सैंधव मीठ/हिमालयीन/खेवडा मीठ

हे सोडियम क्लोराईड नसते तर मॅग्नेशियन क्लोराईड असते. दोन्हीची चव खारटच असते.

सैंधव मिठामध्ये जे मिनरल असतात ते खूप कमी प्रमाणात असतात. त्याचा काही उपयोग हवा असेल तर खूप जास्त सैंधव मिठ आहारात ठेवावे लागेल. इतके, की त्यामधला सोडियम हा अपायकारक ठरेल. म्हणजे ह्या मिठाच्या वापरातून काही उपयोग होतो असे अभ्यासात अढळून आलेले नाही.

तसेच, शरीराला उपयोगी मिनरल सारखेच, शरीराला अपायकारक मिनरल सुद्धा सूक्ष्म प्रमाणात सैंधव मिठात असतात.

ट्विटर वर @TheLiverDr ह्यांनी सगळे सोर्स देऊन ह्यावर लेख लिहिला आहे.
https://twitter.com/theliverdr/status/1667873745716023298

मीठ फक्त चवी पुरतेच....

कालच ह्या मिठाच्या दगडांनी भरलेल्या दोन गाड्या आळेफाटा नगर रस्त्यावर दिसलेल्या होत्या, इथं पिंपरीत पण कायम असतात.
लहानपणी काळे मीठ चघळायला आवडत असे, त्याची बारीक पूड करून बडीशेपमध्ये टाकून खायला पण भारी लागे.

जिथे समुद्र नाही तिथे मजबुरी म्हणून हे वापरले जात आले आहे. सोडियम खेरीज अन्य क्लोराइड्स , सल्फाइड्स देखील असल्याने रंग वेगवेगळे. हायड्रोजन आणि सल्फाइडचा पादरट वास.

पण तरी चाट किंवा फ्रूट प्लेटवर चविष्ट.

यात एक गंमत आहे. अमुक हजार वर्षे जुने हिमालयातील सैंधव अशी प्रसिद्धी असलेले सैंधव एखादी कंपनी पॅक करून विकते आणि तिच्यावर काही महिन्यांची एक्सपायरी डेट छापते. कायद्यापुढे काय करणार?

मिठाविषयी माहितीपूर्ण लेखन आवडले, अलेक्झांडरच्या घोड्याने चाटल्यामुळे या पर्वताची ओळख 'जगाला' झाली, ही माहिती प्रथमच कळली. बाकी पाश्चात्यांनी अलेक्झांडर, ज्युलियस सीझर, नेपोलियन, अकबर इत्यादिकांना 'ग्रेट' ठरवून शतकानुशतके सातत्याने तसा प्रचार केलेला असला, तरी अजुनही आपण त्यांची री ओढत रहाणे कितपत सयुक्तिक आहे, असा प्रश्न पडला आहे.

चॉकलेटचा डोंगर शोधुन काढा ना!

आमचे आजोबा कंजूस आहेत. ते दररोज कॅडबरीची एकच वडी देतात
चाटायला.
आरारा... पुन्हा टंकाळ्याची मिश्टेक.
चाखायला म्हणायचं होतं.

(चॉकलेट वेडा भाचा )

खारट्ट .... आय मीन नमकीन लेख.

सैंधव मीठ आज काल वापरात आहेच , पण त्याच्या खडकांचे फोटो ते ही ट्रक मधले पहिल्यांदाच पाहिले या पोस्ट मुळे.
धन्यू भक्ति !

मिठाचा महिमा अगाध आहे.

रोमन साम्राज्यात किंवा एकंदरीत प्राचीन इतिहासात मिठाला अनन्यसाधारण महत्व होते. इतके की रोमन फौजांत मीठ हे पगार म्हणून वाटले जाई. रोमन भाषेत मीठ म्हणवले जाई सॅलेरीयम , अन् ह्यावरून आलाय पगारासाठी वापरला जाणारा इंग्रजी शब्द "सॅलरी"

असाच इतिहास अभ्यास आवडतो आम्हाला म्हणून राहवले नाही लिहिणे.

- (नुसताच) इपित्तर इतिहासकार.

बाकी तो ट्रक ड्रायव्हर पूर्ण गृहस्थी सोबत घेऊन चालतो आहे का काय ह्या फिरतीवर असे वाटले तो वरती लटकवलेला नीळा ट्रक पाहून.

