कामामुळे ताण तणाव

अरे वा! मस्त! उपयुक्त माहिती मिळेल.

कामाची मजा न येणं हे आहे. लोक्स काम आनंदाचं करण्याऐवजी स्ट्रेस कसा मॅनेज करता येईल ते बघतात, पण त्या मार्गानं विषेश काही साधत नाही.

तो वेस्टर्नसनी डिवेलप केलेला बिहेविअरल थेरपी अप्रोच आहे. काम म्ह्टलं की ताण येणारच या चुकीच्या गृहितावर तो आधारित आहे.

त्या अनुषंगानं मग डायबेटीस, बिपी, कार्डिअ‍ॅक इश्यूज, हार्मोनल इंबॅलन्स....हे सगळं लाईफ स्टाईलचा अनिवार्य भाग असं सांगितलं जातं. लोकही नित्यनेमानं औषध सुरु करतात आणि न चुकता घेतात ! याप्रमाणे मूळ प्रश्ण कायम राहतो.

1) माझं स्ट्रेस येण्याचं एक कारण आहे concentration न होने.
बरीचशी कामे पाईप लाईन मध्ये असतात मात्र एक काम करत असताना पुढच्या कामाचा विचार डोक्यात घोळत असतो. त्यामुळे हातात असेलेले काम व्यवस्थित आणि वेळेवर पूर्ण होत नाही.

2) आजच काम उद्यावर ढकलण्याची सवय.
बरीचशी कामे आज नको उद्या बघू.. नंतर बघू असं करण्याची सवय लागलीये त्यामुळे मग ते काम अगदी शेवटच्या क्षणी झाल्यामुळे बऱ्याचदा चुका होतात आणि मग चिडचिड होते.

उदा. द्यायचे झाले तर समजा आत्ता मी एक काम करत आहे.. तर माझ्या डोक्यात खालील भुंगे फिरत असतात.

"अरे हे काम पटकन करायला हवं.. अजुन खूप बरीच कामे शिल्लक आहेत.. त्या xxx कामाचं काय करायचं.. ती xyz टास्क अजुन बाकी आहे. अर्रर्रर्र.. मी इतका वेळ ईमेल चेक केलेच नाहीत. एकदा ते बघितले पाहिजेत. हे काम नंतर करायचं का..?? तसेही हे एवढे इम्पॉर्टन्ट नाहीये. यांच्याऐवजी ते xyz वाले बघू..
जाऊदे यार.. बकवास आहे. कंटाळा आलाय.. आता उद्याच बघू.. "

विजुभाऊ नवीन उपक्रमास हार्दीक शुभेच्छा!

विजुभौ, नव्या उपक्रमास शुभेच्छा......!

-दिलीप बिरुटे

विजुभौ मला आजकाल " छोट्या लोकशाही" चे दडपण येत... आता हे काय काढलं म्हणाल तर ते असं
- मी गेली काही वर्षे २-३ गृहसंकुलाच्या कमिटी वर काम केले... त्यात लोकांबरोबर काम करण्याचा दडपण यायला लागलं... नको वाटू लागल ... पण करणार काय पैसे आपले गुंतवलेले असल्यामुळे दुर्लक्ष हि करता येत नाही...
कारण / परिस्थिती अशी ( हे भारताबाहेरच्या आहे त्यामुळे काही गोष्टी वेगळ्या असतील पण मनुष्य स्वभाव हा साधारण सगळी कडे सारखा असावा बहुतेक )
- मला प्रोजेक्ट मॅनेज करणे , खास करून इंजिनीरिंग पद्धतीचं असेल तर आवडत आणि त्यातील अनुभव हि आहे तिन्ही ठिकाणी काही ना काही तरी सिविल आणि मेकॅनिकल पद्धतीचे काम कमिटी ला अखत्यारीत करून घेणे जरुरीचे होते . आणि म्हणून मला जास्त रस होता ..आणि ते करिताना कमिटी आणि इतर मालक यांना लोकशाही पद्धतीने वागवावे लागते आणि ते मी अगदी प्रामाणिक पणे करतो...कोणताही वयक्तिक स्वार्थ ना ठेवता , येथील नियम हि कडक आहेत आणि स्पष्ट आहेत पण कधी कधी गुंतागुंतीचे पण असतात थोडे
- कमिटी हि म्हणजे काही नोकरी नसते त्यामुळे प्रत्येक जण राजा असल्यासारखं वागतो..
- कित्येकांना कार्यपद्धती माहिती नसते / अर्थकारण माहिती नसते
- तांत्रिक बाबी माहित नसताना वाटेल ते सुचवतात ( अलुमिनिम कि स्टेनलेस स्टील याचे जिन्याला आवरण लावावे यात फायदे तोटे समजावून ना घेता काय वाटेल ती तुलना करतात )
- सभेमध्ये मुद्दे सोडून भलतेच बोलण्यात वेळ जातो
- किंवा याउलट म्हणजे एखाद्या मुद्य्यांच्या मागे सविस्तर माहिती असेल तर ती खोलात जाऊन चर्चा ना करताच मत नोंदवली जातात
- दूरवरचा विचार करीत नाहीत ( दरवेळी सर्वात स्वस्त तो पर्याय निवडणे हे नेहमीच उचित असते असे नाही )
- माझी अरे ला कारे विचारण्याची पद्धत ( यामुळे जरी काही लोकांना मी आवडत असलो , माझी कार्यपद्धती आवडत असली तरी कहि लोकांनी कायमचा पूर्वग्रह करून घेतला आणि मग फक्त विरोधाला विरोध )
- काही कमिट्या फक्त एका माणसामुळे चालत असतात कारण अनके वर्षे त्यात बाकी मालकांनी लक्ष घातलेले नसते अचानक माझ्यासारखा प्रश्न विचारणारा गेला कि इतर "भक्त लोकांना ते नकोसे वाटते !
हे सगळं बघून या "छोटी लोकशाही कमिटी" चा कंटाळा आला आणि दडपण हि . छोटी म्हण्यायचा अर्थ असं कि मी विचार केला कि जर आपलं पैसे गुंतलं असेल तर आपल्याला विचार करावं लागतो ..मग हे थांबणार कुठे? मग नगरपालिकेच्या ( स्थानिक कौंसिल) कमिटी ( मोठी लोकशाही ) वर पण जावे काय? .वैगरे

