होकाल(गो,चेडवा!) (मालवणी) (मराठी भाषा दिन २०१६)

माकां वाटातां विसाव्या शतकातल्या पूर्वार्धातली ही परिस्थिती असूक होयी.कोकणातून मुंबईक नोकरीसाठी जाणार्‍या चाकरमान्याबद्दल कोकणातल्या इतरांका त्यावेळी चाकारमान्यांचो थोडो कमीपणाच वाटायचो.
सावतांची शेती असताना,तेतूर चांगली कमाई होत असताना तेंच्या बबानाक मुंबईक जाऊन गिरणीत चाकरमान्याचा काम करण्यात काय विशेष वाटतां?उलट हेकां दळभद्रीपणाचां लक्षण म्हणूक होयां मां. कोकणी माणूस बबनसारख्या त्या चाकरमान्याची अप्रत्यक्षपणांन अवहेलनाच करीत होतो.
जग बदलत चालला हां.बदल होऊक होयो.हेच्यामधून आपली उर्जितावस्था होतली. असां त्यावेळचे ते गावकरी मानुक तयार नव्हते.

"सावतांचो बबनो मुंबयक जातासां म्हणे.मेल्याक कसली अवदसा सुचली कोण जाणे. हंय वाडवडीलांची एव्हडी मिळकत आसां.थंय मुंबयत जाओन कबुतरांच्या घुराड्यासारख्या चाळी्तल्या खोलीत हो दिवस काढतलो.फाट-फाटे चपाती-भाजीचो डबो घेवून गिरणीत चाकरमानी म्हणून कामावर जातलो.काय म्हणे तर महिन्या अखेर नगद पैसो हातात मिळता.
ह्याकां अवलक्षण म्हणुचां नाय तर काय?"

सावतांच्या बबन्याची चर्चा असो,नायतर आणि कुणाची अशीच चर्चा असो, गावकरी पूर्वसाच्या किंवा रामेश्वराच्या देवळाच्या आवारात किंवा वडाच्या चौथर्‍यावर बसून शिळोपातल्यो गप्पांचो विषय म्हणून चर्वीचरण करण्यात मश्गूल रव्हंत.

"कामतांच्या मंदाक मुंबईत दिला म्हणे.
नाबरांचो झील दादरच्या पोस्टात कामाक आसां.
हल्लीच तो मंदाक बघून गेलो.पसंत केल्यान.
येत्या मे महिन्यात मंदा बोटीन मुंबईक जाताला."
गावकरी अशी मंदाची चर्चा करूक लागले.

पूर्वी होकाल(नवरी) कोकणातून मुंबईक जाताना बंदरावरून पडावातून जाऊन आगबोटीत बसायची. पोचवूंक जाणारो तिचो बाप तेकां बंदरावर म्हणायचो,
"बाये गो माझ्या! पडावातून आगबोटीत चढताना जरा जपान
मंदा नव्या इरकली नववारी लुगडा नेसून,नाकात नथ,गळ्यात चंद्र- हार आणि मंगळसूत्र,हातात गोट, पाटल्यो,पायाच्या बोटांत वेढणां,आणि पायात करकरीत नवीन जुतां घालून तयार.
आणि बापूस,डोक्यात काळी टोपी,सफेद सदरो आणि ब्लेजरचो कोट,खाली परीट घडीचा धोतार आणि पायात कोल्हापूरी जुतां घालून बंदरावर जावच्या तयारीत असायचो.

बापाचो हो उपदेश ऐकून कवी म्हणतां,
"गो चेडवा,पडावातून आगबोटीत जपान"
(चाल:- गो चेडवाsss, पडावाssतून आगबोटीत जपाssन
घो तुझो र्‍हवतां शिमीटाच्याss चाळीत
रातपाळी करून घरी इल्यावर
दिवसा-ढवळ्या असतोलो झोपान
गो चेडवा,पडावातून आगबोटीत जपान"

आता मुंबईतून अमेरिकेत जाणारी आधूनीक मंदा( होकाल),मोटारीतून उतरून विमानात जाऊन बसतां. मंदाचो पेहराव आधूनीक आसां.
वरती स्लीव्हलेस टॉप,खाली जीन प्यॅंट,पायात नायकीचे शूज,खांद्यावर मगरीच्या कातड्याची पर्स,डोक्याची बॉयकटाची भाबरी,गळो उघडो आणि हातात आयफोन अशा तयारीत मंदा. आणि वरून बोडको,अंगात थ्री-पीस सुट,पायात मखमली बूट,मिशीक किशोर कुमार कट अशा तयारीत बापूस आसां.

चेडवाक पोचवूक जाणारो मंदाचो बापूस तेकां विमान तळावर काय म्हणतलो तां कवीच्या भाषेत,

गो चेडवा,मोटारीतून विमानात जपान
घो तुझो र्‍हंवतां बॉस्टनच्या चाळीत
गाडी शिवाय तेचां हलूचा नाय पान
गो चेडवा,मोटारीतून विमानात जपान

थैसरल्या जीवनात मोटारsच साधान
सीटबेल्ट लावून बस चांगला पसरान
पायी,पायी चालूचा आता जा विसरान
गो चेडवा,मोटारीतून विमानात जपान

हाटेलात गेलंस मगे फास्ट फूड खाशीत
हॉटडॉग,बरगर तू सपाटून चापशीत
वजन तुझा वाढतालाच, म्हणून जा समजान
गो चेडवा,मोटारीतून विमानात जपान

थंय सगळे असतले कामात अडकान
वेळ नाय जाणा म्हणून म्हणशीत बोलान
गजाली मारूक थंय, कोणच नाय आयच्यान
गो चेडवा,मोटारीतून विमानात जपान

घो गेलो सकाळी की येतोलो रातच्यान
दिवसभर टिव्ही बघून तू जातलंस कंटाळान
मग म्हणशीत कंटाळलंय नको ह्या जीवान
गो चेडवा,मोटारीतून विमानात जपान

शनिवार-आय्तवार ये मग फिरान
घो तुका नेतलो मॉल बघूक अलिशान
देशाची श्रीमंती, बघ उघड्या डोळ्यान
गो चेडवा,मोटारीतून विमानात जपान

शेवटचा सांगतंय नीट घे ऐकान
लवकरात लवकर जा होऊन पोटाच्यान
वेळ जावचां साधन! असां घे समजान
गो चेडवा,मोटारीतून विमानात जपान

श्रीकृष्ण सामंत (सॅन होझे कॅलिफोरनीया)