दिवाळी अंक २०२१ : असे दुकानदार / ग्राहक येती राशीला

body {background-image: url("https://i.postimg.cc/52VQjg83/bg-main.jpg");}

.navbar-fixed-top {
background-color: #000011;
border-bottom: 1px solid #111;
}
.node-info {background-color: #f5f5f5;padding:8px;}
.page-header {background-color: #008080;color: #ffffff;text-align:center;border-bottom: 0px solid #111;box-shadow:0 2px 5px 0 rgba(0,0,0,0.16),0 2px 10px 0 rgba(0,0,0,0.12);}
/* जनरल */
h1, h2, h3, h4 {font-family:'Eczar',serif}
p {font-family: 'Noto Sans', sans-serif; font-size:16px; text-align:justify;}
h5 {font-size:15px!important; text-decoration:underline;}
/* Hidden Items*/
.input-group {display: none !important;}
.page-header { padding-top:16px !important;}
/* फोटो */
.field-items img {background-color: white;border: 1px solid #eee;padding:6px;box-shadow:0 2px 5px 0 rgba(0,0,0,0.16),0 2px 10px 0 rgba(0,0,0,0.12);max-width:100%;height:auto!important;}
.author-type-posted, .field-items a:link {color:#660000;}
.left {float:left;display:inline-block;margin-right:10px;margin-top:16px;}
.right {float:right;display:inline-block;margin-left:10px;}
.center {margin: auto;}
.portrait { margin-bottom:10px;max-width:450px;}
.landscape { margin-bottom:10px;max-width:800px;}
.kavita p{text-align:center}
.title {text-align:center;margin-bottom:32px;margin-left:24px;margin-right:24px;}
.col-sm-9 {padding:16px;background-color:#fefefa;box-shadow:0 4px 10px 0 rgba(0,0,0,0.2),0 4px 20px 0 rgba(0,0,0,0.19)}

.anklogo {float:left; max-width:300px;margin-top:4px;margin-right:16px;}
.voilet {background-color: #9900cc;color:#ffffff;}

काही काही दुकानदार आणि आम्ही म्हणजे अस्मादिक यांचे गेल्या जन्मीचे काहीतरी वैर असावे, असे मला राहून राहून वाटते. गेल्या जन्मीचे त्यांचे किंवा आमचे भोग म्हणून ते भोग पूर्ण करण्यासाठी आम्ही दोघांनी या भूतलावर जन्म घेतलाय,. अशी शंका येते.

माझ्या शॉपिंग सेन्सचा माझ्या कुटुंबीयांना पहिल्यापासूनच धसका आहे. बाई काय घेऊन येईल याचा नेम नाही. बरं, आणलं तरी आणलेलं किती काळ तिच्याकडे राहील किंवा काही तासातच त्यावरच मन उडेल न आपण गंडलो, किंमत जास्त आहे, क्वालिटी इतकी खास नाही , सेम असच मैत्रिणीला स्वस्त मिळालं, किंवा चार लोकांपैकी दोन जणांना आवडल नाही अशी (फालतू) कारणे देऊन परत ते रिटर्न करायला जाईल (वर आपल्यालाहि सोबत घेऊन जाईल) अशी भीती त्यांना सतत वाटते. पण ते समजतात तितकी मी 'ही' नाहीये, बर'!

नवीन नवीन लग्न झाले, तेव्हा नवरा एकदम हौसेने मला मॉलमध्ये घेऊन गेला आणि म्हणाला, "कर तुला काय शॉपिंग करायचंय ते." असे ऐकल्यावर दहा दिवस उपाशी असणाऱ्या मनुष्यासमोर पंचपक्वान्नाची थाळी ठेवल्यावर तो ज्या स्पीडने बकाबका खाईल, त्या स्पीडने मी बकाबका हे आपले धडाधड शॉपिंग करत गेले. ऐकते काय! कपड्यांच्या सेक्शनमध्ये आणले ढीगभर कपडे आणि प्रत्येक वेळी ट्रायल रूममधून बाहेर येऊन नवऱ्याला "कसं दिसतंय? कसं दिसतंय?" करून वैताग आणला. पण बिचाऱ्यची काय हिम्मत "वाईट दिसतंय" म्हणण्याची! बिचारा "छान, छान, मस्त, मस्त" करत गेला आणि घात झाला. (माझा नाही हो, त्याचा :)

घरी आल्यावर कपडे पुन्हा ट्राय केले, त्यातले २-३ काही सासूबाईंना इतके खास नाही वाटले. त्या काही म्हणाल्या नाहीत, पण त्यांचे हावभाव मी हेरले (हुश्शार मी). घरी येईपर्यंत रात्र झाली होती. म्हटले, उद्या काय तो सोक्षमोक्ष लावू.

