फ्रॅक्चरवरचे धनगराचे आयुर्वेदिक औषध :

७. सुवर्ण भस्म ५ ग्रॅम
८. हिरा भस्म ५ ग्रॅम

या औषधांची एक मजेशीर आठवण आहे. आमच्या बॉसला एकदा असाच उभ्या टोपीवाल्या जडीबुटी वैद्याने ३५-४० हजारांना लुंगवले होते. बॉसने त्याची 'आंतरिक' पीडा त्या वैद्यासमोर उघड केली होती ;-)

सुवर्ण भस्म, हिरा भस्म आणि बदाम चूर्ण अशी १०-१२ औषधे त्याने आणायला सांगितली. पुण्यात मिळतील म्हणे. पैसे घेऊन मी आणि त्या जडीबुटीवाल्याचा पोरगा पुण्यातील कुठ्ल्या तरी पेठेतल्या एका जुन्या वाड्यात ती औषधे घ्यायला गेलो. सुवर्ण भस्म आणि हिरा भस्माच्या किमती ऐकूनच मी गार पडलो. पण वैद्याने किमतीबद्दल आधीच अंदाज दिल्याने तेवढे पैसे सोबत होते.
सुवर्ण भस्म आणि हिरा भस्माच्या त्या छोट्या पुड्या खूप गार लागत होत्या.
घरी आलो तरी ते भस्म थंड्गार होते एवढे निश्चित.

पुण्यातील एका अंधार्‍या वाड्यात चालणार्‍या आयुर्वेदिक फार्मसीतुन ही औषधे आणली. त्या वैद्याने ही औषधे वापरुन एक पेस्ट आणि दुधासोबत पोटात घ्यायचे एक औषध तयार करुन दिले.
२-३ महिने ते औषध खाऊन आणि ती पेस्ट इच्छित ठिकाणी लाऊनही काही परिणाम साधला नाही, नुसता त्या पेस्ट्चा वास सुटतो आणि अंडरपँट खराब होते.. असे बॉसमहाशय सांगत होते.
वैद्याने आयुर्वेदिक औषधांच्या नावाखाली ३५-४० हजारांना चुना लावला आहे हे हळुहळु स्पष्ट झाले.

अधिक शोध करता हे सुवर्ण भस्म, हिरा भस्म विकणार्‍यासोबत वैद्याचे आधीच संधान असते असे कळले.
ते लोक आमचा यात काही वाटा नाही असे सांगतात, पण खरेदी झाल्यानंतर त्या दुकानाकडून त्यांना त्यांचे कमिशन मिळते म्हणे.

बॉस मला म्हणे.. च्यायला तु पैसे घेऊन तिकडेच पळून तरी जायचे होते ;-)
शेवटी त्यांनी ती औषधे अर्ध्या किमतीत विकायला काढल्याचे मित्रमंडळीत जाहीर केले.
पण घेतो कोण?

ते सगळे ठिक आहे हो. पण हे औषध वापरुन तुम्हाला काय फायदा झाला का नाय ? का नुसताच अजून एका धाग्यापुरता विषय मिळाला येवढ्या खर्चात ?

बाकी जीभेचे हाड मोडले असेल तर हे औषध चालायचे नाही ना? 'औषध फक्त बाह्योपचारासाठी आहे. पिऊ नये' असे लिहीले आहे म्हणून चौकशी हो.

जंगल पपिता ठीक .. पण....

२. रत्नज्योत तेल ५० मिली
३. वातचिंतामणी रस ५ ग्रॅम
४. योगेंद्र रस ५ ग्रॅम
५. कुमार कल्याण रस ५ ग्रॅम
६. पंचरत्न अनमोल रस ५ ग्रॅम
७. सुवर्ण भस्म ५ ग्रॅम
८. हिरा भस्म ५ ग्रॅम

ही कृती धनगराची आहे?????????

आयुर्वेदात गुग्गुळ हे अतिशय बहुगु णी औषध हाडे लवकर जुळुन येण्यास उपयोगी पडते. पण ते योग्य सल्ल्याने घ्यावे. होमिओपथीवर वि श्वास असेल तर सिंफायटम हे औषध घ्यावे.

