दु:खाला गालबोट!

पोलिसांना कधी कसे ते वागावे हे समजत नसावे. अश्या छोट्याश्या विरोधीप्रतिक्रियांना लगेचच काहीतरी कलमेलावुन अटक करणे हे योग्य नव्हे.

दुसरीबाजू म्हणजे अक्षरशा लाखो लोक भावनाशिल असताना अशी प्रतिक्रिया कदाचित अनेक अनर्थांना आमंत्रण देवु शकेल इतका पोक्त विचार या तरुणीं नी ठेवायला हवा होता. अटकेमूळे पुढचा अनर्थ टळला असे समजायला हरकत नसावी.

तुम्हाला त्या तरूणींनी नक्की काय पोस्ट टाकली ते माहीत आहे का ?
असेल तर कृपया सांगावे ( व्य नि चालेल) ..कारण परीस्थितीनुसार वागाव ...
आपल्याला हवे ते बोलण्याचे स्वातंत्र्य आहे ..वाट्टेल ते बोलण्याचे नाही ...अशा बोलण्याने समोरचा दुखावु नये याची काळजी घ्यावी ..
आणि साराचार विचारबुद्धी वापरावी ..

तुम्हाला एखादे पुस्तक विकत घेउन रद्दी म्हणून जाळण्याचे स्वातंत्र्य आहे ...पण म्हणून धर्मग्रंथ सार्वजनिक रीत्या जाळलात तर त्याचे परीणाम हे होणारच !!

त्या मुली लहान आहेत हे लक्षांत घेऊन त्यांना केवळ समज देऊन सोडून देणे हे उचित ठरले असते. आता त्या धडा शिकल्या असतीलच, या देशांत कसे वागावे याचा!

The woman had posted -
"Respect is earned, not given and definitely not forced. Today Mumbai shuts down due to fear and not due to respect".

अटक/ तोडफोड करणार्‍यांनी ते सिद्ध करुन दाखवले !!

सध्या ज्या मुस्लीम मुलीच्या अटकेप्रकरणी न्यायमूर्ती काटजू ह्यांनी निषेध व्यक्त केला,
मात्र आपली प्रसारमाध्यम अर्ध सत्य सांगत आहेत. त्या मुलीने नुसता बंद ला विरोध केला नाही तर बाळासाहेबांच्या विरुद्ध वाईट लिहिले. व सध्याचा परिस्थितीत अश्या वक्तव्यामुळे जातीय तेढ निर्माण होणे शक्य होते कारण समाजात दुष्ट शक्ती अश्या संधीचा फायदा घेण्यात टपल्या असतात. ही प्रसार माध्यमे एक गोष्ट लपवून ठेवत आहेत की ह्या मुलींना कोर्टाने १४ दिवसाची शिक्षा सुनावली होती. तेव्हा कोर्टाला सुद्धा तुम्ही न्याय शिकवणार का ?
पोलिसांनी योग्य ती कारवाई केली आहे.
facebook.............

शिवसेनाप्रमुख बाळासाहेब ठाकरे यांच्याविरोधात फेसबुकवर कथित अवमानकारक मजकूर प्रसिद्ध करून समाजात तेढ निर्माण करण्याचा प्रयत्न केल्याच्या आरोपाखाली 21 वर्षीय तरुणीला आणि या मजकुराला ‘लाइक’ची पसंतीदर्शक खूण करणा-या तिच्या मैत्रिणीला ठाणे जिल्ह्यातील पालघर पोलिसांनी रविवारी अटक केली. नंतर या दोघींना जामिनावर सोडण्यात आले.

फेसबुकच्या वॉलवर मजकूर टाकणा-या तरुणीचे नाव शाहीन फारूक धाडा असून तिची मैत्रीण रितू श्रीनिवासन (20) हिने मजकुराला ‘लाइक’ केले होते. या मजकुराबाबत शिवसैनिक व ठाकरेप्रेमींमध्ये संतप्त प्रतिक्रिया उमटल्या होत्या. असे मत व्यक्त करून शाहीन व रितूू यांच्याकडून समाजात द्वेषभावना पसरवली जात असल्याची तक्रार पालघरचे शिवसेना शहरप्रमुख भूषण संख्ये यांनी पोलिसांत दिली होती. तसेच संतप्त शिवसैनिकांच्या जमावाने शाहीनच्या काकांच्या रुग्णालयाची नासधूस केली. त्यामुळे पोलिसांनी शाहीनविरुद्ध कलम 505 (2) नुसार दोन समाजांत द्वेषभावना निर्माण करण्याच्या प्रयत्नाचा गुन्हा नोंदवल्याची माहिती तिचे वकील सुधीर गुप्ता यांनी दिली.