सकाळी उठल्यावर नवऱ्याने प्रेमाने "गुड मॉर्निंग" म्हटले. म्हणे, "आज कुठे जाऊ या फिरायला?" मी म्हटले, कालच्याच मॉलमध्ये! परत शॉपिंग? नवऱ्याने एकदा माझ्याकडे, एकदा त्याच्या पकिटाकडे पाहिले. चहाऐवजी कारल्याचा ज्यूस पितोय असा त्याचा चेहरा झालेला. पण मी म्हटले, "घाबरु नकोस. शॉपिंग नाही करायची. काल आणलेले काही टॉप्स बदलायचे आहेत."

हे ऐकून नवरा ताडकन उडालाच. "आता कशाला बदलायचे? चांगलम आहे की सगळं, तुला आवडलाय ना? मग?" मी म्हटले, "अरे, ते मॉलच्या लाइटमध्ये खूप फ्रेश वाटत होते घातल्यावर, पण घरी घातल्यावर चक्क एकदम डल वाटते, म्हणजे लाइटमध्ये मला वेगळा कलर दिसला, घरी आल्यावर दिवसा वेगळा कलर आहे. मला नको असला dull कलर! मला रिटर्न करायचेत काही टॉप्स. आपण आपले पैसे परत घेऊ!"

झाले! नवऱ्याला वाटले, कुठून बुद्धी(दुर्बुद्धी) आली अन् हिला घेऊन गेलो. एकतर मुंबईची गर्दी, त्यात हिला लोकलमध्ये प्रवासाचा अजिबात अनुभव नाही, लेडीज डब्यामध्ये ही चढू शकत नाही, बरे, चढली तरी कुठे उतरायचे, किती सेकंदात उतरायचे हिला कळत नाही. मी उतरलो अन हिला नाहीच उतरता आले, तर ट्रेनमागे पळता पळता माझीच सिमरन व्हायची अन् ही बया हातहि नाही देणार राजसारखा! वरती ह्या बॅग सांभाळा, वर हिला सांभाळा! सगळीकडे गोचीच गोची!

"अगं बाई, असं नाही होत. cardने पे केलंय. रिटर्नच्या फंदात नको पडूस, आता घेतलेत तर वापर ना. कशाला चेंज करायची भानगड? घरात वापरून टाक नं!" बिचारा खिंड लढवत होता, पण 'मे तो अपने आप की भी नही सुनती|' गेलो बाई मॉलमध्ये. रिटर्न तर केलेच, वर आणखी २-४ही घेतले. पण है वैताग आणणारे होते - माझ्यासाठी नाही, नवऱ्यासाठी! मला तर लहानपणापासून experience आहे ना!

लहानपणी असेच एका दिवाळीच्या सिझनमध्ये मी आणि आई कापडबाजारात फिरत होतो. तेव्हा आमचे वय ना धड लेकरू, न धड तरुणी असे अडनिडे होते. असेच पाट्या वाचता वाचता, दुकाने फिरता फिरता एका दुकानात लटकलेला तो टी शर्ट बघताक्षणी माझ्या नयनचक्षूंनी हेरला न दुसऱ्या सेकंदाला माझ्या मनात भरला. आईला म्हटले, "मला आवडलाय. घ्यायचाय. घेऊन दे." आईने एकदा टी शर्टकडे अन एकदा माझ्याकडे डोळे मोठे करून पाहिले. पण आम्ही दोघेही घाबरलो नाही. आईला म्हटले, "घ्यायचाय म्हंजे घ्यायचाच आहे" आणि ठिय्या मांडून बसले पायरीवर. घेतला नाही, तर काही वेळाने ही इथे जमिनीवर लोळायला लागते (माझी लहानपणीची सवय) की काय, ह्या भीतीने घेतला बिचारीने!

फुल्ल स्लीवचा पांढरा टी शर्ट, त्यावर लाल लाल मोठी वर्तुळे. त्या दुकानात चेंजिंग रूम वगैरे लाड नव्हते, त्यामुळे डायरेक्ट विकत घेऊन घरी जाऊन ट्राय करणे हाच एक पर्याय होता. बिचाऱ्या माझ्या आईला टी शर्ट बी शर्ट खरेदीचे नॉलेज नव्हते अन त्यात आमचे वय नादान असल्यामुळे तिला (मला) नाही म्हणण्याची सोयही नव्हती!

