शेअरमार्केट ची बाराखडी... भाग ० : सुरुवात

आपण मार्जिन लोन घेऊन करता कि फक्त स्वतःचे भांडवलवर ?
- आपल्या अनुभवात कधी पूर्ण मंदी अनुभवली आहे काय? म्हणजे संपूर्ण बाजारच खाली गेलाय किंवा सामुर्ण बाजार नसला तरी एखादी कंपनी चा समभाग फारच खाली जाऊ लागलं तर % स्टॉप लॉस वापरता का? %
त्यामुळे दीर्घ काळ मंदी असेल तर काय कराल?

@ चौकस जी,

प्रश्न जरी मार्जीन आणि मंदी बद्दल असले तरी थोडे विस्तृत लिहितो -

मंदी
खरे तर तुम्ही Short term आणि long term असे वेगवेगळे Portfolio बनवत असाल तर तुमच्या Strategies एकाच वेळेस या दोन्ही प्रकारतील shares साठी वेगळ्या असतील
उदा.
अ. जेंव्हा तुम्ही ५ - ८ वर्षाचा विचार करुन कुठले shares घेतले असतील तर त्याचा fundamental base हा उत्कृष्टच असला पाहिजे .. ते अभ्यासा व्यतिरिक्त फक्त बोली माहितीवर ऐकुन घेतलेले shares नसावेच नसावे.
तर अश्या वेळेस मंदी आपल्याला खरेदीची उत्कृष्ट संधी देते.. तुमच्या कडे असलेले shares हे तुम्ही त्याच्या deep ला खरेदी केले पाहिजेत. त्यामुळे "मंदी म्हणजेच संधी"

तरीही माणुस चुकू शकतो असे मान्य केले तर fundamental Portfolio बनवताना तुम्ही तुमच्यकडे असलेल्या एकुन भांडवलाच्या फक्त ७-८ % रक्कमच एका share मध्ये गुंतवली पाहिजे. जेणे करुन चुकुन तुमचा अभ्यास चुकीचा ठरला(शक्यता कमी असते ) किंवा कंपणी बंद झाली तरी तुमच्या एकुन भांडवलाचे फक्त ७-८ % च धोक्यात आलेले असतात.

याचे माझ्या पोर्टफोलिओ मध्ये असलेल्या चुकीच्या share चे उदा देतो. तो का आहे ते.

माझ्याकडे १० shares तीन महिने अभ्यास करुन घेतले होते, आणि करोना चे रुप पाहता मला वाटले पुढील काळात Credit cards/online business यांचीच चलती राहिल ते दिसतेय. म्हणुन मी SBI cards हा share समविष्ट केला.
पण मला Telecom domain वाढेल असे पण वाटले. मग असलेल्या तीन कंपणीतुन मी reliance/Idea/ Airtel या मध्ये लक्ष घातले.
मी जरी अभ्यासांती निर्णय घेत असलो तरी सारासार विचार करता भारतात फक्त तीन कंपणी आहेत त्यामुळे Idea बंद पडणार नाही अशी माझी खात्री झाली.
सोबत माझा राजकीय अभ्यास असल्याने मी प्रथमच कर्जबाजारी असलेली Idea माझ्या long term portfolio मध्ये अ‍ॅड केली.
हा तसा चुकीचा निर्णय ठरु शकत होता. असे खरे तर केले नव्हते पाहिजे. मग मी reliance १००० रुपयाला माझ्या portfolio ला अ‍ॅड केले, कारण जर Idea बंद पडली तर याचा फायदा reliance ला होईल. आणी Airtel Short term ला technical पध्दतीने घेत आणि विकत राहिलो.

