माय, मावशी नि माझी लेक!

...
चांगलं लिहिलं आहे. पण नेमके काय म्हणावे या परिस्थितीवर हेच सुचेनासे झाले आहे.

इथ पण निशब्द प्रतिसाद? अहो नाही कोणी चांदणी देणार तुम्हाला.

वेताळ चांदणे.

अजुन एक दोन भाषा शिकवा. नक्की त्या देखील शिकेल. हुशार आहे मुलगी.

अभिनंदन!

छान!
माझी चुलत भावंड दिल्लीत वाढली. त्यांच मराठी असच होतं. पुढे मोठी झाल्यावर महाराष्ट्रात स्थाईक झाली. ६-७ महीन्यात सुरेख मराठी बोलू लागली.

जर यु पी कर भय्यांने इथे मराठी बोलले पाहीजे, तर आपण नको तिकडे हिंदी बोलायला?

बाकी शुध्ध् अशुद्ध सोडा हो... इंदुरी मराठी छान वाटते ऐकायला.

अहो.. जसं शाळेतलं बोलणं वागणं असतं तेच मुलं आत्मसात करतात.
माझा मुलगा जेव्हा मला म्हणतो.. आई, मला अ‍ॅप्पल ईट करायचं आहे..(मॉम आय वॉन्ट टू इट अ‍ॅन अ‍ॅप्पल चं सरळ सरळ भाषांतर) तेव्हा माझ्या डोक्यातला सफरचंदाला हजारो मुंग्या ओरबाडून खात आहेत असं मला वाटायला लागतं. पण इलाज काही नाही. तो मराठी बोलतो चांगला. पण त्यामध्ये होणारा असा इंग्रजी वाक्यरचनेचा प्रभाव नाही घालवता येणार, हे ही माहिती आहे. १-२ महिने भारतात दौर्‍यावर जाऊन आलो की पुन्हा स्वारी काहीदिवस मराठीत असते. त्यामुळे चालायचंच.
असो.. आपला लेख मात्र खूप आवडला. असंच इंदौर अनुभव वाचायला आवडतील आणखीही.
- (सर्वव्यापी)प्राजु
http://praaju.blogspot.com/

सुंदर प्रकटन.

नितिन थत्ते
(पूर्वीचा खराटा)

भोचक साहेब मलापण सुरवातिला हाच त्रास झाला होता तुम्हि तरि इन्दोर ला मराठि भाषिक जागेत राहता आहात मला तो पण त्रास आहे आजुबाजुला सगळे जण हिंदी बोलणारे,पण आम्हि घरि त्याच्या बरोबर आपण जसे आपसात बोलतो तसेच मराठि बोलातो आता तो पण व्यवस्थित मराठि बोलतो.आता आम्हि त्याला मराठि लिहायला आणि वाचायला लावतो.इन्दोर ला घरपोच मराठि वाचनालय पण आहे तेथुन पुस्तक घेतो आणि जे महाराष्ट्रातुन नातलग येतात त्यांना पण आणायला सांगतो.पण तुम्हि मराठीचा आग्रह सोडु नका नंतर ति जेव्हा बाकिच्या नातलगांत जाइल तेव्हा ति त्यांच्या मधे मिसळु नाहि शकणार.

सुंदर प्रकटन
- अश्विनी

आवडला. सकरेसारखे शब्द वाचून 'बालादपि सुभाषितं ग्राह्यम' खरं असल्याची पुन्हा जाणीव झाली :)

नंदनमराठी साहित्यविषयक अनुदिनी

लेख आवडला,
खरं तर इतर भाषिक प्रदेशात राहिले की असे थोडेफार होतच असावे.
बेळगाव,धारवाडात राहणारी आमची नातलग मंडळी कन्नड साजात मराठी बोलतात ,बनारसी, नागपुरी नातेवाईक हिंदाळलेले मराठी आणि फ्रांकफुर्टातली मराठी किवा हिंदी जर्मनचा हात हातात घेऊन बोलते. :)
स्वाती

छान लिहीले आहे. वर इतरांनी म्हणले तसे हा अनुभव कमी अधिक फरकाने स्वतःच्या भाषिक प्रांताबहेर रहाणार्‍या प्रत्येकालाच येतो.

माझ्या एका मित्राची मुलगी लहान असताना, आय अ‍ॅम वाचिंग (म्हणजे मी वाचते!) असे अथवा मी इटतेय (खात आहे) अशी सरमिसळ करायची. माझ्या दुसर्‍या एका ओळखीच्या कुटूंबातील तुमच्या मुलीच्याच वयात तेंव्हा असलेली मुलगी अचानक घरात पडी गयो वगैरे शब्द वापरायला लागली... मग लक्षात आले की तीला गुजराथी बाईच्या पाळणाघरात ठेवले असल्याने असे होत आहे!

आमची मुलगी एकदम लहान (वर्षाच्या आत) असताना जरी आम्ही तिच्याशी मराठीतूनच बोलायचे ठरवले होते तरी त्यातही भर म्हणून की काय पण तिच्या गोर्‍या डॉक्टरीण बाईंनी आम्हाला आग्रहाने सांगितले की तुमच्याच भाषेत तिच्याशी बोला. इंग्रजी अजिबात वापरू नका, एकदा शाळेत आणि घराबाहेर मुलांमधे गेल्यावर ती भाषा येणार आहेच. आम्ही तसेच केले. एक लहान मुलांचे तत्कालीन टिव्हीवरील इंग्रजी कार्यक्रम सोडले तर सर्व मराठीतच. असे म्हणतात, की वयाच्या सहा वर्षापर्यंत मुले कितीही भाषा त्यांच्या वयाला साजेशा आत्मसात करू शकतात. (आमच्या मुलीला पण थोडे स्पॅनिश शाळेत शिकवले होते तर ते येयचे, अर्थात कालांतराने नंतर विसरून गेली कारण बालवाडीत शिकवले आणि नंतर नाही!)

