धिक्कार ते अधिकार : माझा प्रवास व्हाया संलोसेआ...

"ह्यॅ ह्यॅ.. बरंच झालं. तसाही इथं मातीत हात घालायला कोणी ना कोणी तर पाहीजेच होता."..

मी बारावीत नापास झाल्यावर आमच्या एका आजोबांनी आमच्यासाठी करीअर ठरवून टाकली. मी काय बोलणार? खा जोडे! घरात भरपुर टेंशन होतं. माझं एकट्याचच असं नाही, पण दादा UPSC च प्रिपरेशन करतोय, भैया (मधला भाऊ) इंजिनीअरींचा अभ्यास करतोय नी मी घरात नापास होऊन बसलेला असं ते टोटल मानसिक आणि आर्थिक टेंशन होतं.

मजल-दरमजल करीत मी बारावी ओलांडली. त्या काळात नातेवाईक,ओळखीचे लोक ह्यांनी भरपुर वाभाडे काढून घेतले. (सख्ख्या नातेवाईकांचा वाटा जास्त). घरच्यांनी मात्र उगाच लपवाछपवी केली नाही. आई स्पष्ट सांगायची, "अभ्यास केला नाही, म्हणुन नापास झाला." उगाच "आजारी होता, प्रश्नच कठीण होते, प्रश्नक्रमांक लिहीण्यात चुकला असेल, ट्युशन नव्हती, बोर्डाचीच चुक" असले फंडे मारले नाही. (ह्हो, मी ही कारणे ऐकलेली आहेत.)

साल २००२ : बी. एस्सी. करायला नागपुरला अॅडमिशन घेतली. त्याचवर्षी दादाचं IA&AS मधे सिलेक्शन झालं. नंतरच्या तीन वर्षात कॉलेजात धमाल केली. ते स्टेज, गॅदरींग गाजवणं वगैरे सगळं.. आणि आमच्या नातेवाईकांच्या अपेक्षेच्या विपरीत वगैरे चक्क तीनच वर्षात ग्रॅज्युएटही झालो..
कॉलेजमधे भरपूर आयटमपणा केला. त्यातला एक किस्सा आठवणींमधे एकदम "शॉल्लेट" बसलेला आहे...

कॉलेजमधे आमचा एक ग्रुप होता फर्स्ट इयरला.. मी तसा कुंपणावरचा खेळाडू.. परीक्षेचे दिवस जवळ आले होते म्हणून आम्ही कधी कधी लायब्ररीला दर्शन द्यायचो. एकदा मी बरेच दिवसांनी मी दिसलो नाही म्हणून एका मैत्रिणीने (नाव मंजिरी) माझ्या मित्राला विचारलं, की चिन्मय कुठे आहे, बरेच दिवसांत दिसला नाही इ.इ.... ह्या येड्याला काय सुचलं ठाऊक नाही, टाकली साल्याने काडी..

"अरे यार, क्या बतावू? आजकल वो तेरेही बारेमें बोलते रहता है, पढता-वढता नहीं । पता नहीं, एक्झाममें क्या होगा?"

नंतर येवून त्याने मला हे सांगितल्यावर मस्त शिव्या हाणल्या भाडखावला...
झालं.. पुढचे चार-पाच दिवस ती काही माझ्याशी बोलत नव्हती. म्हटलं, "लेना ना देना, बींच में शिवसेना" पायी वाट लावली साल्याने आपल्या मैत्रीची. (माझ्या मनात काहीच नव्हतं वो)..
शेवटी मी तिला सगळं सांगून गैरसमज दूर करायचं ठरवलं. मला आठवतं, तिच्या फिजिक्स प्रॅक्टीकल्ची परीक्षा होती. वॅलेंटाईन्स डे च्या आसपासची वेळ... मी माझ्या मित्रासोबत लॅबच्या कॉरीडॉरमधे तिची वाट पहात थांबलो. थोड्या वेळात ती तिच्या दोन मैत्रिणींसोबत आली.

मी : "मंजिरी, एक मिनिट"
ती: "हां, बोल"
मी: "वो उसदिन जो तेरेको संजोग ने बोला, वो..."
ती: "अरे, नहीं यार ! मैं जानती हू़, वो मजाक कर रहा था।"

..... इथं माझ्या मेंदूत काय किडा आला, माहीत नाही...

मी : "अॅजक्च्युअली, वो तो मजाक कर रहा था, लेकीन उसने तुम्हें बता देने के बाद मै सोच रहा था..."
ती : "ह्हं"
मी: "देख तू बुरा मत मान, पर उसके बाद मै सचमुच तुम्हारे बारे में सोच रहा था.."

आता तिच्या चेहर्‍यावरचे भाव हळूहळू बदलत होते....

मी: "मै अब सचमुच तुम्हारे बारे में सोचने लगा हुं। जब भी तुम्हारे बारे में सोचता हुं, कुछ अजीब-सा होता है।"

तिच्या मैत्रिणी आता कान टवकारुन ऐकताहेत..

मी : "प्लिज, तुम गलत मत सोचना । मै जानता हू, की तूम मुझे सिर्फ अपना एक दोस्त समझती हो । लेकीन..... मुझे लगता है, की मै कुछ ज्यादा सोचने लगा हूं। मै बता नही पा रहा हूं, मंजिरी... मै... मै..."