शेवटी ३ हि कमिटीवर एकाच वर्षात असल्यामुळे फार दडपण येऊन लागलं आणि कुठेतरी थांबावे म्हणून
- हळू हळू राजीनामे दिले
- एक नियम ठेवला, जिथे राहत आहोत तेथील कमिटी वर जायचे इतर ठिकाणी दुर्लक्ष करायचे फक्त एक गुंतवणुकीचा हिशेब म्हणून बघायचे
- असं विचार केला कि आपणच का एवढी तळमळ कार्याची.. इतर मालक लोकांचा सुधाच पैसा गुंतलेले आहे ना मग आपण जरी नाही गेलो कमिटी वर तरी काय बिघडणार आहे बाकीचे बघून घेतील
यानंतर दडपण कमी झाले पण अधून मधून अस्वस्थ होतोच

-

एक शंका विजुभौ
'"स्ट्रेस" खास करून इंफॉर्मेशन टेक्नॉलॉजी क्षेत्रात काम करणारांसाठी तो कायमचाच गळ्यात पडलेला असतो"
याला कारण कदाचित हे असेल का ? कि भारतातील बहुतेक इंफॉर्मेशन टेक्नॉलॉजी क्षेत्रात चालणारे काम हे सर्व्हिस म्हणून क्लायंट साठी केले जाते , मूळ क्लायंट कडे जे नोकर असेल ,इंफॉर्मेशन टेक्नॉलॉजी क्षेत्रात काम करतात त्यांना एवढा स्ट्रेस असतो का?

उत्पादन क्षेत्रातील उधाहरण द्यायचे तर एखादा माणूस डिझाईन कन्सल्टन्ट कडे काम करीत असेल आणि त्याचा ग्राहक समजा फोर्ड किंवा टाटा मोटार असेल आणि दुसरा माणूस जर फोर्ड किंवा टाटा मोटार चा नोकर असेल तर दोघांच्या '"स्ट्रेस" मध्ये फरक असेल , दोन्हीही लोक डिझायनम्हणूनच काम करीत आहेत . पण

१) शक्यतो दुसऱ्यावर अवलंबून न राहणे . उदा क्रिकेट मध्ये रन्स ना काढता चौकारच मारणे ज्यात फिल्डर पोचण्याआगोदर चेंडू सीमापार झालेला असेल.
२) हे माझे स्वतः: चे वाक्य आहे . अमुक तत्ववेत्ता असे म्हणतो स्टाईलचे नाही - ते असे " देअर इज सोल्युशन फॉर एव्हरी प्रॉब्लेम इफ यू हव गटस तू किक ॲस ऑफ प्रॉब्लेम मेकर !" अशावेळी एकतर त्याला हाकला आयुष्यातून वा तुम्ही दूर व्हा -- मी असे बजाज आटोला माझ्या आयुष्यातून हाकलले मी फक्त ५० वर्षाचा असताना. व सुखी झालो .
३)आपल्याला आयुष्याकडून नक्की काय हवे याची निश्चित कल्पना तारुण्यातच तयार करून ठेवणे.
४) प्रत्येक माणसाचे मन ,क्षमता या वेगळ्या असतात सबब दुसर्यांची दु:खे हलकी करा पण अन्गावर घेऊन नका, व्यर्थ आहे असे करणे . उदा तुमचा मुलगा अभ्यास करीत नाही त्याचा ताण घेउ नका ,लेट हिम फेस द म्युझिक इन फ्युचर !
५) आपले मित्र नातेवाईक यान्च्या जास्त जवळ जाउ नका मग अपेक्षा निर्माण होतात स्वतः चे छन्द ही त्यासाठी मस्त सोय आहे. गुण आपलेच दोष ही आपलेच !
६) नवनवीन काहीतरी शिकायची खटपट ही पैसे मिळवून देणार नाही कदाचित पण अधिक कौशल्ये विकसित केली ,ज्ञान मिळविले तर अनेक वेळा आपले पैसे वाचू शकतात .त्यातून ताण नक्की कमी होतो.

