स्वराज्यावर चालून आलेल्या बत्तीस दाताचा बोकड, अफजलखानाला फाडून शिवाजी महाराजांनी आदिलशाही मुलुख ताब्यात घेण्याची मोहिम आखली. नेताजी पालकरांना त्यांनी सातारा,कराड्,सांगली परिसरातील किल्ले ताब्यात घेण्यास पाठ्विले. नेताजीनी बराच मुलुख तातडीने मारला, पण मिरजेचा भुईकोट काही त्यांच्यासमोर झुकेना.
एम आय डी सी ला असताना माझा एक मारवाडी उद्योजक मित्र होता …
एकदा गप्पात विषय निघाला अन तो म्हणाला "आमच्या कडे सकाळ संध्याकाळ गरम पोळ्या लागतात सर्वाना.. आणी गरम म्हणजे डब्यातली ताजी पोळी पण कुणाला चालत नाही..तव्या वरून डायरेक्ट ताटात पोळी आली पाहिजे "
अर्थात तो मालदार होता घरात पोळ्या करायला बाई असल्याने त्याला शक्य होत असावे …
पण काही घरात सकाळ संध्याकाळच्या पोळ्या एकदमच केल्या जातात..तर काही घरात दोनी वेळा ताज्या गरम …
अर्थात घरात किती माणसे आहेत..नोकरी वा व्यवसायाचे स्वरूप यावर पण ते अवलंबुन असावे…
दुसरा दिवस गोव्यात फिरण्यात गेला. पैसायच्या दुष्काळाची धग वाढत चालली होती. लॉजच्या टेरेसवर झोपण्याची चैन आता आम्हाला परवडण्यासारखी नव्हती म्हणून एका बीच शेजारी आम्ही आमचा संसार मांडला. शिल्लक राहिलेली अंडी, आमटी आणि भात तयार करून जेवायला बसलो. गडबडीत बीच वरची थोडी रेतीपण आमटीत गेली. हा आमचा गबाळेपणा पाहून काही फॉरेनर्स आमच्याकडे पाहून कंमेंट्स करत होते. "This culprits are spoiling the beach " पण culprit आणि spoiling ह्या शब्दांचा अर्थ माहित नसल्यामुळे आम्ही आमच्या अज्ञानात आनंदी होतो.
ये,बैस ना जराशी,कर बात चांदण्याची
दररोज येत नाही ही रात चांदण्याची!
हिणवून काल मजला,गेलाय चंद्र रात्री
दे दाखवून त्याच्या औकात चांदण्याची!
कळतेय ना मलाही,होतो उशीर आहे
कवळून जा उराशी तादात चांदण्याची!
येतेस तू अताशा,स्वप्नात रोज माझ्या
स्वप्नांत भेट होते साक्षात चांदण्याची!
स्वप्नांत चांदण्याच्या,गेल्या कितीक राती
घेवून रात ये तू दारात चांदण्याची!
आलीस ना छतावर झटकून केस ओले?
शहरात होत आहे बरसात चांदण्याची!
—सत्यजित
भवताल
भंजाळलेला भवताल, भरकटलेली माणसे
आणि अस्वस्थ वर्तमान
नियतीने निर्धारित केलेलं प्राक्तन की,
स्वतःच आखून घेतलेली वर्तुळं
संस्कृती केवळ एक शब्द नाही
प्रदीर्घ वाटचालीचा इतिहास सामावलेला आहे त्यात
माणसाच्या अस्तित्वाचा
पण तोही आक्रसत चाललाय एकेक पावलांनी
कुठून कुठून वाहत येणारे प्रवाह
अथांग उदरात साठवत राहिला शतकानुशतके
कोरत राहिला अफाट काळाच्या कातळावर लेणी
सजवत राहिला साकोळलेल्या ओंजळभर संचिताला
क्षणपळांची सोबत करीत चिमण्यापावलांनी पळत राहिला
सुंदरतेची परिमाणे शोधत
मित्रहो, आता श्रावण महिना चालू होईल. म्हणजे कहाण्यांचा महिना. आपण मागच्या पिढीतील असाल तर नक्कीच कहाण्या ऐकल्या असतील. किंवा गंमत म्हणून तरी वाचल्या असतील. साधारणपणे चांगली कामे करणारे, सात्विक वागणारे, किंवा सात्त्विक वागण्यावर भर देणाऱ्या लोकांवर कहाण्या लिहिल्या जातात. पण आळशी माणसांवर कोणी कहाणी लिहिल्याचं दिसत नाही. कहाणी लिहिणाऱ्यांना माणसाचा हा परंपरागत गूण लक्षात आलेला दिसत नाही. ही कहाणी वाचल्यावर कदाचित आपणही नवीन कहाणी रचू शकाल. या कहाणी मुळे जर कोणाच्या भावना वगैरे दुखावल्या गेल्या तर आधीच माफी मागत आहे. कारण हल्ली कशा मुळे भावना दुखावल्या जातील , हे सांगता येत नाही.
(तपशील आणि गृहितकांमधील दुरुस्तीनंतर पुनर्प्रकाशित)
रात्रीचा, त्यातही अमावस्येच्या एका काळ्याकभिन्न रात्रीचा पहिला प्रहर सुरू होऊन सर्व श्वापदांचं काळजाचा थरकाप उडवणारं आवाजी विश्व हरणापासून सश्यापर्यंत सर्वच भित्र्या प्राण्यांना लपायला भाग पाडत होतं. परंतु आज विक्रम मात्र वेगळ्याच विश्वात होता व पाठीवर मोळा असल्यागत वेताळाला घेऊन चालला होता. वेताळालाही हे लक्षात येत होतं.
आदिदेव महादेव नटभैरव नटरंग
करी तांडव आंदोलन होई भयकंपन
नटराज पंचवदन अतिरुद्र महांकाल
दशहस्त काळाग्नी रुद्र गळा सर्पाभरण
महातत्व महाप्रचंड जाळितसे मदन वदन
विरक्त महायोगी महागुरू जगत्कारण
भूतगण शिवगण पूजिती मायेसहित गजानन
भावभोळा शिवशंकर होई वरदायक
देई शुद्ध भक्ती मुक्ती आम्हां तारक
गंगाधरसुत म्हणे होई मज आश्वासक
तो स्पर्शच नवा होता
का कुणास ठाऊक
भासे हर एक भेटीची, अपूर्वाई
उमजे ना मज कारण
का तो कायम हवा होता II
चुकून लागलेल्या धक्क्याने
भवताली दाट धुके झाले
सुचले नाही क्षणभर
मन कायमचे मुके झाले
भर ग्रीष्मात मज बाधला
प्रेम शिशिराचा गारवा
कारण , कारण ..... कसं सांगू तुम्हाला
तो स्पर्शच नवा होता II
शुष्क होते मन माझे
सत्वास मी जागलो
का जाणे सैरभैर
धक्क्यापरी वागलो
हळू हळू अंतराने
रंग घेतला नवा
पालवी ती जागोजागी
देठही तो हिरवा
