कथा

मागील दुवा माझी राधा ९ - https://www.misalpav.com/node/50296

मला ते दिवस अजून आठवतात. मी नुकताच बीईची परिक्षा पास झालो होतो. कॉलेजमधेच माझी नोकरी पक्की झाली होती. निकाल लागल्यावर मी तडक पुण्याचा रस्ता पकडला. ऑफिसमधले दोन संटे पकडून आम्ही तिघांनी पुण्याच्या सुप्रसिद्ध “पुणेकर कॉलनी”त एक जागा भाड्याने घेतली.
पुणेकर कॉलनी”त दोन प्रकारचे लोक रहातात, एक तर म्हातारे, हळूहळू चालणारे, दर दहा पावलांनंतर एक पाउल विश्रांतीचे, थकलेले, वाट पहाणारे, मुलं अमेरिकेत. दुकानात एकमेकांशी बोलताना न्यूयॉर्क, फिला, बफेलो, केम्ब्रिज, टोरांटो. मुलीचे बाळंतपण, इमिग्रेशन, विसा, फराळाचे, पुरणपोळी किती दिवस टिकेल हो, चितळे ह्यांच्याच गोष्टी.

(काल्पनिक...!)

कॉस्मिक सेन्सॉराशिप
भाग -१
ccccccccccccccccccccccccccccccccccccccc
‘भारत लार्ज हॅड्रान कोलायडर” केवळ पुण्याचेच नव्हे तर आशियाचे गर्वस्थान आहे. डॉक्टर राघवेंद्र करमरकर आणि त्यांच्या टीमला आत्मविश्वास आहे/होता की युरोपातल्या CERNच्या एलएचसी प्रेक्षा थोडा मोठा, म्हणजे जवळपास तीस किलोमीटर परीघ असलेला बीएलएचसी, अणु-रेणूंचे आणि विश्वाचे अंतिम रहस्य उलगडेल.
““अणु-रेणूंचे आणि विश्वाचे अंतिम रहस्य उलगडेल.””डॉक्टर शास्त्री विषण्णपणे हसले. ते डॉक्टर करमरकरांच्या समोर बसले होते.

प्याद्याला कधी कधी कळत नाही की त्याचे चलन त्याला हलवणाऱ्या हातांकडून होत असते. त्या खेळातले नियम, चाली त्या हातांकडून ठरवले जातात. हा प्यादा राजा व्हायच्या मार्गावर पुढे सरकत होता. कधी सरळ, कधी तिरका. एक शेवटचे घर उरले होते त्याला राजा होण्यासाठी. तेव्हढ्यात, हातांमागच्या डोक्यांमध्ये काही दृष्टिक्षेप झाले, काही खाणाखुणा झाल्या आणि प्याद्याचे त्या पटावरील आयुष्य संपले.

"अहो, तुम्ही नका ना त्याला सारखे सारखे टोचून बोलू. आपण दोघे डॉक्टर आहोत म्हणजे त्याने सुद्धा डॉक्टरच व्हायला पाहिजे का? एकुलता एक मुलगा आपला.नसेल त्याची इच्छा तर त्याला जे करायचे ते करू दे ना?"

शेवटचा तास

मूळ फ्रेंच कथा : The Last Lesson By Alphonse Daudet (१८७३) , English Translation By Francis J. Reynolds

Alphonse Daudet (१८४०-१८९७) हे कवी, कथाकार, कादंबरीकार होते. फ्रँको प्रशियन युद्धात (१८७०-७१ ) त्यांना सक्तीने भाग घ्यावा लागला. त्यांच्या लिखाणात युद्धकाळातले दारुण अनुभव आढळतात. या युद्धात फ्रान्सचा पराभव होऊन जर्मन साम्राज्याची स्थापना झाली. आल्सेस आणि लॉरेन हे प्रांत जर्मनीच्या ताब्यात गेले.

----------------

पांडूबाबा आमच्या वाडीतील सगळ्यात जुना माणूस. जुना म्हणजे इतका जुना कि त्याच्यासमोरची लहान लहान मुलं आता म्हातारी झालेली. हाता-पायाची कातडी लोंबू लागलेली, दातांनी तोंडाचा केव्हांच निरोप घेतलेला. त्यामुळे गालाला जिथे खळी पडते, तिथं खड्डा पडलेला. भाकर खाताना सुद्धा त्याला डाळीत कुसकरून खावी लागायची.
एकदा मी सहज त्याला विचारलं," बाबा, तुझं वय किती?"
माझा प्रश्न ऐकून तो जरा विचारात पडल्यासारखा दिसला. नंतर," तुझ्या पणज्याचं वय किती?" हा प्रश्न विचारून मलाच कोड्यात टाकलं.

भावकीने मोठ्या भावाचा झोपेतच गळा घोटल्यावर बिथरलेला तो मृगजिनधारक साधूवेषात उत्तरेकडे पळत होता. ज्यांच्या वैभवासाठी त्याने आयुष्य दिले, तिसऱ्या पिढीतच ते परस्परांच्या उरावर उठलेले. एका नदीकाठी झाडाखाली थकून पहुडल्यावर त्याचा लगेचच डोळा लागला. जिवलग मित्रासोबत केलेले धमाल अग्निकांड स्वप्नात आले. गोमांस-घृताने परिपुष्ट हजारेक आर्यपुत्र घेऊन; अनार्य असंस्कृत मातृसत्ताक वनवास्यांना जिवंत जाळत केलेला धर्मसंस्थापनेचा थरार! सोळा संस्कार झुगारणाऱ्या, मनमर्जीने आवडीच्या पुरुषाशी रत होणाऱ्या नागस्त्रियांच्या, त्यांच्या कोवळ्या मुलींच्या जळताना किंकाळ्या! अगदी ताजे आर्यसत्र परवाच घडल्यासारखे.

माहूरगडाला निघालेल्या टूर-बसमध्ये काका सहप्रवाश्याला तावातावाने सांगत होते - 'कुणी सांगितलं आपल्याकडे स्त्रियांना किंमत नव्हती? अहो, गार्गी, मैत्रेयी या स्त्रियां ऋषिंच्या तोडीस तोड. ते स्त्रीमुक्ती वगैरे कौतुक आम्हाला सांगू नका लेको.. म्हणजे आपल्याकडे शिक्षण, समानता वगैरे आहेच.. आपल्या महान संस्कृतीत..खक्क..' वचावचा बोलून घसा कोरडा पडल्याने काकांना ठसका लागला. काकांनी खिडकीशेजारी बसलेल्या काकूंना सांगितलं - 'ये ऊठं गं, पाण्याची बाटली दे, खिडकीतनं बाहेरची झाडं काय कवा बघितली नाईस काय?' काकूंनी धडपडत वरच्या बॅगेतून पाण्याची बाटली काढली आणि काकांना दिली.