ह्या लेखातील औषधाची सत्यता कितपत असावी ह्याबाबत शंका वाटते.
मात्र ह्या निमित्ताने संभाजी राजे ह्यांच्या जीवनावरील छावा कांदबरीतील एक उतारा आठवला
त्यात एक धनगर संभाजी राजांना एक अंगठी देतो . विष बाधा झालेल्या अन्नावरून ती फिरवल्यास तिचा रंग बदलत असे
ह्याच अंगठी च्या जोरावर संभाजी राजांवरील संभाव्य विषबाधा टळते असा उल्लेख होता.

वरील लेखातील औषधांपैकी योगेन्द्र रस हे औषध मी पोटात घेऊन बघितले आहे. ते पण खूप महाग असते. त्याने हृदयाचे पंपी ग सुधारते आणि भयानक भूक लागते.

भस्म कसे करावे हि कृती समजली असेल हे पण खुप अशक्य वाटते.तरी देखिल ह्याचा काही उपयोग झाला आहे काय हे तुम्ही सांगा.

एवढा खर्च ह्या अस्ल्या औषधावर करण्यापेक्षा तुम्हाला त्याचा बराच सदुपयोग करता आला असता. ;)
अधिक माहिती व्यनितुन सांगेन.

अरे जामोप्या तू हे औषध घेतले आहे का?
का नुसताच प्रचार चालु आहे?

या लेखातील मते लेखकाची स्वतःची आहेत. मिसळपाव संस्थळाची अधिकृत मते नाहीत. लेखात दिलेल्या उपायांबद्दल काही शास्त्रशुद्ध आधार असल्यास त्याचा लेखकाने उल्लेख केलेला नाही. तसेच औषधाचा परिणाम काय झाला याबद्दल काही निरीक्षण्/निष्कर्ष यांचाही उल्लेख केलेला नाही. कोणा वाचकाला या लेखातील उपचार करायचे असतील तर आपल्या जबाबदारीवर करावेत. -संपादक मंडळ

वरील सुचना या लेखाच्या सुरवातीस दिलीत तर फार फार बरे होईल.

फ्रॅक्चरवरचे धनगराचे आयुर्वेदिक औषध

यातल्या औषध या शब्दाला तीव्र आक्षेप. पाककृती म्हणून टाकायला हरकत नाही. पण असल्या काहीतरी भंपक गोष्टी करून त्यासाठी हजारो रुपयांना खिशाला चाट लावण्याच्या प्रकाराला भोंदूगिरी म्हणायला हवी. मिपावर असणाऱ्या डॉक्टर मंडळींनी याविषयी अधिक कणखर भूमिका घ्यावी ही अपेक्षा आहे.

आधीच नाडीचा अनुभव घेऊन बघा असे लेख येतात. आता हे!

एखाद्या पदार्थाचं भस्म म्हणजे जळल्यावर शिल्लक रहाणारा पदार्थ असा माझा अंदाज आहे. तो बरोबर आहे का? तसं असल्यास हिऱ्याचं भस्म म्हणजे कार्बन डाय ऑक्साइड का? मग तो इतका महाग का असतो?

मी स्वत: स्वर्ण भस्म अन हिरा भस्म विकते. कॅश, क्रेडीट कार्ड, मनी ट्रांस्फर स्विकारते.
भस्म अस्सल २४ कॅ. सोने अन अस्सल अफ्रीकेतल्या हीर्‍यापासुन बनवलेले आहे.
कृपया व्यनि करावा.

या "औषधावर" सरसकट टीका करण्या पेक्षा येथे कुणी आयुर्वेद तज्ज्ञ असतील तर त्यांनी मत प्रदर्शन क रणे योग्य होईल.

गुढी पाडव्याला आमचा 'पाडवा' झाला. म्हणजे मला अ‍ॅक्सिडेंट झाला आणि पाय मोडला.
आरारा... माझं पण हेच झाल होतं...फकस्त तंगड्याच्या जागी हात होता.

