पदार्थधर्मसंग्रह: ग्रंथारंभ व उद्देश (Padarthdharmsangraha: Salutation and reasons for studying physics)

अनिकेत कवठेकर's picture
अनिकेत कवठेकर in तंत्रजगत
10 Nov 2017 - 2:50 pm

(टीप: मागे एका लेखात २ऱ्या शतकातल्या ज्या प्रशस्तपादभाष्य/पदार्थधर्मसंग्रह पुस्तकाचं वर्णन केलं होतं त्याच्या पहिल्या धड्यातील संस्कृत श्लोक, १९१७ सालचं आता कुठंही न मिळणारं इंग्रजी भाषांतर व त्यावर आधारलेला मराठी भावानुवाद देताना अतिशय छान वाटतंय..नंतरच्या तिरक्या अक्षरातील मराठीतील टिपा या अर्थ सोपा करण्याच्या हेतूने देण्यात आल्या आहेत.कोण्या अधिकारी/शास्त्रज्ञ माणसाने विषयाला अधिक न्याय जरूरच दिला असता अशी जाणीव मनात ठेवून पहिल्या धड्याचं भाषांतर खाली देत आहे..)

ग्रंथारंभ

पदार्थधर्मसंग्रह ग्रंथाची सुरुवात प्रशस्तपादऋषी खालील प्रमाणे करतात:

काळाची उबळ

माहितगार's picture
माहितगार in जे न देखे रवी...
10 Nov 2017 - 1:18 pm

खोकल्याची उबळ यावी
तशी आज मला काळाची उबळ आलीए,

तरुणाई तर म्हणते ती सगळ सर करत चालली
पण त्यांचे सर तर मला खाली दिसतात आणि पाय हवेत !

खोकल्याची उबळ यावी
तशी आज मला काळाची उबळ आलीए,

जेव्हा माणूस विचार करावयास शिकला
तेव्हा पासून मला कलीयुगच दिसत

तो माकड होता तेव्हा सुखी होता कदाचित
ते सुख मला वापस हवय स्वछंद माझ्या स्वप्नातल्या सारखं
पण त्यांच्या स्वप्नातल्यासारख नसलेल.

अनर्थशास्त्रइशाराकविता माझीकाणकोणकालगंगाकाहीच्या काही कविताकॉकटेल रेसिपीकोडाईकनालनागपुरी तडकाफ्री स्टाइलभूछत्रीमुक्त कवितारतीबाच्या कवितासांत्वनाअद्भुतरससंस्कृती

शिवमानसपूजा

शरद's picture
शरद in जनातलं, मनातलं
10 Nov 2017 - 7:01 am

शिवमानसपूजा

आपण घरी देवाची पूजा करतो तेव्हा शक्य असेल त्याप्रमाणे देवाला अंघोळ घालतो, गंध लावतो, फुले वाहतो, उदबत्ती लावतो, घंटा वाजवतो एखाद दुसरे स्तोत्र म्हणतो. व हे सर्व आपल्या सोयिस्कर वेळेनुसार.करतो. खरी पंचाईत होते जेव्हा आपण सहली निमित्त बाहेरगावी जातो व एखाद्या देवळात जाण्याचा प्रसंग येतो तेव्हा. तेथे ह्यापैकी काहीच शक्य नसते. अशा वेळी काय करावे ? आद्य शंकराचार्यांनी तुमची सोय करून ठेवली आहे. मानसपूजा. ईश्वराला बाह्योपचाराची अपेक्षा नाही. हे सर्व तुम्ही केवळ मनातल्या मनातही करू शकता. क्से ? बघा.

वाङ्मयमाहिती

काल: क्रीडति (भाग २) - अधिकमास आणि क्षयमास.

अरविंद कोल्हटकर's picture
अरविंद कोल्हटकर in जनातलं, मनातलं
9 Nov 2017 - 11:31 pm

काल: क्रीडति (भाग २) - अधिकमास आणि क्षयमास.
भाग १ - आठवड्याचे सात दिवस.

संस्कृतीविचार

योग ध्यानासाठी सायकलिंग ७: सज्जनगड- ठोसेघर- सातारा

मार्गी's picture
मार्गी in भटकंती
9 Nov 2017 - 10:59 pm

शेजाऱ्याचा डामाडुमा - भारत आणि सख्खा शेजारी मालदीव - भाग १

अनिंद्य's picture
अनिंद्य in जनातलं, मनातलं
9 Nov 2017 - 4:48 pm

प्रस्तावना:

माझ्या 'शेजाऱ्याचा डामाडुमा' (http://www.misalpav.com/node/38362) ह्या मालिकेतील नेपाळबद्दलची लेखमाला मिपावर बऱ्याच लोकांनी वाचली. काहींनी इथेच लेखांवर उत्साहवर्धक प्रतिक्रिया देऊन तर काहींनी व्यक्तिगत संदेश पाठवून लेखन आवडल्याचे सांगितले. इथे वाचून काहींनीं अन्य माध्यमांमध्ये लिहाल का अशी विचारणा केली. बरे वाटले, आनंद झाला.

हे ठिकाणलेख

नवी मैत्री

तृप्ति २३'s picture
तृप्ति २३ in जे न देखे रवी...
9 Nov 2017 - 12:22 am

मी ही कविता माझा नवीन झालेल्या मैत्रिणीवर केली आहे. तुमाला ही कविता कशी वाटली ही कंमेंट देउन जरूर सांगा.

नवी मैत्री

कविता माझीमाझी कविताकविता

गरुडाचे घरटे आणि घरट्यातील हत्ती

हेमंत ववले's picture
हेमंत ववले in भटकंती
8 Nov 2017 - 7:31 pm

आजपर्यंत वेगवेगळ्या ऋतुंमध्ये, अनेक वेळा तोरणा किल्ला पाहण्याची संधी मिळाली. प्रत्येक ऋतुमध्ये तोरण्याचे वेगळेच रुप बघावयास मिळते. तोरणाच काय, सह्याद्रीतील प्रत्येक किल्ला ऋतुमानानुसार रुप पालटतो. या वर्षी मात्र ह्या रुप पालटण्याच्या प्रक्रियेचा साक्षीदार होण्याची संधी मला मिळाली.

आमच्या या अफलातुन गडकोट दर्शनाची डॉक्युमेंटरी अवश्य पहा येथे क्लिक करुन..

इंडीयन डिमन डे -३०१६ कहाणी एका सणाची !

रामदास's picture
रामदास in जनातलं, मनातलं
8 Nov 2017 - 4:28 pm

१००० वर्षांनंतर भारतात साजरा होणार्‍या एका सणाचे हे वर्णन आहे." मुलांच्या पुस्तकातला हा धडा अर्थातच इंग्रजीत आहे.

मुलांनो, आपण दरवर्षी इंडियन डीमन डे साजरा करतो. खरे म्हणजे हा डीमन डे म्हणजे दैत्याचा दिवस असा गैरसमज तुमच्या मनात झाला असेल तर तो काढून टाका.
या सणाचे मूळ नाव ’इंडियन डीमॉनीटायझेशन डे’ असे आहे.हा सण दरवर्षी ८ नोव्हेंबरपासून तीन दिवस साजरा केला जातो.

इतिहासविचार