अशी पोस्ट टाकून अल्पावधीत फेसबुक वर प्रसिद्धी मिळवायची हाच हेतू असावा...
आपण एका संवेदनशील गोष्टीवर भाष्य करतोय हे माहित असून सुद्धा अशी कमेंट टाकणे म्हणजे हा खोडसाळपणा होता...
हि अमेरिका नाही जिथे राष्ट्राध्यक्षाला 'You Suck' अथवा मधले बोट दाखवणे शक्य आहे.हा भारत आहे जिथे आपल्या आयडॉल ला लोक देवासारखं मानतात !
सुमारे ४५० राजेशाही संस्थाने मिळून हा देश तयार झाला होता...त्यामुळे राजाचं राजंपण आजपण उद्यापण हि गोष्ट लक्षात ठेवावी...
आणि ती मुलगी लहान शिक्षा भोगून बाहेर आली हे तिचं नशीब !

काही काळानंतर यावर तारतम्याने चर्चा होउ शकेल. समूह मानसिकता हा खरच गुंतागुंतीचा विषय आहे.

तद्दन येडझवेपणा आहे सगळा. ठाकरेच काय, अन्य कुणा नेत्याबद्दल कोणी कधी असे काही बोलले आणि तेव्हा जरी असे काही घडले तरी मी झाल्या घटनेचा निषेधच करतो. आधीच शिवसेनेची इमेज अशी खतरनाक आहे, त्यात परत इमेजचे खच्चीकरण करू देण्याने माकडांच्या हातात आयतेच कोलीत मिळते आहे हे त्या अडाण**ना कसे नै समजले याचेच वाईट वाटते. आणि राहता राहिली त्या मुलीने संयम दाखविण्याची गोष्ट, हे म्हणजे बलात्कार होऊ नयेत म्हणून बुरखा घालून फिरावे असे म्हणण्यासारखेच आहे

बाकी भारतीयांच्या आपल्या नेत्यांबद्दलच्या भावनाबंबाळपणाबद्दल जितकी नाके मुरडावी तितकी कमीच आहेत. हे म्हणजे आपण अजून संस्थानी मानसिकतेतून बाहेर आलो नसल्याचेच द्योतक आहे.

सध्या ज्या मुस्लीम मुलीच्या अटकेप्रकरणी न्यायमूर्ती काटजू ह्यांनी निषेध व्यक्त केला,
मात्र आपली प्रसारमाध्यम अर्ध सत्य सांगत आहेत. त्या मुलीने नुसता बंद ला विरोध केला नाही तर बाळासाहेबांच्या विरुद्ध वाईट लिहिले. व सध्याचा परिस्थितीत अश्या वक्तव्यामुळे जातीय तेढ निर्माण होणे शक्य होते कारण समाजात दुष्ट शक्ती अश्या संधीचा फायदा घेण्यात टपल्या असतात
. ही प्रसार माध्यमे एक गोष्ट लपवून ठेवत आहेत की ह्या मुलींना कोर्टाने १४ दिवसाची शिक्षा सुनावली होती. तेव्हा कोर्टाला सुद्धा तुम्ही न्याय शिकवणार का ?

आज समजा मुंबई हल्ल्यानंतर कसाब च्या बाजूने एखाद्याने पोस्ट लिहिले म्हणजे अगदी सोबर भाषेत तर न्यायमूर्ती काटजू ह्यांच्या नुसार तो अभिव्यक्ती स्वातंत्र्याचा एक भाग ठरेल पण ह्या पोस्ट मुळे सामाजिक स्वास्थ्य बिघडेल त्याचे काय ?
पोलिसांनी योग्य ती कारवाई केली आहे.

त्या मुलीने लिहिलेली original पोस्ट अशी आहे.

“People like Thackeray are born and die daily and one should not observe a bandh for that. Respect is earned, not given and definitely not forced. Today Mumbai shuts down due to fear and not due to respect.”

इतका मोठा माणूस / नेता आपल्याला सोडून गेला असताना अशी आक्कल पाजळणे (व्यक्तिस्वातंत्र्याच्या नावाखाली ) कितपत समर्थनीय आहे ?
हा म्हणजे सवंग प्रसिद्धी चा प्रकार आहे.......

http://www.firstpost.com/tech/bal-thackeray-post-on-fb-girl-apologises-f...

