दक्षिण भारतीयांच्या विचित्र उच्चार पद्धती व स्पेलिंग लिहिण्याच्या तर्‍हा

ते सोडा हो मला हे सांगा की सुंदर, आकर्षक, रेखीव चेहऱ्याच्या आणि सावल्या रंगाच्या सावूत इंडियन मुली लग्ना-नंतर पुरी सारख्या का फुगतात ?

ते तसे पंजाबी मुलींच्या बाबतीत सुद्धा होते.
ते जाऊदेत.
मी एकदा हैद्राबादला असताना
एकजण वी ट्रीटेड येवरी मिशन याज अ कास्ट सेंटर. एवरी मिशनरी हॅज अ कास्ट यलीमेंट. असे म्हणत होता.
माझ्या डोक्यात मिशन = मिशन स्टेमेंट.
मिशनरी = ख्रिस्ती धर्मप्रचारक असे अर्थ येत होते. त्यामुळे त्याचे बोलणे मला कळत नव्हते
थोड्यावेळाने मला समजले तो मशीन ला मिशन म्हणत होता. आणि मशीन ला मिशनरी म्हणत होता

आमच्या कंपनीत ऑनसाइट्/ऑफशोर सध्या विशिष्ठ प्रांतातील नोकरदारांचा भरणा चालू आहे. इझ इट अ वंडर की प्रोजेक्ट मॅनेजर त्याच प्रांतातून आला आहे. जरी हे मान्य केले की की ऑनसाआईट इंटर्व्ह्यू घेणारा एक पॅनल असतो तरी ऑफशोर त्यानेच सर्व निवडले आहेत.

व्हाट टापिक यू रेज स्सार ..साउधिंन्डियन पिप्पल वन्डर्फुल स्सार.. कम कम, ज्वाईन नो..
ह्याव सम स्न्याक्स... ह्याव ह्याव.. ओ.. फास्टिन्गा? व्वोके व्वोके..

कविता चे स्पेलिंग Kavita असे न करता Kavitha (कविथा) असे करणे.

Kavita चा उच्चार कविटा असा होवू नये म्हणून kavitha असे लिहितात. उच्चार मात्र कविता असाच केला जातो.

नावातील शेवटच्या अक्षराला उगाचच एक मात्रा जोडणे उदा महेंद्र च्या ऐवजी महेंद्रा.

मात्रा इंग्रजीत जोडली जाते. भाषेत्(निदान कन्नडमध्ये तरी मात्र जोडली जात नाही) शब्द महेंद्र असाच लिहिला जातो. शेवटचे अक्षर तोडायची पद्धत नसल्याने तसे केले जाते. जिथे अक्षर तोडावे लागतेच तेथे पर्याय नसतो.मार्केट हा शब्द कन्नडमध्ये मार्केट्ट असा लिहिला जातो.(मार्केटा असा उच्चार होवू नये म्हणून).
अवांतर- कन्नडमध्ये मुंबई मुंबै असा लिहितात. तेंडुलकर तेंडुल्कर तर गडकरी गड्करी असा लिहिला जातो.तिन्ही शब्दांचे उच्चार पाहिलेत तर ते योग्य वाटते.

टी आ?

h चा वापर त्यांच्या आणि आपल्या वापरण्यातला फरक आहे. यात चूक किंवा बरोबर असे काही नाही. 'त' आणि 'ट' साठी 't' आणि 'थ' आणि 'ठ' साठी 'th' ही आपली रीत आहे. तर 'त' आणि 'थ' साठी 'th' आणि 'ट' आणि 'ठ' साठी 't' ही त्यांची रीत आहे. आपल्याला 'त' आणि 'थ' मधील फरक दाखवणे तर त्यांना 'त' आणि 'ट' यातील फरक दाखवणे जास्त महत्त्वाचे वाटते. (दाक्षिणात्य भाषांमध्ये 'त' आणि 'थ' यांच्या उच्चाराविषयी खूप फरक बर्‍याचदा केला जात नाही, असे वाटते) तसेही 'th' चा उच्चार 'त' आणि 'थ' च्या जवळपास होतो. 'ठ'शी त्याचा दूरान्वयेही संबंध नाही. तरीही आपण 'ठ' साठी ते वापरतोच ना? त्यांच्या दृष्टीने आपले असे करणे विचित्रपणाच नाही का?