"त्यांचे सोल्यूशन द्यायचा प्रयत्न करेन रोज. इथेच.">>>>>>>>

चांगला उपक्रम. काही आयडींनी विचारलेल्या प्रश्नांची उत्तरे वाचायला आवडेल.
ताणाबाबत संक्षींच्या मतांशी सहमत पण बहुतांश लोक करिअर निवडत नाहीत तर करिअर त्यांना निवडते असे वाटते. त्याचे मूळ कारण म्हणजे सोसायटी प्रेशर. लोक काय म्हणतील आणि आवडीच्या कामातून पैसा कमी मिळाला तर काय या मूळ ताणावरच इतर ताणांची दुनिया उभी राहिली आहे. जेंव्हा या दोन गोष्टींचा विचार करणे बंद होईल तेंव्हा अर्धा अधिक ताण असाच निघून जाईल.

"स्ट्रेस" खास करून इंफॉर्मेशन टेक्नॉलॉजी क्षेत्रात काम करणारांसाठी तो कायमचाच गळ्यात पडलेला असतो"

एक कारण म्हणजे आय.टी मधली कामे डेडलाईन नुसार केली जातात आणि टाईम मार्जिन बरेच छोटे असते. दुसरे कारण हे असावे कि इथे मेंदु ह्या अवयवाचे काम प्रामुख्याने जास्त आहे त्यामुळे येणारा ताण हा अंतर्गत अवयवांवर ही येत असावा (जसे कि ह्रदय्,जठर इ.).

एकूण मिपाकरांनी स्ट्रेसवर मात केली आहे.

या प्रकरणात महोदय संक्षी साहेबांनी जे काही म्ह्टलेले सर्व पटले आहे.

ज्या दिवशी कामातली रंजकता निघुन जाईल आणि कामे रेटण्याचे प्रकार चालु होईल त्या दिवशी आपण स्वतः च्या निवृतीचा विचार चालु करावा माणसाने.

बरोबर ना संक्षी साहेब ?.

मित्रानो वेलनेस लाईफ कोच म्हणून एक नवीन मिशन हातात घेतोय...
... स्ट्रेस कमी करण्याचे . खास करून माहिती तंत्र क्षेत्रातील मित्रांचे .आयुष्य सुखकर करण्याचे.

मोहिमेबद्धल अभिनंदन - विजुभाऊंचे आणि संबंधित मिपाकरांचेही !

तुम्हाला. तुमच्या मित्रांना वर्क स्ट्रेस संदर्भात काही शंका / प्रश्न असतील तर विचारा.

नक्कीच !

त्यांचे सोल्यूशन द्यायचा प्रयत्न करेन रोज. इथेच.

आगाऊ धन्यवाद!

BTW, आळशीपणावर उपाय सांगा राव. अर्थात हे खूपच त्रोटक problem statement आहे हे मान्य.

उपक्रम छान आहे पण कामाच्या ठिकाणी असणार तणाव (स्ट्रेस) हा फक्त स्वतःच्या कामाशी च संबंधित असतो असे नाही.
आणि इथे एकध्या व्यक्ती नी त्याला कशाचा स्ट्रेस वाटतो हे सांगितले तर त्याचे उत्तर एका वाक्यात नसेल किंवा एका paragraph मध्ये
नसेल.
मुळात ह्याचा संबंध च मनाशी आहे .
अनेक संपुदेशन ची आवर्तन झाल्या शिवाय मनावरील तान कमी होवू शकत नाही.
जास्त वेळ माणूस तणावात राहिला तर तो नैराश्य मध्ये तरी जातो किंवा हिंस्त्र तरी होतो,किंवा व्यसनी सुद्धा होतो.
आपल्या पेक्षा कमी दर्जा च्या व्यक्तीची आपला बॉस म्हणून नेमणूक होणे आणि लायकी काय तर फक्त हुजरेगरी, लावलाव्या.
नोकरी ची शास्वती नसणे.
आपल्या लायकी पेक्षा कमी मोबदला मिळणे.
आपल्या दिलेले टार्गेट वेळेत पूर्ण न होणे.
कामात च आयुष्य जात आहे स्वतः कडे लक्ष द्यायला वेळ मिळत नाही असे वाटणे किती कारण आहेत त्या मुळे मनात तणाव निर्माण होतो.