जी पोस्ट त्या मुलीने लिहीली ती पोस्ट निंदनीय असेल, बेदरकार असेल, अज्ञानपूर्ण असेल, माजोरडी असेल, आदरशून्य, बदतमीज, तर्कदुष्ट, मूर्ख, दुरित, समयोचित नसलेली, बालिश, औचित्यहीन, अशिष्ट यापैकी किंवा अन्य काहीही काहीही असेल.

पण कायद्याने अटक करण्यासारखी आहे का??

हा मुख्य मुद्दा आहे.

ज्याच्या अंत्यविधीला १५ ते २० लाख लोक येतात, त्या माणसाच्या थोरत्वाबद्दल अशी व्यक्तिगत टिप्पणी करणे, ही जाणीवपूर्वक एखद्या समूहाच्या भावना दुखावणे आहे.
आणि हा नक्कीच दखलपात्र गुन्हा असावा.
ज्याअर्थी असीम त्रिवेदी वर गुन्हा दाखल होऊ शकतो त्याअर्थी हिच्यावर देखील झाला पाहिजे.

फेसबूकावरची टिपण्णी अनावश्यक वाटते. प्रश्न अटकेबरोबर पोलिसांच्या सिलेक्टिव्ह तत्परतेबद्दलही आहे. उद्या कुठल्या दुसर्‍या राजकिय पक्षाचा मोठा पुढारी गेला, आणि अशीच टिपण्णी कुणा शिवसैनिकाने केली तर काय करायचे? शिवसेना भवनवर/कोहिनूर टेक्निकलवर/राजमुद्रा हॉटेलवर हल्ला ? पोलिस शिवसैनिकाला अटक करतील? हल्लेखोरांना सोडतील?

असीम त्रिवेदीच्या अभिव्यक्तीस्वातंत्र्याच्या वेळी केस वेगळी होती का ?

माझ्या मते पोलिसांनी योग्य तीच कारवाई केली. लाखो लोक शोकाकुल होते, अशा नाजूक परिस्थितीत शाहीन ने केलेल वक्तव्य म्हणजे निव्वळ मूर्खपणा आहे.

"Respect is earned, not given and definitely not forced.
अंत्यदर्शन घेण्यासाठी जो २० लाखांचा जनसागर आलेला ते देखील कोणी जोर जबरदस्ती करून आणलेले का?

Today Mumbai shuts down due to fear and not due to respect".

बाळासाहेबांनी मराठी आणि हिंदुत्वासाठी जे काही कार्य केल ते अतुल्य आहे. मुंबईत मराठी माणसाला ताठ मानेने जगायला शिकवलं. अन्याय सहन करू नका मेलो तरी बेहत्तर पण गांडूची औलाद म्हणून जगू नका हि शिकवण दिली. काहीही असो हा बंद ते नक्कीच deserve करत होते.

शाहीन ला अटक केली याचा निषेध करणारे आणि लोकशाहीच्या नावाने गळा काढणारे कॉंग्रेस चे नेते जेव्हा असीम त्रिवेदीला देशद्रोहाच्या गुन्ह्याखाली अटक केली तेव्हा का मुग गिळून बसले होते?
महाराष्ट्रात रहायच असेल तर आमची संस्कृती आणि भावनांचा आदर करावाच लागेल. When you are in Rome do as the Romans do.

Katju defends arrested cartoonist Aseem Trivedi

"PCI chief Katju condemns attack"

शिवसेनेच्या नेत्यांनी शांततेचे आवाहन केले असतानाही गुंडप्रवृत्तीच्या सैनिकांचा दवाखान्यावर हल्ला. मुलींना अटक व सुटका. इतपत चर्चाप्रस्ताव ठीक होता.
मात्र या प्रकरणाच्या चर्चेतही मुहम्मदाचे कार्टून आणि शिखांचे शिरकाण आलेले पाहून आनंद वाटला. तरी बरे उद्धव-राज-आदित्य वि. सोनिया-राजीव-राहूल-प्रियांका हेही अपेक्षित होते. तेवढे राहिले. असो राऊत यांचे 'मार्मिक' स्पष्टीकरण आले आहे. शिवसेनेने अटकेचे समर्थन केले आहे.
http://www.ndtv.com/article/india/facebook-arrest-row-we-support-police-...

मूर्खांचा बाजार आहे हा सगळा....

