्मरती हळवे भास

उगाच ओठी शब्द अडकती
दूर कोणी कोकिळ बोलतो
तुडुंब मनाचे आगर भरतां
उद्रेकाला मग वाट शोधतो

नाद खगांचे, स्वर समीराचा
कातळडोही अनाम खळबळ
विजनवास व्रतस्थ मनाचा
गर्द सावल्या सावळ सावळ

पैलतीरी उभे दुत प्रकाशी
कुणी छेडले सनईचे सूर
अहेवपण सजले सरणावर
प्रिया मनी हे कसले काहूर?

© विशाल कुलकर्णी

मधुघट कुणा मिळे भरलेला
शोधते जळकुंभ कुणी ।।धृ ।।

बळ कैसे
येईल अंगा
जळही दुर्मिळ भासतसे
अमृताची जरी हाव नसे
ऐकेना व्याकूळ आर्जवाला ।।१।।

लोळे कुणी
मखमालीवरी
वणवण, हाय! कुणा ललाटी
भलीबुरी, ही जगरहाटी!
कमवेना कुणी त्या गोडीला? ।।२।।

भला जाणता
दीन नेणता
कष्ट करी अमाप जरी
जैसे तैसे रहावे धरी
साखरपाणी तो प्यालेला ।।३।।

- संदीप चांदणे