गेल्या आठवड्यात सहज नरसोबावाडीला गेलो.
आहाहा... वाडी गावावर आपलं प्रेम हाय. :)

अजुन सुद्धा माझ हाड थोडसं दुखतयं ! गुग्गुळ ट्राय मारुन पहावे म्हणतो.

वरती एका प्रतिसादात संभाजी महाराजांचे उदा. दिले आहे, ते वाचुन आठवले की जुन्या राजा-महाराजांच्या काळी एक दिवा असे, तो दिवा अन्नाच्या जवळ नेत... अन्नात विष असल्यास ज्योतीचा रंग बदलत असे असे कुठेसे वाचल्याचे आठवतय.

जामोप्या
हे काय अस्सल धनगरी औशिद न्हाय.

त्यात हाडसांधीचा पाला आन निर्गूडीचं तेल आस्तय. शिवाय घोरपड खाल्ली की लवकर बरा होतो माणूस अस म्हणत्यात. कुनीतरी येडी घातली तुम्हाला.

आता उरलेलं तेल -आय मीन- औशिद इकायला त्या ज्याकी श्राफ ला बलावा, अन ५-५ हजारात टीवी वर विका. मधून मधून चीप ग्येष्ट म्हनून रोहिनी हात-तंगडी बाई. ४-२ फिरंगी म्हातारे पन घेऊ बलावून.

तिच्या मारी. आप्रेशन क्कशापाई केलं म्हंतो मी? डायरेक्ट हाडवैद्याकडून चोळून घेऊन शिंप्याकडच्या चिंध्यांनी बांधून लवकर बरं झालं असतं..

-(आनंदाने फुकटात चोळून देणार!) गोपाळ

जागो ग्राहक जागो.
असो.
प्यारे तुम्ही कधी जागे होणार?

पुराने जमानेमे ऋषीमुनी एखाद्याला रागावून नजरेने भस्म करीत.
भस्म मिळवण्याची ही सर्वात स्वस्त मेथड आहे असे वाटते.
बाकी हातपाय मोडल्यावर पळत (आपल्या पायाने नव्हे) डागदरबाबूंकडे जाणे योग्य!

हाड्सांधिचा पाला मिळतो तो वापरुन पाहा, एव्हढा महाग पण नाही पडणार, अन बराचसा उपयोग ही होतो अस माझे सासरे म्हणतात. अर्थात घरात कुणाच काही मोडल की माझे सासरे अगदी स्वखर्चान हा पाला घेउन जातात अन चार दिवस रोज त्या गरिब बिचार्‍या मोडक्याला आणी मोडुन परत येतात. फार जबरदस्तीन हा रस गऴ्याखाली उतरतो, अन तो पुरा प्यायला की नाही हे माझे सासरे अगदी डोळ्यात तेल घालुन पहातात.

स्वगत : पंडित पुरे मुर्ख ठरले आता सही बदलावी का?

हा धागा काही कारणांमुळे दृष्टीतून निसटला होता, आज दिसलाय. एकूणच इथले प्रतिसाद बघता (आणि गविभाऊंची साद ऐकता) काही लिहिणे आवश्यक वाटल्यामुळे हा प्रतिसाद प्रपंच.

जामोप्यांना समजलेलं 'औषध' हा आयुर्वेदाच्या नावाखाली घडणारा अशास्त्रीय भंपकपणाचा नमुना आहे. अशा गोष्टींमुळे आयुर्वेद शास्त्र बदनाम होत असल्याने काही गोष्टी नमूद करणं आवश्यक वाटलं.