ज्या दिवशी साहेबांची अंत्ययात्रा होती त्या दिवशी माझ्या एका मित्राने त्यांच्या भागात एक मुस्लीम बेकारी उघडी असल्याचे सांगितले, म्हणून काही ती फोडल्या नाही गेली.
मुंबई १०० टक्के जर बंद नसेल तर किरकोळ तोडफोडीच्या घटना त्या दिवशी अजिबात घडल्या नाहीत.
ह्या मुली बाबत ही वेगळी घटना होती. तिने जी भाषा वापरली ह्यावर अशीच कारवाई योग्य होती.
ह्यापुढे देशात जेव्हा संवेदनशील परिस्थिती उत्पन्न होईल. तेव्हा सोशल मिडिया लिहितांना विशेष तारतम्य बाळगले पाहिजे. यासाठी भारतात कायदा अजून केला पाहिजे.
सरकारने विशेष लक्ष द्यावे. व ह्याची जाणीव जनतेला झाली पाहिजे.
उद्या दहशतवादी फेक प्रोफाईल उघडून जाणीवपूर्वक समाजात गोंधळ निर्माण करू शकतात.

• अटक करणे अथवा त्या गोष्टीचा एकंदरीतच इश्यू करणे योग्य नव्हते. त्याला झालेला विरोध (अर्थात मुलीस झालेला तात्विक सपोर्ट) मला या बाबतीत योग्य वाटतो.
• स्थानिक शिवसैनिकांनी तोडफोड केली खरी, ते अयोग्यच होते आणि त्यावर कारवाईदेखील होयला हवी... पण मला उत्सुकता आहे यात काही पूर्ववैमन्स्य पण असेल का म्हणून. अर्थात ते कधीच बाहेर येणार नाही.
• "बाळासाहेबांचे निधन" या एकूण गेल्या काहीदिवसांच्या प्रसंगात/episode मध्ये काहीच चघळण्यासारखे, माध्यमांना, किमान या बातमीमुळे मिळाले.
• बाळासाहेबांच्या जाणे मान्य करायला त्यांच्या समर्थकांना आणि विरोधकांनाही कदाचीत वेळ लागेल, पण या भाइंदरच्या बातमीपुरते म्हणायचे तर "जन पळभर म्हणतील..." असेच होईल असे वाटते.

:-)

त्याबद्दल काय म्हणना आहे ??

'फेसबुकप्रकरणी कारवाई बाऴबोधपणाची'

बाळासाहेब जाणार हे कळलं होतंच. ते काही अकस्मात जाण्याच्या वयाचेही नव्हते. त्यामुळे ते गेल्या गेल्या दंगा करणे किंवा आपल्या (कोणत्याही) मतांचे प्रदर्शन तातडीने करणार्‍यांबद्दल गंमत वाटते. म्हणजे दंगा करणारे, त्यांचे चाहते किंवा टिका करणारे ते जाण्याची वाटच पाहत थांबले होते का? नक्की भावनेचा उद्रेक की शक्तीप्रदर्शनाची संधी? असो.

फेसबुक इ. वर काहीतरी लिहलं म्हणून अटक करणं हास्यास्पद आहे. आपल्याकडे इतकं पोलीसबळ आहे हे माहिते नव्हतं.

फेसबुकवरील पोस्टमुळे त्या मुलींना अटक केली गेली हे धक्कादायक आहे आणि तितकेच निषेधार्हही आहे.

पण एक गोष्ट समजत नाही. हजारो-लाखो-कोटी लोक फेसबुकवर काहीतरी स्टेटस अपडेट करत असतात ती सगळी पोस्ट वाचणारे कोणी असते का?पालघरसारख्या लहान ठिकाणी कोणी लिहिलेली पोस्ट इतरांना कशी समजली?

लोक साप सोडून भुई धोपटत आहेत. फेसबुकवर स्टॅटस लाईक करणे यासाठी कोणाला अटक होऊ शकते का, एवढाच प्रश्न आहे आणि त्याचं उत्तर 'अजिबात नाही' एवढंच आहे. मात्र हे मान्य करायची इच्छा नसलेले लोक कैच्याकै फाटे फोडत आहेत.
एवढ्या क्षुल्लक गोष्टीसाठी कोणी तुरूंगात जायला लागलं तर आपली 'लोकशाही' नॉर्थ कोरियातल्या हुकुमशाहीपेक्षा भयानक होत चालली आहे, असं म्हणायला लागेल.

त्या मुलीचे नाव 'शाहीन' होते हे शिवसैनिकांना राग येण्याचे मुख्य कारण असावे.