उपक्रम छान आहे पण कामाच्या ठिकाणी असणार तणाव (स्ट्रेस) हा फक्त स्वतःच्या कामाशी च संबंधित असतो असे नाही.
आणि इथे एकध्या व्यक्ती नी त्याला कशाचा स्ट्रेस वाटतो हे सांगितले तर त्याचे उत्तर एका वाक्यात नसेल किंवा एका paragraph मध्ये
नसेल.
मुळात ह्याचा संबंध च मनाशी आहे .
अनेक संपुदेशन ची आवर्तन झाल्या शिवाय मनावरील तान कमी होवू शकत नाही.
जास्त वेळ माणूस तणावात राहिला तर तो नैराश्य मध्ये तरी जातो किंवा हिंस्त्र तरी होतो,किंवा व्यसनी सुद्धा होतो.
आपल्या पेक्षा कमी दर्जा च्या व्यक्तीची आपला बॉस म्हणून नेमणूक होणे आणि लायकी काय तर फक्त हुजरेगरी, लावलाव्या.
नोकरी ची शास्वती नसणे.
आपल्या लायकी पेक्षा कमी मोबदला मिळणे.
आपल्या दिलेले टार्गेट वेळेत पूर्ण न होणे.
कामात च आयुष्य जात आहे स्वतः कडे लक्ष द्यायला वेळ मिळत नाही असे वाटणे किती कारण आहेत त्या मुळे मनात तणाव निर्माण होतो.

आज सकाळीच एक घटना घडली त्यामुळे तणावात आहे. कामकाजासंबंधित घटना नाहीये पण असा प्रकार सर्वांच्या बाबतीत घडु शकतो म्हणुन इथे लिहितोय.
रिअल टाईम प्रॉब्लेम म्हणुन ह्याकडे बघु शकतो.
सकाळी एक फोन आला. फोनवरील व्यक्तीने सांगितले कि तो जिथे मी सदनिका घेतली होती तिचा मेंटेनन्स मॅनेजर आहे. त्याने सांगितले कि तुमच्या फ्लॅटच्या खाली असलेल्या फ्लॅट मध्ये बाथरूम च्या सिलिंग वॉलवर सिपेज आहे. कदाचित तुमच्या बाथरूममधुन पाण्याची गळती होतेय. मी सध्या बेंगलोरस्थित नसल्याने त्याला तसे सांगितले व मी गेले वर्षभरतरी तो फ्लॅट उघडला नाही. बंदकरताना सर्व टॅप/ स्विचेस खात्रीने बंद केले आहेत त्यामुळे माझ्या बाथरूममध्ये पाण्याचा नळ उघडा असल्याची शक्यता नाही. त्याला पटल्यासारखे वाटले व चर्चा संपली. पुढे मी त्या फ्लॅटधारकाला फोन करुन कल्पना दिली व मग समजले कि सिपेज बाथरुममध्ये नाही तर युटीलिटी भागात आहे कि जो ओपन आहे त्यामुळे माझ्या युटीलिटी भागात पावसाचे पाणी साचले असावे व म्हणुन सिपेज होत असावे ही एक शक्यता बोलुन दाखवली. चर्चा संपली.
पण ताण येण्याची कारणे अशी आहेत कि खरेच एखादा नळ उघडा तर राहिला नसेल? दुसरे म्हणजे माझ्या फ्लॅटमध्ये घरफोडी झाली होती. (९ व्या माळाव्यावरचा फ्लॅट आहे.) व मी प्रॉपर्टी मॅनेजरकडे तक्रार ही केली होती. पण त्यानंतर ही धाकधुक कायम राहिली. आताही फ्लॅटमध्ये पुन्हा घरफोडी तर झाली नसेल? आणि आता सगळ्यात महत्वाचे म्हणजे सध्याची महामारीची परिस्थिती पाहता मी इतक्यात तरी बेंगलोरमध्ये जाऊ शकत नाहीये? आणि अश्या वेळी मनात फक्त नकारात्मक विचार येतात. तर आता ह्या घटनेमुळे येणार्या ताणापासुन सुटका कशी मिळवावी?

हे सगळे विषय नीट लिहायचे तर प्रत्येक विषयाला भरपूर वेळ द्यावा लागेल.
लिहायचा प्रयत्न करतो

लिवा लिवा विजुभौ.
धागा काढलाच आहे तर होऊनच जौ दे!

आयटी हमालांना जास्त तणाव सहन करावा लागतो याची कारणे उघड आहेत पण त्यावर उपाययोजना करण्यास आयटी हमालांच्या मुकादमास इंटरेस्ट नसणे हे आहेच पण हमाल देखील जास्त बोजा वाहून नेण्यास विरोध करत नाहीत हे आहे. यांचे ग्राहक तिकडे आम्रविकेत किंवा युरोफात बसलेले असतात. हे इकडे दिवसा पण ओझी वाहतात आणि इकडच्या रात्री ग्राहकाच्या देशात सकाळ असते म्हणून रात्री उशीरा पण जागरणे करत बसतात. त्याऐवजी सरळ तुमची दुकाने रात्रपाळीतच उघडा ना भो !