आज आयुर्वेद शास्त्र हे घरकी मुर्गी बनलेलं आहे. कुणीही उठावं आणि परंपरागत ज्ञानाचं लेबल लाऊन त्यासंदर्भात आपले तारे तोडावेत असं दृष्य सगळीकडेच दिसतं. मग त्यात जो उठतो तो तज्ञ बनतो. त्याने रीतसर या शास्त्राचं शिक्षण घेतलं असो वा नसो, आयुर्वेदावर बोलण्याचा त्यांना जणु परवानाच मिळालेला असतो. पुन्हा आयुर्वेदाच्या नावाखाली काहीही खपवता येतं असाही लोकांचा एक ग्रह झालेला असतो आणि म्हणूनच यातून वर सांगितलेल्यासारखी औषधी कृति पसरवली जाते. परिणामी आयुर्वेदातल्या चांगल्या औषधांनाही टिकेचे धनी व्हावं लागतं. पुढे संपूर्ण आयुर्वेदालाच चौकशीच्या पिंजर्‍यात उभं रहावं लागतं.

कोणतंही औषध वाईट नसतं. "योजकस्तत्र दुर्लभः।" हाच अडचणीचा भाग आहे. जामोप्यांनी नंतर मिसळायला सांगितलेली

वातचिंतामणी रस ५ ग्रॅम
योगेंद्र रस ५ ग्रॅम
कुमार कल्याण रस ५ ग्रॅम
पंचरत्न अनमोल रस ५ ग्रॅम
सुवर्ण भस्म ५ ग्रॅम
हिरा भस्म ५ ग्रॅम

ही औषधे वैयक्तिक रीत्या अत्यंत महत्त्वाची औषधं आहेत आणि त्यांचं कार्यकारित्वही वादातीत आहे. प्रॉब्लेम कुठे आहे, तर ही औषधं आभ्यंतर प्रयोगांची म्हणजे पोटात घ्यायची आहेत. बाह्योपचारांमध्ये निदान मला तरी त्यांची उपयुक्तता शून्य अभिप्रेत आहे. पुन्हा हे प्रमाणही तसं का आहे याचा काहीही पत्ता लागत नाही. महत्त्वाचं म्हणजे यातलं एकही औषध तैलविद्राव्य नसल्यामुळे कुणी कितीही त्वचेवरून चोळलं तरी हे घटक शरीरात काहीही परिणाम दाखवू शकतील असं मला अजिबात वाटत नाही. यामुळे सदर तैल औषधाचा वापर करण्याचा सल्ला मी तरी देणार नाही. अर्थात जामोप्यांनी रुपडे खर्च करून ते बनवलेलंच आहे तर त्यांनी त्याचा प्रयोग जरूर करावा कारण खर्च केलेल्या प्रत्येक रुपयाचा उपभोग घेतलाच पाहिजे असंही मी समजतो मग बनवलेलं औषध फेकून देण्यापेक्षा वापरलेलं काय वाईट? औषधाचं कार्यकारित्व हे ते वापरणार्‍याच्या मनोभूमिकेवरही अवलंबून असतं तेव्हा त्यांनी निश्चिंतपणे नि अत्यंत विश्वासाने त्याचा उपयोग करावा मात्र इतर कुणी मुद्दामून सदर महाग प्रयोग करण्याच्या भानगडीत पडू नये असंच मी म्हणेन.

वरती घासकडवींनी

ज्या पदार्थाच्या गुणाविषयी काहीही सर्वमान्य अनुभव नाही त्याला औषध म्हणू नये असं माझं मत आहे.