'भास्कर'चे 'बास्कर' स्पेलिंग करणारी व्यक्ती बहुधा तमिळभाषक असावी. तमिळमध्ये ख, घ, थ, भ अशी 'महाप्राण' अक्षरे नाहीत. त्यामुळे त्या व्यक्तीचे नाव 'बास्कर'च असेल.

इंग्रजीतील उच्चार म्हटले तर मराठीभाषकांचेही बरेच मजेशीर होतात. प्रमुख उदाहरण म्हणजे 'v' चे 'व्ही' होणे. यातला 'ह' आला कुठून असा प्रश्न माझ्या दाक्षिणात्य मित्रांना पडतो. आमच्या लॅबमध्ये 'voltage' चा 'होल्टेज' असा उच्चार करणारे लॅब असिस्टंट मराठीच होते. 'फिजिक्स' मधला 'ज' भाजीतला 'ज' नसून जमिनीतला आहे हे मला दाखवून माझी चूक सुधारणारा मित्र तेलुगुभाषकच होता. तालव्य 'झ'साठी (माझी मधला झ) 'z' वापरणारे आपणच! 'झेंडा', 'मुझे'(हिंदीतले) लिहिताना 'zenda', 'muze' अशा प्रकारची स्पेलिंग्ज मराठीमाणसांकडून सर्रास केले जातात, जी इतरभाषकांना वैचित्र्यपूर्ण वाटू शकतात.

माझा मुद्दा त्यांचे बरोबर आणि आपले चूक किंवा त्याउलट असा नाही. ह्या दोन स्पेलिंग करणाच्या रीती आहेत इतकेच. मी मराठी रोमनमध्ये लिहिताना 'झ' साठी (झेंड्यातला सुद्धा) 'z' लिहितो, कारण दोन अक्षरे (jh) लिहिण्याऐवजी एकच अक्षर टंकणे सोपे वाटते. पण हिंदी रोमनमध्ये लिहिताना 'मुझे' साठी (jh) आणि 'जमीन', 'मर्जी' साठी (z) वापरतो.

लिहितात (THATHA असे न लिहीता)हे बघून जीव भांड्यात पडला होता माझा :-) बाकी इकडे H चा उच्चार 'हेच' असा केला जातो अगदी परदेशात राहून आलेले दाक्षिणात्य बंधुपण 'हेच'च म्हणतात.
आता काही उदाहरणे

अतिथी -> Athidhi
कसं काय सकाळीच? -> how come morning morning?
उशीर झाला काय आज ? -> टुडे लेटा?
जेवायला चल्तोस काय? -> लंचा?

आणखी आठवेल तसा टंकतोच :-)

अमृथ अन्ना

हा हा, चालायचंच. त्यांची तशी तर्‍हा, आपली निराळी. त्यांच्याकडे 'ठ' आणि 'थ' ही व्यंजनेच नाहीत. तेव्हा ट साठी T आणि त साठी 'Th' साठी स्वाभाविकच आहे.

(कुठे ईडलीदोसै.कॉम वर असंच मराठी भाषिकांची खिल्ली उडवणारा धागाही निघत असेल असे वाटून मौज वाटली.)

जाऊदे आपण आपली भाषा सुधारूया

आमचाही अनुभव विचित्रच आहे या बाबतीत

मस्त लेख आणि प्रतिक्रिया पण बेश्टच आहेत. सौदिंडियन्स ना हसताना रजनीकांथाच्या दिव्य हिंदीची पण आठवण ठेवा बर्का!

आमच्या शेजार्‍यांना बरीच वर्षे म्हणे 'गरवारे' हे 'गारवेअर' असे वाटत होते. असो.
आमच्या 'तर्खडकरी' उच्चारांनाही बरेच जण हंसतात. कोणी को णाला नांवे ठेवू नये. अर्थ समजल्याशी मतलब.