आता आपण समजु, मंदी आली किंवा इतर कारणाने idea बंद पडली, तर मी तीचे ३ रुपयाने ४००० shares घेतले आहेत, माझ्या long term portfolio च्या १० %. म्हणजे ते पैसे पुर्ण बुडले नाही तरी बुडतील असे धरले.
त्यावेळेस reliance २२०० रुपये झालेला आहे, त्यामुळे त्यात गुंतवलेले १० हजार मला १२००० परत देतायेत. आणि प्रत्येक deep ला चांगले share घेताना मी १३०० ला १८०० ला हे अजुन घेतलेले आहेतच.
पण आता Idea ने तग धरलाय आणि प्रत्येक १० रुपये वाढीला मला ४०००० रुपये मिळत आहेत. आणि reliance चे आता माझ्याकडे १५ share झालेत.
त्यामुळे कधी कधी मंदीत असा एखादा चुकीचा शरे त्रास देवु शकतो , तर त्याची सोय व्यव्स्थीत केलेली असावी, आणि त्यात गुंतवलेले भांडवल हे योग्य प्रमाणात हवेच.
उगाच तो share उद्या १३ ला जाईल म्हणुन लाखो रुपये एकाच share मध्ये टाकु नये. म्हणजे जास्त तोटा होणार नाही.
पण ८ वर्षात चुकुन Idea १०० रुपये गेला तर तो मला ४ लाख देइल हे नक्की. पण ही Pure risk आहे, पण एखादा असा share आपल्या portfolio मध्ये असला तरी चालतो अपवाद म्हणुन. पण हा share fundamental criteria fulfil करत नसल्याने मी recommend करत नाहीये. फक्त असा long term portfolio मधील share बद्दल काय होउ शकते ते लिहिले आहे.
बाकी चांगले share अ‍ॅडच करावेत.

ब.
Short term portfolio मध्ये मात्र या उलट राहते. तुम्ही ग्राफ प्रमाणे अभ्यास करता ( नंतरच्या भागात विस्तृत सांगेलच), आणि प्रत्येक analysis हे पुर्ण बरोबर कधीच नसते , त्यामुळे तुम्ही strict stop loss लावलेला हवाच. ( तरीही ऑक्टोबर पासुन माझे १०० % technical बरोबर आले आहे, पण त्या आधी २० % जे चुकले होते ते shares मी लॉस मध्ये काढलेले होते.
मी या साठी GTT चा वापर जास्त करतो.

मला वाटते मार्जिन हे भारतात max to max T5 दिवसा करता मिळते, पण माझे म्हणणे मी थोडे विस्तृत मांडतो..

share market मध्ये येणारा सामान्य माणुस असेल तर त्याने स्वताचे भांडवल वापरावे हे कधी हि योग्य राहते, कारण ब्रोकर चे margin वापरत असाल तर तुम्हाला फायदा जसा जास्त होतो तसा तुमचे खुप मोठे नुकसान हि होउच शकते.
मी स्वता short/intraday/options करत नसल्याने यात जास्त खोल गेलो नाही. परंतु यात भविष्यात मी जाईल. पण त्या आधी मी ठरवलेले आहे, माझ्याकडे ४ वर्षे अनुभव हवा, माझ्याकडे पैसा हवा आणि सर्वात महत्वाचे म्हणजे माझ्याकडे वेळ हवा.. त्यामुळे ह्या प्रश्नाचे मी व्यवस्थीत उत्तर देवु शकत नाहिये ..

परंतु, याबरोबरच Investment बद्दल मी काही बेसिक मुद्दे मांडतो .
( मला खरेच वाटते आहे Share market basics असा धागा काढलाच पाहिजे)

Diversification हे Investment चे main सुत्र आहे. त्यामुळे तुम्ही तुमची गुंतवणुक नेहमी diversified ठेवली पाहिजे असे माझे मत आहे.
त्यामुळे मंदी, Sectorial मंदी आणि इतर वेळेस तुम्ही त्यातुन सावरु शकता )
उदा. तुम्ही तुमच्या गुंतवणीकाचा काही भाग हा बँकेत ठेवावा. ( जर Emergency म्हणुन लागले तर)
काही पैसे Mutual funds मध्ये आणि काही पैसे gold किंवा bond मध्ये गुंतवले पाहिजे.

जर तुम्ही यातले काही केले नसेल तर तुम्ही share market मध्ये येवु नये असे माझे स्पष्ट मत आहे.

(वयक्तीक रीत्या मी स्वता २० जानेवारी २०१८( मुलीचा वाढदिवस) पासुन जेंव्हा मी मार्केट मध्ये येण्याचे ठरवले तेंव्हा पासुन Mutual funds आणि gold मध्ये पैसे गुंतवत आहे, आणि ते फक्त मुलीच्या लग्न आणि higher education शिवाय मी काढणार नाही आणि नंतर २०२० ला मी मार्केट मध्ये आलोय).