शिक्षण

याआधीचा भाग १:
http://www.misalpav.com/node/48651 ::: आवाज बंद सोसायटी - भाग १
आवाज बंद सोसायटी - भाग १

विषय प्रवेश

तुमची सावली "गायब" होईल! (पुण्यात - 13 मे रोजी दु. 12:31 वा.)
Fake news? खाली लिंक्स आणि सविस्तर माहिती दिली आहे.
**************************

To every problem, there is a most simple solution. हे चिंट्या जितके सहज म्हणाला, तितके सहज उत्तर मिळेल याची कुणालाच खात्री नव्हती. पण शोधले तर पाहिजेच! त्याशिवाय गत्यंतर नव्हते...

**************************
गोष्टीचा आधीचा भाग.... इथे टिचकी मारा
**************************

गोष्ट सांगा आणि गणित शिकवा... 5

नेहा, चिंट्या सायली तिघे ही चक्रावले... सॅमीने त्याचा खुर्चीच्या मागे, त्याला न दिसणाऱ्या दिव्याचा रंग कसा ओळखला असेल? कॅप्टन नेमोंच्या उत्तरात काय क्लु होता? काय दिसले असेल त्यांना?

**************************
गोष्टीचा आधीचा भाग .... इथे टिचकी मारा
**************************

“मला तर वाटलं भूत काका मुलांना छळायला फक्त गणिताचेच प्रॉब्लेम विचारतात! ही काय नवीन गेम टाकताहेत?” चिंट्या वैतागून म्हणाला ... मुलांना यंदा प्रश्नच समजत नव्हतं. पुन्हा पुन्हा वाचत होते... अर्थ लावण्याचा प्रयत्न करत होते...

(a)K2Cr2O7 + (b)H2SO4 + (c)KI → (d)Cr2(SO4)3 + (e)I2 + (f)K2SO4 + (g)H2O

काय अर्थ असेल याचा? काय करायचं आहे आपल्याला? ...

**************************
गोष्टीचा आधीचा भाग .... इथे टिचकी मारा
*************************

घाबरलेली मुलं एकमेकांना बिलंगुनच उभी होती. आजूबाजूला बघून कानोसा घेत होती. भिंतीवरची अक्षरं दिसत होती पण कोणी वाचत नव्हते...

*************************
गोष्टीचा आधीचा भाग ... इथे टिचकी मारा
*************************

हळू हळू मुलं रिलॅक्स होऊ लागली आणि आजूबाजूला बघू लागली. भिंतीवरच्या अक्षरांचा शिवाय कुठेही काहीच नव्हतं. नेहा सॅमीला म्हणाली - चिंट्याला पिन कोड SMS कर, सारखा ट्राय करू नको सांग - तो भलताच काहीतरी ट्राय करेल आणि आपण इथे लॉक होऊ विनाकारण ...

रात्री कुणालाच नीट झोप लागली नाही. सायलीला नक्की काय करावे समजत नव्हतं. आई बाबांना सांगावे का?

****************************************************************************
गोष्टीची सुरवात ... मागची पोस्टसाठी इथे टिचकी मारा.
****************************************************************************