आता मी तिचा हात हळूच हातात घेतला. (ती स्टन्ड होती, म्हणून बरं नाहीतर कानफटीतच खायला लागली असती ;-)) तो हात हळू हळू गोंजारत,त्याच्याकडे बघत तिला म्हणालो ," ओके, आय नो, धिस इस नॉट एक्पेक्टेड. प्लिज तुम इसे मजाक मत समझना । मै बहोत सिरीयस हू । प्लिज, प्लिज अंडरस्टँड...."

मी वर बघितलं. ती स्तब्ध, तिच्या मैत्रिणींचा अक्षरशः "आ" वासलेला, माझा मित्र शैल्या पुरता बावचाळलेला.... वातावरण पुर्ण टेंसावलेलं...

मी तिच्या नजरेत नजर मिसळून बोललो..
"अॅंचड नाउ आय अॅूम गोईंग टू से दोज थ्री वर्डस, विच आर मोस्ट इंपॉर्टंट इन माय लाईफ. मैं नहीं जानता, की तुम्हारे लिए इन शब्दों के क्या मायने है, लेकीन मेरे लिए ये सबकूछ है.... सबकूछ !"
.
.
" हिअर आर दोज मोस्ट इंपॉर्टंट थ्री वर्डस ऑफ माय लाईफ"
.
.
.
.
.
त्यांचं ते डोळ्यात प्राण-बिण आणून वाट पाहणं, आणि मी पॉज-बिज घेत भाव खातोय..
.
.
.
.
...."बेस्ट ऑफ लक"!!
.
.
जवळ-जवळ अर्धा मिनिटं कुणालाच काही कळलं नाही.. नंतर सगळ्यांनी एकत्रित सुस्कारे सोडले. ती पण रोखलेला श्वास सोडून म्हणाली, "हम्म्फ..! बास ?"

मी : "हाँ । तुझे क्या लगा था?"
ती म्हणाली," हम्म, कुछ नही । पागल है तू।"
मी तिचा हात सोडत बोललो, "वो तो मै हुं। जा, प्रॅक्टीकल कर। टाईमपास क्या कर रही है? ऑल द बेस्ट"

....नंतर हॉस्टेल वर परत आल्यावर माझ्या मित्रांनी मला "प्रपोज" न केल्याबद्दल पिड-पिड पिडला. पण आपल्याकडे आरसा होता ना भौ ;-)

ह्या तीन वर्षांत दोन अतिशय चांगल्या गोष्टी झाल्या. एक म्हणजे २००४ मध्ये दादाचं IAS मधे सिलेक्शन आणि २००५ मध्ये त्याचं लग्न...

ह्या काळातल्या दोन घटना सांगतो, म्हणजे लोकांनी मला काय कचरा समजला आणि बनवला होता हे कळेल.

बी. एस्सी. फर्स्ट इयरला असेल कधीतरी.. मी आमच्या त्या "मातीत हात" वाल्या आजोबांकडे गेलो होतो. आजींनी विचारलं, "पुढं काय करायचा विचार आहे?" (आजोबांनी "करीअर" सांगितलं नसेल.) मी म्हणालो, "ग्रॅज्यएशन नंतर लॉ करणार आणि UPSC चा अभ्यास". आजी म्हणाल्या, " जाऊ दे. तुला कदाचित जमणार नाही. आता फक्त आत्ताचा विचार कर. ग्रॅज्युएट हो, आणि नोकरी बघ कुठंतरी. तसाही आता तु २४ वर्षांचा वगैरे असशील." मी उडालोच. अहो, १९ वर्षांचा होतो मी, आणि ही बाई माझं आयुष्य का पाच वर्ष कमी करतीय उगाच !?

एकदा आमच्या एका मामाने पण, मी कॉलेजमधे असतांना एका लग्नात "अरे, हा बारावीत नापास झाला होता. ह्याचं काही खरं नाही . ह्याच्यासाठी काही काम-धंदा पहा रे" म्हणून माझ्या जिवावर लोकांसमोर करमणूक करुन घेतली होती..

दुसरी घटना तर ह्याहुन अस्सल आहे. मी बी. एस्सी. फायनल ची मार्कशीट घेवून घरी आलो. आईनी मार्कशीट बघितली, आणि देवापुढे ठेवली. मला आश्चर्यच वाटलं. म्हटलं, "च्यायला, जेमतेम ५६-५७ % मार्क्स आहेत, आणि आई कशाला खुष होतेय?" आईला विचारलं तर आईने सांगितलं ते असं........... मी बारावीत नापास झाल्यावर आईला माझ्या भविष्याची चिंता वाटून ती एका ज्योतिष्याकडे गेली. बावाजींनी माझी कुंडली, योग वगैरे पाहून असं सांगितलं म्हणे की हा मुलगा वयाच्या ४० व्या वर्षी ग्रॅज्युएट होणार !!

असे स्वत:च्या अकलेचे वाभाडे काढून घेत मी पदवीधर झालो. आता बेरोजगार राहू नये म्हणून काही ना काही करणे गरजेचे होते. म्हणुन मग JNU , IIMC आणि DU च्या परीक्षा देत, शेवटी DUला Law मधे अॅठडमिशन घेऊन ऑगस्ट २००५ मध्ये मी दिल्लीत डेरेदाखल झालो...

क्रमशः