कर्करोग स्तनांचा

स्मिता ताई ,
एक महत्त्वाची गोष्ट लक्षात ठेवा. कर्करोग कधीही दुखत नाही. दुर्दैवाने दुखत नाही म्हणून बहुसंख्य लोक डॉक्टर कडे जात नाही.स्तनात दुखत असेल तर तो कर्करोग नाही हे ९९.९% सत्य आहे तेंव्हा याची काळजी नसावी. राहता राहिली गोष्ट जड पणाची किंवा दुखण्याची.
हा त्रास आपल्या संप्रेरकांच्या(हॉरमोन्स) च्या असमतोला मुळे होणारा प्रश्न आहे. मासिक पाळीच्या अगोदर शरीरातील होर्मोन वाढलेली असतात आणि त्याची पातळी एकदम खाली आल्यामुळे आपणास पाळी येते हे नैसर्गिक चक्र आहे. त्यामुळे पाळीच्या अगोदर शरीरात बऱ्याच प्रमाणात पाणी आणि क्षार हे साठून राहतात त्यामुळे हे जडत्व येते (शरीरात आणि स्तनात) या क्षार आणि पाण्याचा पाळी च्या वेळी निचरा होतो म्हणून पाळी झाल्यानंतर २-३ दिवसांनी हा सर्व त्रास एकदम कमी होतो.याला
Premenstrual syndrome असे म्हणतात
या साठी सोपा उपाय म्हणजे पाळी सुरु होण्याच्या आसपास तेलकट तळलेले पदार्थ कमी करा, भरपूर पाणी प्या, रात्री झोप पूर्ण घ्या सोपा आणि नियमित अस व्यायाम करा.इ जीवनसत्वाच्या गोळ्या घेतल्यास (४०० मिग्रा दिवसात एकदा वा दोन वेळा जेवणानंतर) वरील त्रास कमी होण्यास बरीच मदत होते. इ जीवन सत्व हे evion , E cap इ नावानी मिळतात.कोणत्याही औषधाच्या दुकानात सहज मिळतील.
स्तनात दुखण्यासाठी--या काळात स्तनांना आधार देणे आवश्यक असते स्तनांना सूज आल्याने त्यांच्या आत असणाऱ्या cooper ligament वर ताण पडतो आणि जास्त दुखते. याकडे दुर्लक्ष्य केल्यास नंतर स्तन लोंबू लागतात(pendulous) एक म्हणजे व्यवस्थित फीट होणारी ब्रेसियर वापरणे अतिशय आवश्यक आहे कारण घट्ट किंवा नीट न बसणारी ब्रेसियर जास्त त्रास देऊ शकते.
जास्त दुखत असल्यास एक क्रोसिन किंवा अस्प्रो ची गोळी घेऊ शकता.
अधिक त्रास होत असेल तर त्या साठी आपल्या स्त्रीरोग तज्ञाकडून सल्ला घेणे.

अप्पा साहेब,
रिसेप्टर सेल(ग्रहणशील पेशी) या तुमच्या शरीरात वेगवेगळ्या ठिकाणी असतात . आपल्या शरिरास होणाऱ्या संवेदना जाणून घेणे हे या पेशींचे कार्य आहे. म्हणजे त्वचेच्या आत असणाऱ्या स्पर्श ज्ञानाच्या किंवा तापमान जाणणार्या पेशी हे एक उदाहरण आहे पण त्याचा कर्करोगाशी काय संबंध आहे हे मी अजून कोठेही वाचलेले नाही. आपल्याजवळ त्याचा संदर्भ असल्यास कृपया कळवावा म्हणजे मलाही फायदा होईल
निरोगी स्त्रीने वैद्यकीय तपासणी करून घेणे एका विशिष्ट वयापूर्वी (चाळीशी च्या अगोदर) कदाचित उपयुक्त नाही परंतु त्यानंतर केवळ आपल्याला काही होत नाही म्हणून तपासणी न करणे हे धोक्याचे ठरू शकते. आपण वजन रक्तदाब, मधुमेह नियंत्रित ठेवून आणि नियमित व्यायाम करून आणि आहाराची काळजी घेऊन हृदय रोगापासून आपले मोठ्या प्रमाणात संरक्षण करू शकतो परंतु कर्करोगाबाबत दुर्दैवाने असे ठाम कोणतेही प्रतिबंधक उपाय आपल्याला योजता येत नाहीत.
तसेच सडपातळ, रक्तदाब व मधुमेह नसलेल्या आणि नियमित व्यायाम करणाऱ्या व्यक्तीला सुद्धा हृदय रोग झालेले वारंवार आपल्या पाहण्यात येतात. त्यामुळे आपण प्रतिबंधक अशा चाचण्या करणे शहाणपणाचे ठरते असे आढळून आले आहे.
अभियांत्रिकी भाषेत दोन तर्हेची देखभाल(maintenance) असते. १)preventive maintenance (प्रतिबंधात्मक देखभाल ) आणि २) breakdown maintenance(सेवा खंडित झाल्यावर केलेली दुरुस्ती/देखभाल) यात कोणती अंतिमतः फायदेशीर ठरते ते आपण जाणताच.
मी लोकांना एकच म्हणतो.डोळे मिटून हम रस्ता(highway) पार करा शंभरात ९०-९५ वेळा आपण पार व्हालच पण ते सुरक्षित आहे कि नाही हे आपणच ठरवा.
गर्भ निरोधक गोळ्या मुळे चक्र उलटे फिरते हे बरोबर नाही. शरीरात जी संप्रेरके तयार होतात तीच संप्रेरके आपण गोळ्यांच्या माध्यमातून देतो त्यामुळे शरीराला संप्रेरके तयार करण्याचे काम थोडे कमी होते. त्याने मासिक पाळी नियमित तर होतेच परंतु गर्भाशयाच्या आणि बीजांड कोशाच्या कर्करोगापासून पण बचाव होतो.त्या गोळ्या घेऊन आपल्याला पाळी थोडीशी (५-६ दिवस) पुढे मागे सहज करता येते हे नियमन त्या स्त्रीच्या हातात राहते. (आपली पाळी नियमित येते हे काय सुख आहे हे स्त्रियांना विचारून पहा)पाळी च्या वेळेस होणारा रक्तस्त्राव खूप कमी झाल्यामुळे anemia (पंडुरोग) पण कमी होतो.
गर्भ निरोधक गोळ्यानचा मिशी येण्याशी काहीही संबंध नाही. ओठावर मिशी/ लव येणे हे स्त्री संप्रेरकांचे पुरुष संप्रेरकात रुपांतर झाल्याने हे होते. हे बहुतांश लठ्ठ स्त्रियांमध्ये दिसते (PCOS -polycystic ovarian syndrome) यामुळे हे होते. PCOS मुळे बर्याच स्त्रियांना मूल होत नाही सुरुवातीला आम्ही planning करीत आहोत असे त्या सांगतात नंतर गोळ्या घेतल्याने मूल होत नाही असे सांगतात त्यामुळे लोकांमध्ये गैरसमज पसरतात.
मूळ कारण लठ्ठ पणा आहे.वजन कमी केले तर पाळी नियमित होते आणि प्रसवशक्ति(fertility) पण सुधारते. पण वजन कमी करणे एवढे सोपे असते तर VLCC वगैरेंचा व्यवसाय एवढा फोफावला नसता.
No situation in life is so bad that it cant be blamed on some one else. .