असं मत व्यक्त केलेलं आहे. हे मत एखाद्या विशिष्ट वैयक्तिक औषधी मिश्रणाच्या बाबतीत (Proprietary Medicine) मान्य होण्यासारखंच आहे मात्र त्यात पुढे ते हळदीला औषध मानतात कारण हे पिढ्यांपिढ्या आलेलं (परंपरागत) ज्ञान आहे. याच वेळेला हे देखिल लक्षात घ्यायला हवंय की वर उल्लेखलेली औषधंसुद्धा पिढ्यांपिढ्या चालत आलेली औषधं आहेत. हळद घरगुती आहे म्हणून तुम्ही जाणता आणि बाकीच्यांची नावं वैद्यवर्गापुरतीच मर्यादित राहतात. तुम्हाला माहिती नाहीत म्हणून ती औषधं नाहीत असं म्हणणं चुकीचं होईल. मात्र अशा औषधांचं योग्य मिश्रण कोणालाही करता येतं हा निव्वळ गैरसमज आहे. चरकाचार्यांनीच म्हण्टलंय, "योगसंयोगजं फलं ऋषयः खलु जानन्ति।" अर्थात औषधांच्या मिश्रणांचा काय परिणाम होईल ते समजणं सामान्यांचं काम नाहीच आहे. खरंतर खूपदा तज्ञांनाही ते समजणं कठीण असतं पण अभ्यासांति समजू शकतं. म्हणूनच माहिती असलेल्या औषधांची सरसकट मिश्रणं उपयोगी पडतीलंच असं म्हणता येत नाही. त्यांनीच वर म्हण्टलंय की अशा नव्या औषधांसाठी 'डबल ब्लाईण्ड टेस्ट' केल्यावरच त्यांच्या औषधित्वावर शिक्कामोर्तब होईल. खरंय, हा एक मार्ग आहे पण तो 'नव्या' मिश्रणांसाठी मानावा लागेल. ग्रंथोक्त अर्थात 'जनरीक' मिश्रणांसाठी त्याची आवश्यकता नसते कारण अनेक वर्षांच्या पारखण्यातूनच त्यांचा अन्तर्भाव अशा मान्यताप्राप्त प्राचीन ग्रंथांमध्ये झालेला असतो. जामोप्यांच्या औषधि कृतिबद्दल इतकंच म्हणेन की ही कृति माझ्या तरी ग्रांथिक म्हणजे 'जनरीक' कृति म्हणून कुठे वाचनात आलेली नाही.

जामोप्यांनी सांगितल्याप्रमाणे आयुर्वेदाच्या नावाखाली गरजवंत व्यक्तिंना नाडून पैसे कमवण्याचा धंदा सरसकट अनेक ठीकाणी होताना दिसतो. हा लबाड व्यक्तिंच्या लबाडीचा भाग आहे. योग्य माहितीने अशा गोष्टींना आळा घालता येतो मात्र बरेचदा आपली फसवणूक झालेली समजूनही त्याबद्दल लोकं योग्य तो बोध घेत नाहीत आणि म्हणून पर्यायाने आयुर्वेदाच्या नावाखाली अशा गोष्टी सुरूच राहतात.

चुकतात ती माणसं पण दोष दिला जातो आयुर्वेदाला! पुढे अशी फसलेली माणसं याचं पर्यवसान 'आयुर्वेद हे शास्त्रच नव्हे' यात करतात आणि हे फार वाईट आहे.

असो.

जामोप्या आणि मदनबाण,

तुमच्या दु:खात सहभागी आहे. गुग्गुळ आणि हाडमोडी या त्रासात उपयुक्त आहेतच पण त्यातही गुग्गुळाचा प्रयोग तुम्ही जरूर करा. मांसपेशी आणि हाडांच्या दुखण्यांवर त्याचा चांगला परिणाम होतो याची खात्री बाळगा.

:-)

अशी महाग औषधे घ्यायची वेळ येऊ म्हणून दररोजच्या जेवणात भरपूर कॅल्शीयम पोटात जाईल याची काळजी आधीच घ्यावी.

आपला लाडका: आयुर्हीत

सांगणारा एकपट वाय झेड आणी ते एकुन तशी कृती करणारा दहापट वाय झेड.....
यापेक्षा दुसरे शब्दच नाहीत माझ्याकडे.

BBM बेवकूफ बनाने का मशीन
बढीया है
*ऑ़़*

या झाडाच्या साली ठेचून त्याचा लगदा मोडलेल्या हाडावर बांधत असत.
जेव्हा आधुनिक उपचार उपलब्ध नव्हते तेव्हा हे सर्व उपाय करून धड धाकट राहणाऱ्या पूर्वजांना सलाम
पण आजच्या जगात असे काही करणे म्हणजे ....... जाऊदे
आयुर्वेदाला उगाच बदनाम करण्याचा प्रकार आहे हा

कोणत्याही पथीचा आग्रह /दुराग्रह न बाळगता आरोग्यपूर्ण जीवन जगू इच्छिणारा