ताण येण्याचे एक महत्त्वाचे कारण म्हणजे "नाही" म्हणता न येणे. मुळात आपणच समोरच्याच्या अपेक्षा वाढवत बसतो आणि मग त्या अपेक्षांचे ओझे झेपत नाही म्हणून रडत बसतो. मी देखील आयटी मधे ८-१० वर्ष काम केले पण रात्री १०.३० वाजता मोबाईल बंद म्हणजे बंद. सकाळी ८ ते संध्याकाळी ६ असे १० तास काम करायला पुरेसे असतात. तेवढ्या वेळात मन लावून काम करावे. एखाद दोन तास आपल्या आवडत्या छंदात रमून जावे. ऑफीस ला घरी आणु नये आणि घर ऑफीस मधे घेऊन जाऊ नये.

मी ज्या उत्पादनासाठी सेवा देत असे ती आम्रविकास्थित होती आणि जगभर त्यांची कार्यालये होती.आम्ही इकडुन मदतीसाठी संपर्क साधला की त्या त्या वेळेत जगातल्या ज्या ज्या भागात दिवस असेल आणि कामाची वेळ असेल तिथले कर्मचारी मदत करायचे आणि त्यांची घरी जाण्याची वेळ झाली की सरळ ती केस दुसर्‍या देशात / खंडातील कार्यालयाला पाठवून देत. त्यांची कार्यपद्धती खुपच उत्तम पद्धतीने विकसीत केलेली होती. आपल्या समस्येची चा पुर्ण इतिहास त्यांच्याकडे व्यवस्थित नोंदलेला असायची आणि समोरचा सेवा देणारा व्यक्ती बदलला तरी "पुनश्च हरीओम" करावा लागत नसे. याउलट भारतातील मुकादमांची आम्ही दिवस रात्र काम करावे अशी अपेक्षा असते. रात्री बेरात्री फोन उचलून / मेल करुन यांना अपडेट करावे अश्या अपेक्षा असायच्या. हा एक प्रकारचा चक्रव्युह आहे. त्यात कितीही निष्णात व्यक्तीचा "अभिमन्यू" होतोच होतो. त्यात न अडकण्याचा एकच मार्ग आहे म्हणजे मुळात त्या चक्रव्युहात न शिरणे. आपण करीयरच्या सुरुवातीपासूनच अशा "वाईट्ट" गोष्टींना नाही म्हणायला शिकणे आवश्यक आहे.

ताण येण्याचे अजून एक महत्त्वाचे कारण म्हणजे नावडती गोष्ट टाळत राहणे. ह्यावर मी माझ्यापुरता उपाय शोधला.
उदा.मला जेवणात ताटातील काही पदार्थ आवडत नसत ते शिल्लक राहत आणी आवडत पदार्थ सुरुवातीला खाऊन संपवले जात. मग मी हा क्रम बदलला. नावडते पदार्थ पहिले संपवायचे आणि आवडता पदार्थ शेवटी चवीचवीने खायचा. तोच मार्ग कामात अनुसरला. टाळाव्याश्या कामाला पहिला हात घालायचा आणि आवडते काम शेवटी करायचे. प्रश्न बर्‍यापैकी संपला.

खरे तर भारतीयांना अध्यात्माचा किती सुंदर वारसा लाभला आहे. तो मार्ग अंगिकारुन पुढे जाण्याचा प्रयत्न केल्यास नक्कीच ताण तणावातून मुक्ती मिळू शकते. बाकी विजूभाई आणि इतर जाणकार मिपाकर आपल्याला इथे मार्गदर्शन करतीलच.

मुटके साहेब प्रतिसाद आवडला. सुचवलेले उपाय पटले पण त्यांची अंमलबजाणी अवघड आहे.

ताण येण्याचे एक महत्त्वाचे कारण म्हणजे "नाही" म्हणता न येणे.

तुम्ही नाही म्हणाला तर होय म्हणाला कोणी होतकरु हमाल पुढे येतोच येतो व मग तुम्हाला नंतर डावलले जाण्याची शक्यत असते.

ह्यावर मी माझ्यापुरता उपाय शोधला.
उदा.मला जेवणात ताटातील काही पदार्थ आवडत नसत ते शिल्लक राहत आणी आवडत पदार्थ सुरुवातीला खाऊन संपवले जात. मग मी हा क्रम बदलला. नावडते पदार्थ पहिले संपवायचे आणि आवडता पदार्थ शेवटी चवीचवीने खायचा. तोच मार्ग कामात अनुसरला. टाळाव्याश्या कामाला पहिला हात घालायचा आणि आवडते काम शेवटी करायचे. प्रश्न बर्‍यापैकी संपला.

तुम्ही पंगतीत जेवायल बसला असाल तर हा प्रकार अंगलट येईल. कारण पंगतीत वाढताना जनरली जे पदार्थ संपलेत तेच पुन्हा वाढले जातात.
माझ्या मित्राच्या बाबतीत असा प्रकार झाला होता. ताटात गव्हाची खीर होती त्याने ती प्रथम संपवली व मग बोलण्यात गुंतला. पुन्हा ताटात पाहिले तो वाढपी ढीगभरुन अजुन गव्हाची खीर ओतुन गेला होता.