आता जसजशी मोठी होऊ लागली तस तसा इंग्रजी प्रभाव वाढला असला तरी अजून पण भाषा बर्‍यापैकी पटापटा बदलता येतात. तरी देखील घरात आणि आमच्याशी बोलतान मराठीतच बोलते (भांडायचे असले अथवा हट्ट करायचा असला की इंग्रजीत!). अगदी तिच्या गोर्‍या मैत्रिणी घरी आल्या असल्या अथवा आम्ही शाळेत गेलो असलो तरी, तो जर समुह संवाद नसला आणि ती आमच्याशी इतरांच्या समोर बोलत असली तरी, मराठीतच बोलते. आमचा हट्ट नसतो पण ते आपोआप होते. आता झगडा आहे तो मराठी लिहीणे आणि वाचणे. पण ते चालू ठेवले आहे. सातत्याने करणे इतकेच त्याला उत्तर. मात्र त्याच वेळेस आपण आग्रह धरत असताना दुराग्रह धरत नाही आहोत ना याची काळजी घ्यावी. कारण नाहीतर त्याचा परीणाम उलटा होऊ शकतो.

त्या व्यतिरीक्त हा प्रकार थोडाफार व्यक्तीसापेक्ष असतो असे ही वाटते. आणि तसे असले म्हणून बिघडत नाही. पण आपण सहज सातत्याने बोलत रहायचे. माझ्या जवळच्या माहीतीतील जुळ्या मुलींपैकी एक (३-४ वर्षांच्या) वयाला साजेसे गोड मराठी बोलते तर दुसरी हमखास गोड इंग्रजी!

अवांतरः मुलगी लहान असताना मराठीच येयचे तर आमची इंग्रजी ही गुप्तभाषा होती, आता इंग्रजी येऊ लागली तर हिंदी गुप्त भाषा झाली. आता लक्षात आले की तीला हिंदी पण समजते. त्यामुळे सध्या आमच्या कडे भाषेचा प्रश्न हा मुलीसाठी नसून आमच्यासाठी आहे, कुठली शिकायची कन्नड की चायनीज असा :-)

लेख आवडला. बंगलोरात असताना तिथल्या मित्रमंडळींची लहान मुले आपापसात कानडी तर घरात त्यांची असेल ती मातृभाषा बोलताना दिसली. त्या घरातल्या भाषेतही कानडी वळण यायचेच. पण एकंदरित ही मुले पुष्कळ भाषा बोलत. तशीच तुमची लेकही बहुभाषिक होईल. एकूण काय, फायदाच आहे.

छानच वर्णन केले आहे.
बर्‍याच दिवसांनी दिसलात.
झारखंड, उत्तरप्रदेशचा काही भाग, मध्य प्रदेश चा काही भाग, ओरीसाचा काही भाग, प. बंगालचा काही भाग, नेपाळचा काही भाग मिळून संयुक्त बिहार झाला पाहीजे ही मागणी करणारा पासानभेद उर्फ पथ्थरफोड

नाहीतरी मराठीत `माय मरो पण मावशी जगो 'असं म्हणून आपण मावशीचं महत्त्व मान्य केलेलंच आहे. हिंदीतही 'मां सी'च म्हणतात. :)
बहुभाषिक (सध्यातरी त्रिभाषिक) असलेल्या तुमच्या मुलीचं मला खरंच कौतुक वाटतं.
विकास आणि इतर अनेकांनी म्हटल्याप्रमाणेच परदेशात राहिलं की इतर भाषांचा चंचुप्रवेश बोलण्यात होतंच रहातो. ह्याला मोठी माणसेही अपवाद नसावीत.
फक्त भाषाशुद्धीच्या आग्रहापायी संवाद साधण्याची इच्छा, काहीतरी व्यक्त करण्याचा उत्साह मारला जाऊ नये ह्याची काळजी घेतली की झालं.
आदिती म्हणाली तसंच 'माझ्याशीही दोस्ती करशील का?' असं विचारा! :)

भोचकगुरुजी,

सुंदर प्रकटन..

इंदूरी मराठीही मस्त! :)

आपला,
तात्याभैय्या देवासकर,
देवासकरांची कोठी, इंदौर.

हिंदी भाषक प्रांतात राहताना होणारा हा अपरिहार्य परिणाम आहे.
माझी पुतणी इंग्रजी मीडियममध्ये शिकते आणि तिथेही हिंदीचा वापर मोठृया प्रमाणावर होतो. हे वाचताना तिची आठवण झाली.
मराठीतून पोहणारी आमची मासोळी तिच्या तोंडी 'मछली जल की रानी है. जीवन उसका पानी है' अशी झालीय.
- आवडले!

भोचक महाशय, तुमच्या निरीक्षणांची दाद द्यायलाच हवी. शिवाय वर्णनही अशा बहारीने केले आहेत की 'मजा आला'.

झकास लेख.

मनोगत ह्या संकेतस्थळावर मागे गीता सप्रे ह्यांचा मध्यप्रदेशातली 'मध्यप्रदेशातील मराठी भाषा' हा लेख

1. ग्वाल्हेर, सागर, इंदूरच्या मराठी भाषेचे नमुने
2. जबलपुरी मराठी भाषेचे नमुने

दोन भागांत दिला होता. जरूर वाचावे.

बहोत मस्त लिख रिया रे !!!!!!!!!!!

पंखांना क्षितीज नसते,
त्यांना फक्त झेपेच्या कक्षेत मावणारे
आभाळ असते.