मध्यंतरी चिदंबरम यांच्या मुलाला ट्वीट करण्यावरुन देखील एका व्यक्तीला पकडण्यात आले होते.

Arrest over tweet against Chidambaram's son propels 'mango man' Ravi Srinivasan into limelight

माहिती तंत्रज्ञान खात्यासंदर्भातील "आय टी अ‍ॅक्ट अमेंडमेंट २००८ - सेक्शन ६६ ए" अनुसार:
Any person who sends, by means of a computer resource or a communication device,—

1. any information that is grossly offensive or has menacing character; or any information which he knows to be false, but for the purpose of causing annoyance, inconvenience, danger, obstruction, insult, injury, criminal intimidation, enmity, hatred or ill will, persistently by making use of such computer resource or a communication device,
2. any electronic mail or electronic mail message for the purpose of causing annoyance or inconvenience or to deceive or to mislead the addressee or recipient about the origin of such messages, shall be punishable with imprisonment for a term which may extend to three years and with fine.

ऑफेन्सिव्ह म्हणजे काय हे ह्या संदर्भात पूर्णपणे संदिग्ध आहे. म्हणूनच तो कायदा कधिही वापराल जाऊ शकतो. पालघर प्रसंगात ठाकर्‍यांचे नाव असल्याने वापरला गेला. असिम त्रिवेदीच्या बाबतीत, चिदंबरम आणि सोनीयाजींच्या जावयाचे नाव आले म्हणून रवी श्रीनिवासन विरुद्ध आणि ममता बॅनर्जींबद्दल लिहीले म्हणून पश्चिम बंगाल मधील एका प्राध्यापकाविरोधात हा काय्दा वापरला गेला.

त्यामुळे प्रस्थापित कायद्यानुसार पोलीसांची चूक वाटत नाही. पण घटनेतल्या व्यक्तीस्वातंत्र्यास मान देऊन हा कायदा बदलायला हवा असे मात्र नक्की वाटते.

हुप्प्या साहेब

जरा कान इकडे करा. म्हणजे सांगतो माझं म्हणणं.
इथे काही लिहीलं तर अनर्थ होइल.

या धाग्यावरच्या प्रतिसादकारांनाही उद्या उचललं तर.

प्रत्यक्षात ठाकरे यांनी मराठी माणसाला मुंबईत जगवलं आहे. मराठी मुंबईकरांसाठी ठाकरे नेहमीच आदरणीय आहेत. त्यामुळे त्यांच्या जाण्याने उस्फुर्त बंद पाळला गेला तर त्यात नवल नाही. त्या मुलीने जे लिहिले ते मुर्खपणाचंच आहे पण अटक करण्यासारखं काही नाही. हा केवळ वैयक्तिक वैमनस्याचा प्रकार वाटतो.

बाकी शिवसेना वि. काँग्रेस वगैरे नेहमीचंच.

आपल्या देशात खरीखुरी आणिबाणीही लागू झाली होती.

त्याचे समर्थक कोण कोण होते याचा जाणकारांनी अभ्यास करावा !

ज्यांना जाणून घ्यायचे असेल त्यांनी कान इकडे करावा .
पब्लिकली ते सांगता येणार नाही. लोक्सच्या भावना दुखावतील.

त्या मुलीने सांगीतले की तिला अटक झालेली नाही. पोलिसांनी फक्त पोलिस-स्टेशन मधे नेउन, मफिनामा लिहायला सांगितला, ज्याला तिने नकार दिला.
(साभार: युटूब टिवी९ चित्रफित.)

तरी सगळीकडे अटक झाली म्हणून का छापत आहेत.

ज्या मुलीला कोसो दुर असणार्‍या अणि कधिही न भेटेलेल्या/पाहिलेल्या "गाझा पट्टी" वासियांबद्दल येवढा कळवळा आहे (साभार तिचे फेबु.)
तर आम्हाला ठाकर्‍यांविषयी आदर असेल तर येवढा जळ्फळाट का?

अर्थात तीला कोणाचा कळवळा असावा याबद्द्ल काही म्हणने नाही, पण प्रवॄत्तीची चांगली असावी माणसाची.
अशावेळी भान ठेवुन असावे/वागावे.
जर तिला खरच अटक झाली असेल, तर पोलिसांची कॄती असमर्थनीय आहे.

टिपः मी शिवसैनिक नाही, कधीही नव्हतो.