इंग्रजी 'एच' इतर (अ-इंग्रजी) भाषियांनी एक 'फिलर' सारखं वापरलं आहे, त्यामुळे जेव्हा एखाद्या भाषेतलं व्यंजन इंग्रजीत लिहायची वेळ येते आणी त्यासाठी तंतोतंत इंग्रजी अक्षर सापडत नाही तेव्हा हा 'एच' त्यांच्या मदतीला धावतो. काही ठिकाणी इंग्रजी 'जे' पण याच पद्धतीने वापरलेला दिसतो (उदा: सॅन होजे असा उच्चार असलेला शब्द सॅन जोस असा लिहिलेला आढळतो).
शेवटी इंग्रजीत फक्त २६ अक्षरं.. प्रत्येक भाषेतले उच्चार त्यात लिहून दाखवायचे म्हणजे थोडं रिसायकलींग करावंच लागतं.
माझ्या आडनावाचं इथली लोकं जे कडबोळं करतात त्याची तर्‍हा काय वर्णावी! 'मार्थ' काय, 'मराथ्' काय!
अर्थात त्यात आपल्याकडे जे स्पेलिंग शिकवतात त्यातच प्रॉब्लेम आहे. 'मोरे' आडनावाचा माझा मित्र आज 'मोर' बनून राहिलाय! जर त्याने स्पेलिंग 'MORAY' असं केलं तर त्याचा उच्चार बरोबर केला जाईल. शब्दात शेवटी 'इ' असेल तर मधल्या मूळाक्षराचा उच्चार बदलतो- हे ज्ञान माझ्या मुला बरोबर टिव्हीवर शैक्षणीक कार्यक्रम बघताना झालं. आम्हाला शाळेत सरळ धोपट इ चा उच्चार एह् असा होतो असं शिकवलं होतं... चालायचंच!

मराठी माणूस
जेव्हा जनरल तिमय्यांचा उच्चार थिमय्या करतो
तेव्हा संताप येतो. वर्तमानपत्रातही तोच प्रकार.

ज्या तिमय्यांनी प्रथम पंतप्रधानांशी पंगा घेऊन काश्मीर पाकिस्तानच्या
ताब्यातून पूर्ण मुक्त करण्याचा आटापिटा चालवला होता त्यांच्या नावाची मोडतोड नको.

मुथ्थय्या मुरलीधरन चूक. मुत्तय्या मुरलीधरन

H ह्या अक्षराला हेच (अक्षराचा पाय कसा मोडायचा?) म्हणण्याची काही दाक्षिणात्य बांधवांची पद्धत असते. हे अक्षर ह ध्वनीकरता वापरले जाते याचा विसर पडू नये म्हणून एच ऐवजी हेच म्हणा असे कोणी ठरवले असेल बहुधा. दक्षिण भारत सोडून अन्य कुठे हा उच्चार ऐकला नाही.
Fixed ला फिक्सेड म्हणणे.
Bridge ला ब्रिज्ज्ज म्हणणे.

मराठी भाषिक लोकांचे इंग्रजी बोलताना जे घोटाळे होतात त्यातला एक म्हणजे J चा उच्चार जोर ह्या शब्दातल्या ज सारखा करणे.
दीर्घ ए व दीर्घ ओ नसल्यामुळे red आणि raid वा bread आणि braid चा उच्चार सारखाच करणे.
(ह्यातल्या काही शब्दात चक्क दोन स्वर आहेत ज्याचा उच्चार रेडपेक्षा रेइड असा काहीसा होतो. )

भारतात १४ भाषा आहेत आणि १४ प्रकारचे इंग्लिश येथे बोलले जाते! :) म्हणून काय सगळ्यांनीच एकमेकांची खिल्ली उडवत बसायची?

दुसर्‍याची भाषा बोलताना स्वभाषेची लकब त्यात थोडीशी डोकावणारच. हे सगळ्यांच्याच बाबतीत होते.

आणि इंग्रजी मातृभाषा असलेल्या देशांत काय अवस्था आहे? अमेरिकेत थोडाफारतरी एकजिनसीपणा आहे, पण इंङ्लंडात तर गावागावातून उच्चार बदलतात.

येग्ग = एग्ग :)

उत्तरप्रदेशी नावातल्या 'श 'चा उच्चार 'स' करतात.
जसे सुरेशकुमार=सुरेसकुमार, शिवशंकर=सिवसंकर

बाकी श्रीरंग_जोशी यांचे आपल्या भाषेच्या थोरवीबद्दल मत पटले.
सर्वसाधारण मराठी चांगले बोलणार्‍या व्यक्तींचे इंग्रजी / हिंदी शब्दोच्चार बहूदा निटच असतात.