भारताची लोकसंख्या १३५ कोटी आहे. साहजिकच त्यामुऴे स्पर्धाही खूप आहे. अमेरिकेसारखी आटोक्यात असणारी लोकसंख्या भारतात नाही. तिकडच्यासारखे वर्क कल्चरही इथे नाही. आस्थापनांमधे कामासाठी हव्या त्या क्षमतेचा माणूस अल्पकाळात उपलब्ध होऊ शकतो. मग असे असताना जो काही ताण येतो त्याला इथल्या कंपन्या कितीसे महत्व देतील? त्यांनी महत्व न दिल्याने त्यांचे कितीसे नुकसान होईल? किंबहूना एम्प्लॉयीला पिळून घेण्याच्या कौशल्याचेच पैसे मिळत असावेत का? ताणामुळे एखादा नोकरी सोडून गेला तर अल्पकाळात दुसरा माणूस इथे उपलब्ध होतो. हा भारत आहे.इथे असेच चालायचे.वड्रा म्हणाला ना "बनाना कंट्री"!

ज्युनिअरने मला मॅनेजर करा असा प्रस्ताव ठेवणे किंवा मॅनेजरने मला मॅनेजरची जबाबदारी देऊ नका असे सांगणे? ऐकतील का असे सांगितले तर?

मुटके साहेबांचा प्रतिसाद आवडला. त्यांची रॅशनल विचारसरणी आहे आणि त्यानं फक्त आयटीच नाही तर जवळपास कोणत्याही क्षेत्रात फायदाच होतो. पण आयटी हमाल या शब्दा मागील हीन भावनेला माझा आक्षेप आहे. मी स्वतः आयटीत आहे आणि त्या कामात काहीही हीन नाही.

अर्थात् सगळेच रॅशनल विचारानं वागू शकत नाहीत. प्रत्येकाच्या मनाची घडण वेगळी. त्यामुळं विजूभाऊ ज्या अभ्यासाच्या मार्गानं त्यावरील उपाययोजना मांडतील/मांडणार आहेत, ते पाहण्यास मी उत्सुक आहे. काही नवीन गोष्टी शिकायला मिळतीलच.

या धाग्याच्या अनुषंगानं काही प्रश्न मांडावेसे वाटलेत, जे मूळ विषयाकडे नेण्यास उपयुक्त होतील अशी आशा वाटते. हे प्रश्न अंतर्मुख करण्यासाठी आहेत. त्यातून विवेक-विचाराला चालना मिळणे अपेक्षीत आहे. याची उत्तरे इथे मांडलीच पाहिजेत असे काही नाही. पण कृपया कुणीही गैरसमज करून घेऊ नये, कुणालाही यात दुखवायचा हेतू नाही.

- कोण आपल्या बॉसला नाही म्हणून ते पचवू देखील शकेल?
- एखाद्या गोष्टीत मन न लागण्याची काय काय कारणं असतील?
- इतर जण आपल्यापेक्षा पुढे जातील ही भिती कोणाला वाटेल? ही भिती अनावश्यक नाही काय?
- जे काम आपण करतो त्यातून काय आणि किती परतावा मिळेल, याचं गणित आपण स्वतः मांडायला नको काय? आपल्या अपेक्षा रिअ‍ॅलिस्टीक आहेत किंवा नाहीत हे आपण ठरवणार नाही काय?
- एकच एक उत्पन्नाचा स्त्रोत आणि त्यातून मनावर येणारा ताण, हे सहन होत नसण्यामागील मूळ कारण काय? ते नीट मांडून त्यावर आपल्या कुवतीनुसार/ताकदीनुसार उपाय अंमलात आणण्याची जबाबदारी कुणाची? नवीन उत्पन्नाचा स्त्रोत कसा तयार करायचा याचा विचार कोणी करायचा?
- आर्थिक स्थिरतेचे मापदंड प्रत्येक व्यक्तीच्या गरजेनुसार बदलतील. आपले स्वतःसाठीचे मापदंड काय? कमीतकमी सगळ्यांना सांगता येईलच, पण जास्तीत जास्त काय हे किती जण ठरवू शकतील?
- मी काम का करायचे? मी हेच काम का करायचे? मी हेच काम करत राहणार काय? मला पुढे जाऊन काय करायचे आहे? ह्या प्रश्नांची उत्तरे स्वतः आपण शोधू शकतो की आपल्याला दुसरा कुणी चांगली मदत करू शकतो? कुणी मदत केली तर ती मान्य करून तसं आचरायची आपली तयारी आहे काय?
- जे मदत करण्याचा प्रयत्न करतील, त्या मदतीतून येणार्‍या यश-अपयशाची जबाबदारी कोणाची? मुळातच, आपली अडचण कोण सोडवू शकतो?
- जर आपल्याकडे पुरेशी आर्थिक स्थिरता आली तर आपण त्याचा विनियोग कसा करणार?
- जर आपली परिस्थिती भिकार्‍यासारखी किंवा त्याहूनही खराब झाली तर आपण जगणार की नाही? का?
- ध्येय समोर असणं गरजेचं नाही काय? ध्येय कोणतं असलं पाहिजे?