गालबोट हा साधारणपणे 'एखाद्या चांगल्या गोष्टीला लागलेली नजर' यासाठी वापरला जाणारा शब्द आहे. प्रस्तुत घटनेच्या संदर्भात हा शब्दप्रयोग श्री. हुप्प्या यांना का करावासा वाटला हे समजले नाही.

फेसबुक वर अश्या गोष्टी लिहिणार्या लोकांवर दुर्लक्ष केलेला बरं, माझा एक बिहारी मित्र पऊ ह्याच आशयाचे स्टेट्स टाकत होत. एक दोन वेळेस त्यास सांगुन पाहिले पण त्याने तेच सुरु ठेवला. व्यक्तिस्वातंत्र्य, लोकशाही इ. बद्द्ल बोलत होत. मी सर्ळ त्याला माझ्या मित्रयादी तुन काढुन टाकले.

गम्मत अशी कि त्याला व्यक्तिस्वातंत्र्य, लोकशाही च्या बिहार, उ. प्र. मध्ये होणार्या गळचेपी बद्द्ल कधी फेसबुक वर लिहावे वाट्ले नाही.

चालू द्या..

सोशल मीडियाचा समाजविघातक वापर

ज्या दिवशी अवघी मुंबई रस्त्यावर लोटली होती, आणि कलानगर वांद्रे ते शिवाजीपार्क सेनाभवनच्या तीन चार किलोमिटर्स रस्त्यासह आसपासच्या इमारतीवर जनसागराची त्सुनामी आली होती, तेव्हा मुंबईपासून ७०-८० किलोमिटर्स दूर असलेल्या पालघर या छोटेखानी शहरामध्ये एका विशीतल्या मुलीने फ़ेसबुकवर आपली प्रतिक्रिया नोंदवली. ‘जगात रोज कित्येक माणसे मरत असतात, पण जग चालूच असते. भगतसिंग, राजगुरू, सुखदेव यांच्या मृत्यूनंतर दोन मिनिटांची शांतता पाळली गेली, त्यांच्याच बलिदानामुळे आपल्याला स्वातंत्र्य मिळाले. मग सक्तीने बंद पाळावा का?’ काहीशी तशीच पण अस्पष्ट प्रतिक्रिया आयबीएन वाहिनीचे संपादक राजदीप सरदेसाई यांनीही ट्विटर माध्यमातून व्यक्त केली होती. पण त्यांच्याकडे कोणी गंभीरपणे लक्ष दिले नाही. मात्र पालघरच्या त्या मुलीच्या विरोधात शिवसेनेच्या पदाधिकार्‍याने तक्रार नोंदवली आणि तिच्यासह तिच्याशी जाहीर सहमती व्यक्त करणार्‍या दुसर्‍या एका मुलीला पोलिसानी अटक केली. नंतर त्या मुलीच्या काकांच्या पालघरमधल्या इस्पितळावर जमावाने हल्ला केला व मोडतोड केली. त्या मुलीने आपली प्रतिक्रिया पुसून टाकली होती. मग सोमवारी वाहिन्यांवर त्या मुलीच्या अविष्कार स्वातंत्र्यावर मोठमोठे विद्वान चर्चा करत होते. पोलिस, शिवसैनिकांचा धुडगुस व त्या मुलीचे स्वातंत्र्य अशा विषयावर आपापले शहाणपण मिरवण्याची अहमहमिका चालू होती. मात्र आपण काय बोलतो त्याचे भान त्या चर्चेमध्ये सहभागी होणार्‍या किती लोकांना होते; याचीच शंका आहे. फ़ेसबुकला सोशल मीडिया म्हणतात, अविष्कार स्वातंत्र्य हे दुसर्‍याला बाधा आणण्यासाठी नसते, प्रसंग काय होता. भगतसिंग वगैरे स्वातंत्रासाठी बलिदान करणारे होते. इत्यादी गोष्टी या शहाण्यांना माहिती तरी आहेत काय, याचीच शंका आली. दुसरी गोष्ट म्हणजे ज्या मुलीने ती प्रतिक्रिया लिहिली, ती प्रतिक्रिया तरी यातल्या कोणी वाचली होती काय याचीही शंका आहे. शिवाय स्वातंत्र्य देताना वा घेताना तो आगीशी खेळ असतो याचीही जाणिव कुठे दिसली नाही.