फक्त मिपावर 'केल्या गेले', 'पाहिल्या जाईल' असे लेखन का केले जाते ते समजत नाही. :-)

टेंपरवारी

प्राजेक्ट

यू वाण्ट टीय

दर पाच मैलावर भाषा बद्लते म्हणजे पंच क्रोशी तील भाषा बद्ली होते असे म्हट्ले जाते
मराठी सुद्धा
१)पुणेरी - काय हो आजची बात मी काय आहे ते सांगा
२)मुंबई ची - अपुन ला आजची वार्ता काय ते बोला
३)नाग पुरी- काय बे,आज पेपर ला काय हाय
४)गोंय ची- कित्या वार्ता असान
५)कोल्हापुरी-म्हंजे आजची बातमी सांगतु का
६)अहिराणि-
७)बेळगावी,जत्,जम खिंडी- काय बा,हमाला आजची बातमी सांगा की वो --
८)सातारी-पन म्या बातमी सांगतु नव्ह
९)माल वणी-आज ची बातमी काय असा
१०)विरार्,वसई- आजची खबर काय/केम
११)
१२)
निवड्णुकी च्या वेळी होउ पाहणारे /होउ घात लेले आम दार्,खास दार सुद्धा मुलाखाती च्या वेळी अशीच मराठी टी व्ही वर वापरताना दिसतात

आपण आपल्या दृष्टीकोनातून बघतो.

तमीळ मध्ये त, थ, द, ध हे वेगवेगळे नाहीत. त्या मुळे स्वाती चे स्वाथी करतात.

आपल्या मध्ये सुद्धा खुप स्ट्रॉन्ग mti (mother tongue influence) आहे. आपण इंग्रजी बोलताना तो जाणवतो. हिंदी बोलताना तो जाणवतो.

बंगाल्यांमध्ये पण खूप असतो.

मध्ये प्रसिद्ध मराठी कवी (नाव आठवत नाही आता) ते म्हणत होते तमीळ लोक देवनागरी मध्ये का नाही लिहित तामीळ. मला असे म्हणायचे आहे का बरे लिहावे त्यांनी देवनागरी मध्ये तामीळ. त्यांची भाषा छान आहे. समृद्ध आहे. आपल्या परसेप्शन मध्ये ती वेगळी आहे म्हणून करप्ट आहे असे का वाटावे.

आपले ते चांगले आपले ते बरोबर, दुस-यांचे सगळे चूकीचे असे का वाटते आपल्याला.

केमिकल फर्म्युला फार व्हिनिगार यीज सी हेच् थ्री सी वो वो हेच

या लोकांना च, छ, ज, ़झ मधला फरक (क,च,ट,त,प च्या वर्गांमधल्या अनुनासिक वगळता उरलेल्या चार व्यंजनांमधला भेद ) कळत नाही किंवा तो भेद असूनही गौण मानला जातो त्यामुळे अनेकदा गोंधळ होतो.

पाच-सहावर्षांपूर्वीची गोष्ट.

एन.सी.एल.मध्ये आमच्या लॅबेत सुगता चौधुरी (बंगाली), टिजो (मलयालम्) तसेच काही मराठी, कन्नड इ. लोकं होते.
एकजण सुगताला म्हणाला - your name is very big, so we'll call you "su" (सू)
यावर टिजो उद्गारला, - but where are the animals?
आम्हाला काही कळलं नाही की या प्राण्याला प्राणी कुठे हा प्रश्न अचानक का पडला? मग लक्ष्यात आलं की या महोदयांनी "सू" हा शब्द "झू" (zoo)सारखा वापरला. :-O

लहानपणी ग्रूपमध्ये एक तामिळ मुलगा होता.खेळण्यासाठी बोलवायला त्याच्या घरी आम्ही गेलो. वडिलांनी दरवाजा उघडला."आहे का?" आम्ही मित्रांनी विचारले."आगनीकुगया"वडिल म्हणाले. अर्थच लागेना. शेवटी लाईट पेटला- मित्र संडासात होता.