खरे तर भारतीयांना अध्यात्माचा किती सुंदर वारसा लाभला आहे. तो मार्ग अंगिकारुन पुढे जाण्याचा प्रयत्न केल्यास नक्कीच ताण तणावातून मुक्ती मिळू शकते" -----> धर्मराजजी, हा सर्वात महत्वाचा आणि तरीही सर्वाधिक दुर्लक्षित राहिलेला/मुद्दाम केला गेलेला मुद्दा आहे. अपने पास सोना है और हम पत्थर पाने के लिये मरे जा रहे है.

लोक पैसा मिळवण्यासाठी तुफान धावत सुटलेत.हे करताना आरोग्याच्या चिंध्या झाल्या तरी काळजी करत नाहीत.

डॉ.नीतु मांडके यांनी हॉस्पिटल बांधण्यासाठी दररोज १५-१६ तास काम केलं.हृदयरोगाने मृत्यू.

अनिल पाटील यांचा रक्तदाब बिघडल्याने मृत्यू.

हे लोक डॉक्टर होते.हे ज्या विकारांनी गेले ते विकार अचानक येऊन उभे ठाकलेले नाहीत.पण I can handle it या अतिआत्मविश्वासामुळे जीव गमावून बसले.

वैद्यकीय क्षेत्रात काम करणार्‍या काही लोकांना(सर्वच नव्हे)आरोग्याचं महत्व समजत नसेल.त्याचं गांभीर्य समजत नसेल तर वैद्यकीय क्षेत्रात काम न करणार्‍या लोकांना ते समजावणं किती अवघड असेल?

सदर धाग्यात फक्त आयटीतल्या ताणाचीच चर्चा का? कोअरमधल्या लोकांचे जीवन सुखी झाले तर चालणार नाही का? किंबहूना कोअरमधे आयटीपेक्षा जास्त ताण असतो.
हो.कष्ट दोन्हीकडे असले तरी पगारात तफावत मात्र कमालीची असते.फ्लॅटसच्या किंमती वाढल्या त्या कोणामुळे? ;)
गल्लीतल्या एका मुलाने PLC चा कोर्स केला होता.फ्रेशर आहे,कामाचा अनुभव नाही म्हणून एका कंपनीने ३ हजार महिना पगार अॉफर केला होता.इतक्या कमी पगारात शिपाई तरी काम करेल का? समजा आयटीत राबणूक असलीच तरी ती एसी अॉफिसमधे बसून तरी आहे.त्यामानाने पॅकेजसुद्धा मिळते. कोअरमधे मशिन्सच्या कर्कश आवाजात,घामाघूम होत काम करावे लागते.बरं इतकं करुन मालकांकडून/कंपनीकडून ट्रीटमेंट तरी चांगली मिळावी तर ते सुद्धा नाही. ७-८ किंवा फारतर २० कामगारांना घेऊन इन्स्टॉलेशनचा छोटा व्यवसाय करणार्‍या किंवा काहीतरी पार्ट बनवून देणार्‍या कंपन्या(?) तर अक्षरशः कळस असतात.कामगार हा आपला कर्जदार आणि आपण १०% व्याजाने कर्ज देणारे सावकार असल्याच्या थाटात अशा कंपन्यांचे मालक कामगाराला पळवत असतात.बरं यांची कंपनी कायम तोट्यातच असते.निरनिराळी कारणे देतात.पगारवाढ तर मुंगी मुतावी तशी मिळते.उपकाराचीच भावना असते.

ही अशी हालत/कस्पटासमान लेखणे आयटीत होत नसावी ना?

की आयटीत गणित/बुद्धिमत्ता चाचणी यात अग्रेसर असणार्‍यांना घेतले जाते,आयटीवाले अमेरिकन कंपनीसाठी काम करतात म्हणून त्यांना जास्त महत्त्व आणि कोअरवाले धुळीत कपडे,हात काळे करत काम करतात म्हणून ते बिनमहत्त्वाचे असे काही आहे का? :(
तसेच असेल तर इथल्या तज्ञांनी सर्व कोअरवाल्यांना आयटीत कसे शिरता येईल याबद्दल उद्बोधन करावे व दुवा घ्यावा.