एक मुद्दा पहिला घेऊ. फ़ेसबुक वा अन्य इंटरनेटचे जे माध्यम आहे, त्याला सोशल मीडिया म्हणतात. त्यात सोशल याचा अर्थ सामाजिक असा होतो; याबद्दल तरी वाद होण्याचे कारण नाही. आणि म्हणूनच जे काही सामाजिक असते; त्याचा वैयक्तीक हेतूने व सामाजिक स्वास्थ्याला बाधा आणण्यासाठी वापरणे सामाजिक म्हणता येणार नाही, हेसुद्धा मान्य करावेच लागेल. ज्यामुळे सामाजिक शांतता व सौहार्दाला बाधा येऊ शकते वा आणली जाते; अशा कुठल्याही कृतीला असामाजिक म्हणतात, याबद्दलही वाद होण्याचे कारण नाही. इथे समाज म्हणजे मोठी लोकसंख्या असा अर्थ होतो. संपुर्ण समाज वा देशाची संपुर्ण लोकसंख्या, असाच त्याचा अर्थ होत नाही. त्यामुळे त्याच लोकसंख्येतील एखादी व्यक्ती, मोठ्या लोकसंख्येला विचलित करणारे कुठलेही कृत्य करणार असेल वा करत असेल; तर त्याची ती कृती असमाजिक ठरते. मग तो बॉम्बस्फ़ोट असो, हिंसाचार असो किंवा हिंसाचाराला प्रवृत्त करणारे शब्द वा आवाहन असो. या मुलीने जे माध्यम वापरले ते फ़ेसबुक म्हणजे सोशल माध्यम आहे, त्याचा वापर तिने कोणत्या सामाजिक हितासाठी केला आहे काय? ज्या घटनेमुळे मुंबईच्या रस्त्यावर पंचविस लाख लोक उतरले आहेत व त्यांच्या भावना कमालीच्या हळव्या आहेत, त्यांचे मन विचलित करणारी प्रतिक्रिया त्या वेळी व्यक्त करणे समाजहिताचे कृत्य होते काय? आणि असे लिहिण्यासाठी सामाजिक माध्यम वापरणे, हीच मुळात समाजविघातक कृती नाही काय? आपल्या प्रतिक्रिया व मते आपल्यासाठी माह्त्वाची आहेत, पण त्याचा जाहिर उच्चार केल्याने, कुणाच्या भावना दुखावणार असतील व त्याचे प्रक्षुब्ध प्रतिसाद उमटू शकतात, हे माहिती असेल, तर ते बोलण्या व व्यक्त करण्याचा हेतू शुद्ध रहात नाही. मग ती व्यक्तीगत प्रतिक्रिया रहात नाही तर डिवचण्याचा मामला होऊन जातो.

एक उदाहरण घेऊ. ती मुलगी बंदच्या विरोधात लिहिते आहे काय? ती सक्तीच्या बंदच्या विरोधात बोलते आहे काय? एकूणच वाहिन्यांच्या व माध्यमांच्या चर्चेतला सूर असा होता, की तिच्या बंदविषयक मताची गळचे्पी करण्यात आली व त्यासाठीच पोलिसांनी तिला विनातपास अटक करून गजाआड ढकलले, असे भासवले जात होते. पण ती माध्यमांची शुद्ध बदमाशी होती. त्या मुलीने जे काही लिहिले ते संपुर्ण सांगितले जात नव्हते. तिच्या प्रतिक्रियेतून लोकभावना दुखावण्याचा मुद्दाम केलेला प्रयास व हेतू लपवला जात होता. तिने सक्तीच्या बंद विरोधात भूमिका मांडली असती वा प्रतिक्रिया दिली असती, तर नक्कीच इतके तीव्र पडसाद उमटले नसते. पण त्या मुलीची प्रतिक्रिया अत्यंत स्पष्ट आहे. बंदमुळे आपल्या अडचणी वाढल्या वा त्रास झाला; याबद्दल तिची तक्रार अजिबात नाही. तिला त्याबद्दल तक्रारच करायची नाही. तिला कोणाच्या तरी भावना दुखावण्यातच रस होता आणि तेच तिच्या संपु्र्ण प्रतिक्रियेतून स्पष्टपणे दिसून येते. जे काही तिने लिहिले आहे, त्या शब्दाचे अर्थ तिला कळत नसावेत किंवा जाणीवपुर्वक तिने जा गुन्हा केलेला आहे. आपण जे शब्द लिहितो आहे, त्यातून समाजात प्रक्षोभ निर्माण होईल, हे तिला कळत नसले तर ती मुलगी सोशल मीडियाचा वापर करण्यास अपात्र आहे आणि म्हणुनच ते माध्यम वापरण्याचा मर्यादाभंग तिने केलेला आहे. म्हणूनच चर्चा करताना तिचे सर्व शब्द वा फ़ेसबुकवरील पोस्ट; माध्यमे लपवित होती. त्यातला प्रक्षोभक भाग लपवून सगळी चर्चा चालली होती.