दुसर्‍या देशात, राज्यात आपण जातो तेव्हा एक वेगळी संस्कृती तिथे असते. आपण तिथे रुळण्याकरता आपल्याला कसे बदलावे लागेल ह्याचा जाणीवपूर्वक प्रयत्न केलाच पाहिजे. नाहीतर एक स्टिरियोटाईप बनतो.
बोलण्यात, वागण्यात, आचार (मॅनर्स) ह्या बाबतीत बरोबर चूक असे काही नसते. भोवतालचे बहुजन जे करतात तेच प्रमाण मानणे फायद्याचे ठरते.
पण स्वत:चे आत्मपरीक्षण केले गेले पाहिजे. त्याकरता तेवढी प्रगल्भता असली पाहिजे.
परक्या भागात आपली संस्कृती टिकवणे आणि ती दुसर्‍यावर लादणे ह्यातला फरक ओळखता आला पाहिजे.

परक्या भागात आपली संस्कृती टिकवणे आणि ती दुसर्‍यावर लादणे ह्यातला फरक ओळखता आला पाहिजे.

+१

आमचं (आता काही दिवसच राहिलेत, तरी पण आमचंच ;-) ) इंदूर याचं जितंजागतं उदाहरण आहे.
पहिल्यापासूनच मराठी लोक इथे होते वगैरे ठिकच, कारण आता अख्ख्या उ.प्र. बिहार मधले उथळ खळखळाट करणारे लोंढे म.प्र. मध्येही आले आहेत.

पण इंदूरमध्ये मराठी आणि हिंदीचा वापर असा काही सेम टू सेम रक्तात भिनलाय की मूळ हिंदी वाल्यांना बिलकुल वाटत नाही हे परके आहेत आणि या हिंदी भागात गाड्यांच्या मागे 'मी मराठी' असं ठळक लिहीलेलं असलं तरी हिंदीवाल्यांनी मराठी लोकांना ठोकलं असं गेल्या सात महिन्यात तरी एकदाही झालेलं नाही

आपल्याला किती भाषांचे किती ज्ञान आहे आणि आपण बोंबलत किती गावे आणि देश हिंडलो आहोत हे सांगण्याची सोय करणारा धागा आला एकदाचा.

थोड्या वेळाने मोकळा वेळ मिळाला की विकीची मदत घेऊन देईन माझा सविस्तर प्रतिसाद.

आता गंमत पहा कि सगळ्या मीडिया चे camunication रोमन लिपी मध्ये होते... महाराष्ट्रास सगळे मीडिया दक्षिण भारतीय समाजात असल्याने ... Solapur चे शोलापूर होते...

काही गमती बंगाली मध्ये V चा उच्चार "भी" असा करतात त्यामुळे सौरभ ला ते sauraV असे लिहितात आणि मग मराठी वर्तमानपत्रा मध्ये पण सौरव असे लिहून येते ... कारण बंगली लिपी > रोमन > देवनागरी अशा प्रवासाची गमत

अवांतर : हवा > अरबी शब्द , मान > संस्कृत प्रत्यय ... मग हवानाम मराठी शब्द कसा ..?!

श्रीरंग जोशी म्हणतात -
''कंपनीतील अनेक दक्षिण भारतीय सहकाऱ्यांबरोबर काम करताना त्यांचे उच्चार व नावांचे स्पेलिंग वाचून आपल्या मातृभाषेची थोरवी पटते." आणि
सन्माननीय मिपाकरांनी आपलेही असे अनुभव मांडावे जेणेकरून अश्या विचित्र उच्चारांचा योग्य तो अर्थ लावण्याची क्षमता विकसीत होईल."
----
.सर्व दक्षिणी भाषा या आपआपल्या परीने समृद्ध आहेत आणि निदान १००० वर्षे तरी विकसित होत आल्या आहेत. त्यांच्या रूढी प्रमाणे त्यांनी इंग्लिश मध्ये लिहिण्यासाठी आणि उच्चारासाठी एक किंवा दुसरी पद्धत ( convention ) वापरली म्हणून त्यांची पद्धत विचित्र आणि मराठी पद्धत तेवढी थोर असे म्हणता येत नाही.
. इंग्लिश मातृभाषा मानणार्या वेगवेगळ्या लोकांच्या स्पेलिंग आणि उच्चार यामध्ये साम्य असत अस नाही.
schedule या शब्दाचा ब्रिटीश आणि अमेरिकन उच्चार सारखा नाही. george bernard shaw याने यावर त्याच्या खास शैलीत अशी मल्लीनाथी केलेली आहे.तो म्हणतो -
- America and Britain are two nations divided by a common language -.
.स्वातंत्र्या नन्तरच्या काही वर्षात नेहरू यांनी असे विधान केले होते - we have many English languages such as पंजाबी इंग्लिश, मराठी इंग्लिश ,बेंगाली इंग्लिश and मल्याळी इंग्लिश.
.थोडे अवांतर -