आली बै एकदाची आमची स्वारी घरी. कधी एकदा घालून पाहते, असे झाले होले. बाकीच्या भाऊ मंडळींना म्हटले, "थांबा जरा, आलेच." इतका हुरळून जाऊन जो टी शर्ट घेतला होता, तो घातल्यावर शेतातले बुजगावणे कोण आणि मी कोण? असा प्रश्न घरच्या आरशाला पडला असावा.

बराच वेळ झाला, तरी मी रूमच्या बाहेर न आल्याने मला हर्षवायू झाला आणि मी 'अशी ही बनवाबनवी'मधली सुधीर जोशी होऊन 'जिकडे तिकडे चोहीकडे आनंदीआनंद गडे' अशी नाचते की काय, अशी शंका आल्याने घरचे सारे दाराशी येऊन "बाहेर या माउली, आम्हालासुद्धा पाहू द्या" अशी साद घालू लागले.

कदाचित मला विचित्र वाटत असेल, घरच्यांना कळेल कसा दिसतोय तो.. या (भोळ्या) आशेवर मी बाहेर आले. सगळ्यांनी एकदा मला नीट पाहून घेतले नि जन्मभराचे एकदाच हसूनही घेतले. भाऊ तर म्हणाला, "अगं, हा मुलांचा टी शर्ट आहे, इतकं कळलं नाही तुम्हाला? बरं, घेतलास तर घेतलास, जरा नीट पाहून घेतला असता तर आम्ही कुणीतरी वापरला असता तरी.. हे चक्रीफूल कोण घालून फिरणारे?" माझ्या फुगलेल्या नाकपुड्या, लाल डोळे ह्यांना कुणी कुणी घाबरले नाही. मी रडवेली होऊन म्हटले, "चल मग, आपण बदलून आणू." आई तर माझी गायबच झाली. भावाला कसेबसे दादापुता करून घेऊन गेले.
दुकान दाराने मला काचेतून पाहिलं हातातली पिशवी पाहून समजल असेल त्याला , त्याची ती नजर पाहून हा कुठल्याही क्षणी आपल्याला ऍनाकोंडा( तेव्हाचा फेमस पिक्चर)सारखा गिळून घेतो की काय असं वाटलं मला, मी बिचारी आपल्या भावाच्या मागे पावसात भिजलेल्या मांजरा सारखी उभी होते भाऊ म्हणला ये रिर्टन करना है ? क्यू क्या प्रॉब्लेम है? आता काय सांगणार डोंबल ? भाऊ म्हणाला " साइज् बहोत बडा है, डिझाईन पसंद नहीं आया टी शर्ट लेलो, पैसे देदो " हे वाक्य "जुते देदो पैसे ले लो" च्या तालावर भारी वाटल अस्त गायला पण तो दुकानदार काय सलमान नव्हता अन् भाऊ काय माधुरी नव्हता दोघांची चांगली जुंपा जुंप झाली हो नाही करत घेतलेच पैसे परत सगळे क्रेडिट भावाला ! पण मी कानाला खडा लावला इथून पुढे कुणालाही घेऊन जायचं नाही बदलायची वेळ च आणायची नाही असा चंग बांधला . कसे बसे दीड दोन वर्ष काढले कपडे आवडले नाही तरी घातले, कधी कधी तर डिफेक्टिव होते तरी भीती पोटी परत नाही केले चक्क शिवून बिवून वापरले सांगता कुणाला? मग कॉलेजात गेल्यावर माझ्या सारखीच( सटकेली) मैत्रीण भेटली दर महिन्याला शॉपिंग ,चालू झालं नीट खातर जमा ,ट्रायल ,घासाघीस(bargening) इत्यादी अनुभवातून चुकत गेलो शिकत गेलो .
आपण शॉपिंग करतानाच नीट काय ते बघून घ्यायचं परत परत रिटर्नची झंझ ट नको अशा ठाम निर्धार केल्याचं बघून हळू हळू घरचे जरा काळजीमुक्त होउन माझ्या बरोबर शॉपिंगला येऊ लागले ,दुकानदारांना ४ सुखाचे दिवस येऊ लागले.
आधी माझ्या आणि माझ्या मैत्रिणीच्या शॉपिंगच्या कर्तुत्व कहाण्या अनुभवलेले दुकानदार , आम्हाला पाहून " अरेरे वो माल तो खत्म हो गया ( खोटार्डे मेले) नेक्स्ट टाइम आएगा तो कॉल करता हु अशा थापा मारनारे दुकानदार आता आम्हाला या या बसा बसा नया माल आया है नया फैशन का है वैगेरे वैगेर सांगत होते ! हैला भारिच होत हे!
असे करत करत खुप वर्ष झाली माझी तर " दुकानदार " या विषयवार phd झाली दुकानदार आणि त्यांचे प्रकार यावर मी निंबध लिहू शकते.
म्हणजे बघा काही दुकानदारानी एक माणुस स्पेशल बाहेर खुर्ची टाकून बसवलेला असतो आपण नुसता दुकानाकडे पाहण्याचा उशीर, की ते लगेच टेप सुरू करता " क्या चाहिए था बेहेनजी, अंदर आओ ना सब है अपने पास साड़ी, कुर्ता लहंगा चोली, जींस बीन्स सब है अंदर तो आओ दो मिनिट , बर आपन नहीं नही कुछ नहीं चाहिए म्हटले तरी १०० मीटर पर्यंत आपला पाठलाग करतात मग अशावेळी मी म्हणते हमारे आजी को नौवारी साड़ी चाहिए है क्या तूम्हारे पास? बिचारा वो तो नहीहै म्हणून कानकोंडा होउन परत जातो. अजुन एक प्रकारचे दुकानदार असत्तात त्यांनी एक माणूस स्पेशल तुमची तारीफ करायला ठेवलेलं असतो तुम्ही नुस्त ड्रेस किंवा साडी लावून बघितली तरी यांची टेप चालू होते" अरे क्या मस्त कलर है भाभिजी, आपकी चॉईस का जवाब नहीं,ये कलर आपके गोरे रंग पे कित्ना खीलता है ! सर ये शर्ट में तो बहोत हैंडसम लग रहे आप !अशी स्तुति सुमने उधळून उधळून आपल्याला भरीस पाडत असतात.आणि काही प्रकारचे दुकानदार इतके मक्ख असतात की सगळं सेल्स मन च्या हवाले करून आपण काऊंटर वर नाही तर हिमालयावर बसलो आहोत अशी यांची धारणा असते काहीही विचारलं तरी एकच त्रासिक मुद्रा असते जणू काही त्यांना ग्राहक नावाच्या पामराच काही घेण देण नाही.
काही दुकानदार तर सेल्समन च्याच बाजूला उभे असतात " अरे भाई वो बॉक्स दिखा ,लेटेस्ट दीखा, वो नहि ये दिखां ,अमका तमका फलाना ढीमका दिखा करत करत डोक्याचा इतका भुगा करतात की आपण विसरून जातो की काय घ्यायच होत आपल्याला नक्की ! आपण काही रिटर्न करायचं म्हटल की आधी मधासारखे गोगोड्ड बोलणारे दुकानदार आपल्याला मध माशासारखे डंख मारू लागतात " तो one and only piece होता " रिटर्न चां टाईम दुपारी आहे ,अभी बहोत भिड है बादमे आव ,लेते टाईम ही ठीक से देख के लेनेका ना ? अशी कारणे देऊ लागतात काहीतर भांडायच्या मुड मध्ये पण असतात मग आपण त्यांच्या पेक्षा सटकलेले आहोत ( इथे तुमच्या अभिनय क्षमतेला वाव असतो) याची बारीकशी चुणूक दाखल्यावर देतात मग नाईलाजाने घेतात परत. असे लिहायला बसले तर सगळे दुकानदार हाणातील मला!