भारत या खडकांवर प्रकिया (शुद्धीकरण)करुन यांची निर्यात जगभर करतो.
हि प्रक्रिया नक्की काय असते? काही माहिती असेल तर नक्की द्या

पादेलोण, शेंदेलोण, शेंदेमीठ, सेंधा नमक, उपासाचं मीठ, काळं मीठ, रॉक् सॉल्ट् ... यांबद्धलचा हा लेख आवडला.

सैंधव मीठ हा पदार्थ चांगलाच परिचित असला तरी त्याविषयीची सामान्यज्ञानात भर टाकणारी माहिती असलेला हा छोटेखानी लेख आवडला, त्यावरचे प्रतिसादही छान आहेत.
अशाप्रकारे विकल्या जाणाऱ्या 'क्रुड' सैंधव/हिमालयीन मिठाच्या ह्या दगड धोंड्यांचा उपयोग प्रत्यक्ष सेवनासाठी किती जण करत असतील ह्याची मला कल्पना नाही पण घरगुती शेळी पालन करणारे मुस्लिम लोकं मात्र त्यांचा वापर करताना पाहिले आहेत. (व्यावसायिक गोट फार्मवाले करतात का हे माहिती नाही.) विविध वनस्पतींची पाने हा शेळ्यांचा नैसर्गिक आहार. ग्रामीण भागात तो सहजासहजी उपलब्ध होतो. पण शहरी/निमशहरी क्षेत्रातील मोहल्यांमध्ये घरगुती शेळी पालन करणाऱ्यांना तो रोज उपलब्ध होण्याची शक्यता नसल्याने ते गहू, ज्वारी, बाजरी अशी धान्ये किंवा बाजारात तयार मिळणाऱ्या कोरड्या पशुखाद्याचा वापर करतात, ज्याच्या परिणामी बकऱ्यांना अपचनाचा त्रास होण्याचे प्रसंग वारंवार उद्भवतात. त्यावर साधा सोपा घरगुती उपाय म्हणून एका घमेल्यात ह्या मिठाचा दगड ठेवतात. बकरे/बकऱ्याही हुशार असतात, कुठल्याही प्रशिक्षणाशिवायही त्या खाणे झाल्यावर जरुरी पुरता तो दगड चाटतात. ठेवलाय एवढा मोठा दगड म्हणून विनाकारण त्याला चाटत बसत नाहीत 😀
सैन्द्रिय पद्धतीने शेती करणारेही वनस्पतींची लोह, जस्त, सल्फेट आणि विशेषतः मॅग्नेशियमची गरज भागवण्यासाठी ह्या मिठाच्या सौम्य द्रावणाचा वापर करतात.

असो.. पाकिस्तानातले सैंधव/हिमालयीन/खेवडा मिठावरचा लेख तर छान झाला, आता पुढील लेखासाठी तुम्हाला 'हिंग' (Asafoetida) हा विषय सुचवतो. प्राचीन काळापासून भारतीयांच्या रोजच्या खाण्यातलया ह्या पदार्थाचे मूळ भारतात नसून ते मध्य आशियातील पूर्व इराण आणि अफगाणिस्तानात आहे 😇

मला हिंगाचा ट्रक दिसू द्या आधी :)

ह्याचा अर्थ तुम्ही हिंगावर लेख लिहिण्यासाठी केलेली सुचना/विनंती धुडकावताय असा घ्यायचा का 😂 😂 😂

सध्या सौदीचे ओले खजूर पहिल्यांदा पाहिले,ते मोठ्या प्रमाणात कुठे मिळतेय त्याचा विचार सुरू आहे

काय योगायोग आहे बघा... दहा-बारा दिवसांपुर्वी सौदीहुन परतलेल्या एका मित्राने तिथल्या बेस्ट क्वालीटीच्या खजुरांचा बॉक्स दिला होता. त्यातले बऱ्यापैकी आम्ही आषाढि एकादशीला खाउन संपवले होते, शेवटचे दोन-चार राहीले होते ते आत्ता मी गट्टम केले आणि तुम्ही इथे खजुरांचा विषय काढलात 😀

तुम्ही हिंगाच मनावर घ्या.येऊ द्या मस्त लेख.

करतो मग आता प्रयत्न...

वाह! नविन माहिती मिळाली!!

मला तर हिंगणे हे ग्राम नाम हिंगा वरून आलंय की काय असं वाटतं !
पुर्वी हिंगाचा वैगरे व्यापार असावा का तिथे ?