‘मराठी बाणा’ आणि ‘मराठीपणा’

मराठी पणाची व्यवच्छेदक लक्षणे खालीलप्रमाणे -

१) नाटके आवडीने पाहणे.
२) पुरणपोळी आवडीने खाणे.
३) भाजलेले दाणे आवडीने खाणे.
४) आंब्याच्या फोडींपेक्षा आमरस आवडणे.
५) राजकारणावर आवडीने चर्चा करणे.
६) स्वभाषेचा अभिमान नसणे.
७) वर्तमान किंवा भविष्यकाळापेक्षा भूतकाळात जास्त रममाण होणे.
८) एकमेकांना मदत करण्याऐवजी एकमेकांचे पाय ओढून अमराठींनाच मदत करणे.

अजून बरीच आहेत. पण ही मुख्य लक्षणे आहेत.

दिनांक १४ जानेवारी ते २८ जानेवारी २०२३ या कालावधीत मराठी भाषा संवर्धन पंधवडा साजरा करण्याचे महाराष्ट्र शासनाचे आदेश आहेत, आपल्या मिपावर हा पंधरवडा साजरा करण्याचं काही प्लॅन आहे का ?

कोण बघतं हे सगळं ? मिपाचे मालक, चालक, संपादक लक्ष घालतील काय ?

-दिलीप बिरुटे

मराठी बाणा म्हणजे सध्या तरी स्वतः काही नवनिर्मिती करायची नाही पण दुसऱ्या कोणीतरी खूप मेहनतीने एस्टॅब्लिश केलेल्या ब्रॅण्ड्सचे मराठीकरण करायचे असे झाले आहे!
युट्युबचे 'तुनळी' व्हॉटसऍपचे 'कायप्पा' फेसबुकचे 'चेहरा पुस्तिका' किंवा 'थोबाड पुस्तिका' तसेच अमेरिकेचे 'आम्रविका' वगैरे वगैरे.... अरे काय मिळतं प्रस्थापित ब्रॅण्ड्सचे किंवा एखाद्या देशाचे/गावाचे असले फडतूस मराठीकरण करून तेच मला समजत नाही बुवा 😀
असो ज्याची त्याची आवड, पण मला तरी अजिबात पटत नाहीत ह्या गोष्टी. मराठी भाषा वाढावी, समृद्ध व्हावी ह्यासाठी कितीही प्रयत्न केले तरी कमीच पडतील अशी एकंदरीत परिस्थिती मराठी भाषिकांनीच निर्माण केली असल्याचे दिसतंय. कालाय तस्मै नम:||
चांगल्या विषयाला वाचा फोडल्याबद्दल आपले आभार 🙏

"तुमच्या मते 'मराठी बाणा' म्हणजे काय ? ‘"
दुसर्या प्रांतात गेल्यावर तेथील भाषा/संस्क्रुती शिकण्याचा अजिबात प्रयत्न न करणे. मात्र महाराश्ट्रात राहणार्या अमराठी लोकांना मराठी बोलण्याचा आग्रह धरणे.
अगदी बाजुचीच दोन राज्ये घ्या. गुजरात्/कर्नाटकात अनेक मराठी जन आहेत पण अस्खलित गुजराती/कन्नड बोलणार्या लोकांची संख्या खूप् कमी. ह्या उलट महाराष्ट्रात राहुन अस्खलित मराठी बोलणार्या गुजराती/कन्नड भाषिकांची संख्या लक्षणिय आहे.

मराठी बाणा आणि मराठीपणा म्हणजे अभिमानाने मराठी बोलणे,लिहिणे,ऐकणे.
महाराष्ट्रात किती सरमिसळ आहे, तरीही आपण आपली भाषांच बोलणे,समोरच्याला ती समजून घेण्यासाठी क्रमप्राप्त करणं.
आपल्या सणांचं वेगळंपण जपून पुढच्या पिढीला तेही देणं.
आपल्या मराठी साहित्याच्या प्रेमात आणि ऋणात असणं.
हे सगळं जपण्याची आंतरिक धडपड असणं.

१. गडकिल्ले/ईतिहासाच्या नावाने गळे काढणे पण स्वतः काही प्रयत्न न करणे. जय भवानी जय शिवराय म्हटले की झाले. त्यातही जय शिवराय म्हणायचे, की जय जिजाउ,की जय संभाजी अशा निरर्थक विषयांवर वाद घालणे. तसेच रामदास स्वामी आणि दादोजी कोंडदेव शिवरायांचे गुरु होते की नव्हते, छत्रपती संभाजीराजे धर्मवीर होते की नव्हते असे विषय मधे मधे उकरुन काढणे.
२. गणपतीच्या मिरवणुकीत भयानक आवाजात डी जे लावणे आणि नाचणे.आसपासच्या दुकानदारांकडुन/रहीवाश्यांकडुन शिवजयंती, गणपती,दहीहंडीच्या वर्गणीच्या नावाखाली खंडणी वसुल करणे
३. आसपासच्या गुजराती/मारवाडी दुकानदारांकडुनच माल घेणे आणि उडप्यालाच ईडली/डोसे चांगले कसे जमतात असे म्हणुन त्यांच्या हॉटेलात खाणे
४. पैशाची गरज नसल्याप्रमाणे स्टँड्वर रिक्षा लावुन तंबाखु मळत बसणे आणि कस्टमर आल्यास एकमेकांकडे ईशारा करत रांगेतील शेवटच्या रिक्षात उपकार केल्यासारखे बसवणे. तसेच वर्षातुन २-३ वेळा सत्यनारायणाची पूजा घालणे आणि तमाम रिक्षांच्या गळ्यात वजनदार हार घालुन त्यांना वाकायला लावणे.
५. प्रश्न पैशांचा नाही, तत्वाचा आहे असा वाद घालुन राहीलेले २ रुपये परत मिळवणे असे म्हणणार होतो, पण यु पी आय ने ते दिवस गेले आता.

प्रत्येक रेसिपींत शेंगदाणे घालणे.

पुणे : देशामध्ये सर्वाधिक लोकांची बोली असलेल्या हिंदीला महाराष्ट्र सरकारकडून राष्ट्रभाषेचा दर्जा बहाल करण्यात आला आहे. राज्य हिंदी साहित्य अकादमीची पुनर्रचना करण्यात आली असून त्यासंदर्भात काढण्यात आलेल्या शासकीय अध्यादेशामध्ये हिंदी राष्ट्रभाषा असल्याचे ठळकपणे नमूद करण्यात आले आहे.

राज्याच्या सांस्कृतिक कार्य विभागाच्या वतीने राज्य हिंदी साहित्य अकादमीची पुनर्रचना करण्यात आली आहे. ‘हिंदी ही राष्ट्रभाषा असल्यामुळे हिंदी साहित्याच्या उन्नतीसाठी आणि उत्तेजनासाठी राज्यामध्ये हिंदी साहित्य अकादमीची स्थापना करण्यात आलेली आहे’, असे अकादमीच्या पुनर्रचनेसंदर्भात काढण्यात आलेल्या शासकीय अध्यादेशामध्ये नमूद करण्यात आले आहे. सांस्कृतिक कार्यमंत्री या अकादमीचे अध्यक्ष आहेत.

https://www.loksatta.com/pune/the-hindi-language-as-the-national-languag...

मराठी बाणा म्हणजे- 'मोडेन पण वाकणार नाही' - यामुळे मराठी भाषा, समाज आणि संस्कृतीची बरीच मोडतोड झालेली आहे -- असे 'ह्यांचे' म्हणणे.
-- ताईसाहेब मोडवाकीकर.