.थोडे अवांतर -
१. फक्त मराठीत च च ज झ या व्यंजन समूहांचा दन्त्य आणि तालव्य असे दोन्ही उच्चार होतात यातील दन्त्य उच्चार दक्षिण भारतीय भाषांची देण आहे असे वाटते. संस्कृत आणि इतर उत्तरेकडील भाषात फक्त तालव्य उच्चार ऐकू येतो.
२. आपण शासन या शब्दाचा सरकार अशा अर्थाने वापर करतो जसे महाराष्ट्र शासन व तसेच चेष्टा या शब्दाचा अर्थ थट्टा मस्करी असा करतो. माझ्या एका दक्षिणेतील पण मुंबईत वावरलेल्या मित्राला याचे हसू येते. बाकीच्या भाषांत या शब्दांचे punishment आणि effort असे मूळ संस्कृत मध्ये असलेले अर्थ वापरतात.
.-भाय आर यु भांडरींग इन द भरान्डा लाईक ए भेग्याबॉन्ड मिस्टर भर्मा - हे बंगाली उच्च्चारांचे विडम्बन आपल्याला माहित असेलच.

आपल्याच लोकांनी इंग्रजीत लिहितांना राम चे Rama आणि योग चे योगा केले
त्याचे काय ?

एवढा मनोरंजक धागा नजरेतून सुटला कसा? :) :)
(पण एकंदरीत दक्षिण भारतीय, त्यातल्या त्यात तमिळ, डोक्यात जातात ते त्यांच्या प्रत्येक ठिकाणी फक्त स्वभाषिकांचे कोंडाळे करून राहण्याच्या सवयीने...)

खाना खाया ? = काना काया ?

न्युयोर्क मध्ये एका टैक्सी वल्याने विचारले होते की पटेल चा अर्थ दुकान होतो का ? कारण सर्व भारतीय दुकानावर पटेल असे लीहीलेले असते.

हाहाहाहाहाहा +१ मीही हे असं ऐकलेलं आहे... लोळलेलो नंतर.

म्हणजे समस्त वाचक हसून हसून हेपी होतील.

महेंद्र ला काना लावला तर महेंद्रा होतो मात्र मात्रा लावली तर महेंद्रे होते.....

"मिस कोल, मिसेस पोल आपके होल मे स्नेक्स खाणे को बुला रही है"
(अर्थ- मिस कौल, मिसेस पॉल आपको हॉल मे स्नॅक्स खाने को बुला रही है)

कन्नड जोक . बाईकडे दूधवाला येतो आणि दूध देता देता बाईना विचारतो, आज मालक नोकरीवर का गेले नाहीत?

बाईची मुलगी त्याच वेळी बाईला विचारते दुधाचे काय करु? बाई एकाच शब्दात उत्तर देते -- हालिडे

हॉलिडे म्हणजे सुट्टी . हाल ईडे म्हणजे दूध ठेव.

मराठी लोकच मराठी बिघडवतात तेव्हा डोक्यात जातात. केलं होतं -> केलेलं
मे गेलो होतो -> मी गेलेलो.

बाकी
देवाला प्रसाद चढवणे
देवळाऐवजी मंदिरात जाणे

मी तुझ्या नजरेत उतरलो इ. इ.

आजपरेन्त या जुन्या पर्सन्गात "अश्लील्ता" कधी जाणवली ना बा... असेल असेल...
अश्लील असेल

पर्वाच माझ्यावर व माझ्या मराठी मैत्रिणीवर आरोप झाला की आम्ही भेटलो की फक्त मराठी बोलतो. पण त्यांना फक्त हिंदी बोललेलं समजतं म्हणून त्यांच्याशी हिंदीत (जसे येत असेल तसे) बोलतो ना आम्ही. आता एकमेकिंशी फक्त दोघीच असताना हिंदीत बोलायचे म्हणाजे कमाल आहे! अमूक एका मसाल्यात 'दगडफूल' असते असे हिंदीत कसे बोलायचे ते समजले नाही त्यामुळे उधर हमारा घोडा अड्या था|