पाणी घेऊ का विचारायला म्हणून सायली बंगल्याचे गेट उघडून आत गेली. दरवाज्यावर बेल होती, पण ती वाजली नाही, म्हणून सायलीने दरवाज्यावर थाप मारली. थाप हलकीच होती पण दरवाजा थोडा उघडला, बहुतेक तो लॉक केला नव्हता. कुणी आहे का घरी म्हणत तिने दरवाजा अजून थोडा उघडून विचारलं, पण काही उत्तर आले नाही. सायलीने आता दरवाजा पूर्ण उघडला आणि आत डोकावलं...
****************************************
ना मी शिक्षक आहे ना गणित तज्ञ ना कथाकार. मी इन्स्ट्रक्शनल डिझायनर - इ लर्निंग कोर्सेसचे स्क्रिप्ट लिहिणारा व्यावसायिक. त्या कलेचा/विद्येचा/ज्ञानाचा उपयोग करून शैक्षणिक साहित्य निर्मितीचे प्रयत्न करतोय. अभिप्राय, सूचना, बकेट लिस्ट ... जरूर कळवा. स्तुती आणि उत्तेजना बरोबर मनातलं लिहायला हरकत नाही. गणिताचे शिक्षण गोष्टीचा आधार घेतच पुढे कसे जाईल हा कळीचा मुद्दा...
****************************************
पुण्याचा दक्षिणेकडे चांदणी चौकातून बाणेरकडे जाताना उजवीकडे मोठ्या 6 मजली बिल्डिंग आहेत, त्यातल्या एका बल्डिंग मध्ये सायली राहाते. बिल्डींगच्या मागच्या बाजूला एक मोठी बंगल्याची सोसायटी आहे. मोठ्या बिल्डिंग मुळे रस्त्यावरून दिसत नव्हती. सोसायटी टेकडीच्या पायथ्या पर्यंत उभी आडवी ऐसपैस पसरली होती. सोसायटीतील घरं छोटी पण टुमदार होती. प्रत्येक घराच्या बाजूला मोकळी जागा होती. कुपणाला झुडपं, वेली, फुलांची झाडे लावून घरं आपापली स्वतंत्र ओळख सांगत होती. सि एच इ एम आय डी एल ऑफिसर्स को ऑप सोसायटी असं काहीस लांबलचक नाव होतं. त्यामुळे सगळे त्याला केमिड सोसायटी म्हणायचे.
केमिड सोसायटीतून टेकडीतल्या खाणीपाशी जायला एक पाऊल वाट होती. निचरा नसल्यामुळे खाणीमधे पावसाचे पाणी साठले होते. पाण्यात शेवाळे तर इतकं होते की पाणी दिसायचेच नाही, एक हिरवा गालिचा घातल्यासारखे वाटायचे. खाणीच्या आतली बाजू सरळ एकसांध काळा दगडाची भिंत बांधल्या सारखी तुळतुळीत दिसायचा. खाणींच्या बाजूने वर जायला पाऊलवाट होती. तिथुन वर गेलं की डाव्या बाजूला चतुःश्रींगीची टेकडी आणि उजव्या बाजूला वेताळ टेकडी. सरळ पुढे खाली गोखलेनगर.
सायली शनिवार रविवार संध्याकाळी तिच्या चार बेस्ट फ्रेंडसच्या ग्रुपबरोबर टेकडीवर जायची. बिल्डिंगमधे आणि आजूबाजूला मुलं बरीच होती पण सायलीच्या बेस्ट फ्रेंड ग्रुपमधे चोघेच होते. कधीकधी परीक्षा आणि क्लासमुळे चौघांच्या वेळा जुळत नव्हत्या, पण सायलीला एक्सप्लोर करायला आवडायचं म्हणून ती एकटी सुद्धा टेकडीवर जात होती. खूप लोक टेकडीवर जायचे त्यामुळे सायलीच्या आई काही तिला ग्रुपबरोबर जाऊ द्यायची. पण आज ती एकटीच होती. चारच्या सुमारास बोर झालं म्हणून टेकडीवर निघाली. ऊन खूप होत म्हणून अर्ध्यातूनच मागे वळली. त्यात तिला खूपच तहान लागली होती. केमिड सोसायटीच्या पहिल्याच घरात बाहेर पाण्याचा नळ होता. पाणी घेऊ का विचारायला म्हणून सायली बंगल्याचे गेट उघडून आत गेली...

आजोबांचे डोळे चकाकले. "द गेम इज अफूट माय डीअर वॉटसन. लेट अस कँच द चॉकलेट चोर!"

घडले असे:
चिंटू, चिऊ आणि त्यांची चुलत भावंडे मिनी आणि मोंटू पहिल्या मजल्यावर शेजारी राहतात. आजी आजोबा तळ मजल्यावर रहातात. दुसऱ्या मजल्यावर आजोबांचे भाऊ आणि त्यांची मुलं रहात होती, पण गेली काही वर्षे ते इंग्लंड-अमेरिकेत आहेत. बिल्डिंग मध्ये अजून तिसरे कुणी नाही. त्यामुळे एकत्र कुटुंबाचे घर असल्यासारखे आहे. सहाजिकच, चौघेही मुलं बहुतेक एकत्रच असतात. सगळे दरवाजे सताड उघडेच असतात, मुलं सर्व घरात मुक्तपणे वावरतात.

मागच्या लेखात Teaching to the test किंवा परीक्षार्थी शिक्षणाचे दोष बघण्याचा प्रयत्न केला. पण शास्रोक्त (scientific) आणि न्याय (logical) विचार करून निर्णयाकडे यायला हवे आणि त्या निर्णयाला सारासार (practical and pragmatic) विवेक बुद्धीची जोड हवी. शिक्षणाचा हाच तर अंतस्थ हेतू आहे ना? (Critical thinking).

परीक्षा पद्धतीवर जास्त लिहिले आहे, पण परीक्षार्थी शिक्षणावर माझे विचार कुठून येतात हे सांगण्याचा प्रयत्न आहे.