असो..
आताशा मी रिटर्न करत नाहीच अस नाहीये ,करते अधून मधून ,दुकानदार वस्तू काळ वेळ,मूल्य, यांचे योग जुळवून करते मी रिटर्न ! नाहीतर मी संत पदाला पोहचले असा तुमचा गैरसमज व्हायचा.. परवाच मी माझ्या लहानग्यासाठी एका साईट वरून तीनचाकी सायकल ऑर्डर केली आणि दिल खुश होगया पण सेम तीच सायकल दुसऱ्या साईटवर कमी किमतीला पाहून दिल फुस्स होगया नवऱ्याला म्हंटले ही order cancel करून त्या साईट वर ऑर्डर टाकू का ? तर त्याने मला खाऊ की गिळू असा लूक दिला ! आता त्याचेच पैसे वाचवत होते ना मी !

आता सुमारे ४ वर्षे नवरा माझ्याबरोबर शॉपिंगला येतो (न येऊन जाणार कुठे..), पण माझ्यापासून १० फुटाचे अंतर ठेवूनच असतो, म्हणजे मी हिच्याबरोबर नाहीच्चे असा इतरांना भासवण्याचा क्षीण प्रयत्न! माझे (शॉपिंग आणि रिटर्नचे किडे ) असा जुना स्वभाव कधीही उफाळून येईल की काय, ह्याची धास्ती वाटत असावी त्याला!

(हा लेख पूर्णतः काल्पनिक आहे.)