माझा मुलगा कॅनडामध्ये असतो त्याने आताच प्रेझर युनिव्हर्सिटीमधून ग्रॅज्युएशन आयटी मध्ये कम्पलेट केले आहे जॉब च्या शोधात आहे जॉब मिळवण्यासाठी काय करावे लागते

क्षेत्र कोणते ही असू ध्या सर्वात एक कॉमन अडचण म्हणजे अंतर्गत राजकारण.
बॉस लोकांचे चुकीचे निर्णय त्याचा काहीच चुकीचं काम करत नसलेल्या व्यक्तीवर परिणाम झाला की तो व्यक्ती स्ट्रेस मध्ये येतो
चमचे गिरी च्या जोरावर promotion मिळणे हा प्रकार पण प्रामाणिक लोकांना तणावात टाकतो.
कसलीच चूक नसताना तुमचे प्रमोशन.
पगारवाढ थांबणे.
ह्या वर उपाय म्हणजे महिन्यातून एक दिवस टॉप बॉस नी सर्व स्तरावरील कर्मचाऱ्यंसाठी अडचणी सांगण्यास मोकळीक द्यावी.
गुप्त पणे कोणी ही कर्मचारी त्यांच्या बॉस च्या चुकीच्या निर्णय ची complete करू शकतो.

भारी धागा !!

विजुभाऊ , मस्त लेखन आहे .

तुमच्या मित्रांना वर्क स्ट्रेस संदर्भात काही शंका / प्रश्न असतील तर विचारा.

मला स्ट्रेस्स असा काही खास नाही, जो आहे तो मी व्यवस्थित हाताळत आहे, कदाचित ११-१२ वर्षे कोर्पोरेट मध्ये असल्याने ते टेकनिक साधले आहे ....

माझी समस्या आहे - कॉम्प्लेसन्सी . मला इन जनरल "झाले की आता सगळं करुन , आता काय राहिलंय ?" असे फीलींग आले आहे .
( ज्याला आमचे मित्र - करुन सवरुन भागला अन देव'पुजे'ला ला लागला असे म्हणतात. =)))) )

खरेच कंटाळा आहे सगळ्याच गोष्टींचा. म्हणजे असे नाही की जमत नाही म्हणुन कंटाळा.
असे नाही , इन जनरल लेथार्जी आली आहे .
माझ्या क्षेत्रात, आर्टिफिशियल इन्टेलिजन्स , मशीन लर्निंग , डेटा सायन्स सगळं जमतंय की व्यवस्थित , पण त्यात नवीन काही शिकायची इच्छा होत नाही. अगदी फायनान्स मध्येही करोना रिसेशन मध्ये माझा फोलियो ग्रीन आहे , तेही डार्क ग्रीन, पण तो वाढवायची इच्छा होत नाही. घरीही तेच. श्रावणात दर शुक्रवारी घरी पुरणाचा स्वयंपाक होता पण खरं सांगतो मला जेवढा आनंद दालखिचडीतुन होत होता तेवढाच पुरणपोळीतुन होत होता.

आता काहीच करावंसं वाटत नाही , असं वाटतं की मस्त यवतेश्वरच्या पठारावर , गवतात पडुन राहावं अन निळ्याशार आकाशात तंरंगत जाणार्‍या ढगातील आकार शोधत बसावं बस्स्स.

अर्थात ह्यात, ह्या विचारचक्रात, काही थोडाफार करोना इफेक्ट आहे, रुटीनचा आळस आलाय, ब्रेक पाहिजे , हे मलाही जाणवत आहे पण सध्यातरी त्याला पर्याय नाही, त्यामुळे मी करोना संपुर्ण संपेपर्यंत म्हणजे अजुन १- २ वर्षे लागली तरीही बेह्हत्तर, पण तोवर अगदी शांत बसायचे , कोणताही साधासा देखील निर्णय घ्यायचा नाही असे ठरवले आहे .

पण तरीही ह्या कॉम्प्लेसन्सी / लेथार्जी बद्दल तुम्ही काय सुचवाल ?

चांगल्या मार्गदर्शनाबद्दल आभार
अंतर्गत राजकारण ,गॉसिपिंग आणि न आवडणारे जॉब प्रोफाइल, बदलीचा अर्ज करूनही बदली न मिळणे ह्या सगळ्यामुळे वरवर चांगला सुरक्षित आणि चांगल्या पगाराचा बँकेतील जॉब सोडून दुसरीकडे खाजगी क्षेत्रात कमी पगाराचा,असुरक्षित (खाजगी क्षेत्र असल्याने ) पण जॉब प्रोफाइल आवडलेला जॉब करत आहे तर सामाजिक वर्तुळातील प्रतिक्रियांमुळे येणारा ताण (बॅंकेतली नोकरी सोडली!!!! अशा टाईपच्या ) तसेच आत्ताच्या करोना काळात बँकेत असतो तर अर्धवेळ काम करून पगार तरी पूर्ण मिळाला असता ह्या भावनेने येणार ताण (सध्याचे काम बँकेच्या तुलनेत जास्त किचकट असून पगार कमी )
आणि बँकेतल्या बदली हव्या असणाऱ्या ठिकाणच्या मैत्रिणींचे स्टेटस बघून आपण का नाही तिथे ह्या भावनेने येणारा ताण कसे हाताळावे?
धन्यवाद