ती आरंभी काय म्हणते? ‘जगात रोजच माणसे मरत असतात, पण जग चालूच असते.’ याचा अर्थ काय होतो? जगात जी सात आठशे कोटी लोकसंख्या आहे, त्यापैकी एक कोणीतरी आज मेला असेल. तिच्या लेखी बाळासाहेब ठाकरे या व्यक्तीला काहीही मोल नाही. अब्जावधी मानव प्राणीमात्राप्रमाणे तोही एक आहे. त्या दिवशी जगात हजारो मृत्यू झाले असतील. मग याचे कौतुक कशाला? असे तिला त्या आरंभीच्या विधानातून सुचवायचे आहे. ते समाजातील एका मोठ्या नव्हेतर प्रचंड लोकसंख्येच्या भावना दुखावणारे नाही काय? त्या मुलीचा बाप किंवा कोणी कुटुंबातला कोणी अगदी नैसर्गिक मृत्य़ुने मरण पावला असताना, कोणी तिला असे बोलले तर काय होईल? म्हणजे तिच्या घरात शोकाकुल वातावरण असताना शेजारी उभा राहुन वा तिला ऐकू येईल, अशा आवाजात कोणी असेच मत व्यक्त केले; मग तिची प्रतिक्रिया काय असेल? समजा कोणी तिथे जाऊन म्हणाला, ‘त्यात काय मोठे जगात रोजच माणसे मरतात, तुम्ही कशाला रडत बसला आहात, चला उठा कामाला लागा, जग चालुच असते ना?’ ही जी कोणी मुलगी आज अविष्कार स्वातंत्र्यदेवतेचा पुतळा झालेली आहे, ती असे तिला ऐकू येईल अशा सुरात बोलणार्‍याला हारतुरे देईल काय? की असे जो कोणी बोलेल त्याच्या अंगावर धावून जाईल? त्याच्यावर शिव्यांचा वर्षाव करील, की स्तुतीसुमनांचा वर्षाव करील? तिला असे बोलणार्‍याचे अविष्कार स्वातंत्र्य मान्य होईल काय? बाकी सगळ्या गोष्टी व मुद्दे बाजूला ठेवून केवळ तिच्याच बाबतीत असा भावनिक प्रसंग आला; तर तिची प्रतिक्रिया काय असेल, त्याचा चर्चेत पाल्हाळ लावणार्‍यापैकी एकाने तरी विचार केला काय?

शनिवार रविवारी मुंबईची जी परिस्थिती होती, त्यात किमान पंचविस तीस लाख लोकांना आपल्याच घरातील, कुटुंबातील कोणी आप्तस्वकीय प्रियजनाचा मृत्यू झाल्याची भावना होती. मुंबई बाहेर अनेक गावात शहरात वस्त्यांमध्ये तीच शोकाकूल भावना होती. हे त्या मुलीला कळत नसेल, तर तिला फ़ेसबुक वगैरे माध्यम वापरण्याची मुभाच असता कामा नये. कारण ज्यातून लोकांच्या संपर्कात रहावे, अशी सुविधा देण्यात आली आहे, त्याचाच वापर त्या मुलीने इतरांच्या भावना दुखावण्यासाठी व त्यातून सामाजिक स्वास्थ्य बिघडवण्यासाठी हेतूपुरस्सर केला आहे. तिची प्रतिक्रिया एकाच मैत्रीणीला आवडली आणि तिच्या प्रोफ़ाईलवर फ़ारसे मित्र नाहीत असा दावा दिशाभूल करणारा आहे. कारण फ़ेसबुकवर तुम्ही जे लिहिता, ते अब्जावधी लोकांपर्यंत विनाविलंब पोहोचते करण्याची क्षमता आहे. म्हणूनच विनाविलंब त्याबद्दल पोलिसात तक्रार होऊ शकली. ज्यांनी तक्रार केली ते तिच्या मित्रयादीमध्ये नव्हते, तरीही त्यांच्यापर्यंत ती प्रतिक्रिया पोहोचली व त्यांनी आक्रमक पवित्रा घेतला. म्हणजेच एकालाच आवडले हा बचाव फ़सवा आहे. मुद्दा आहे, तो अविष्कार स्वातंत्र्याचा नसून दुसर्‍याच्या भावना दुखावण्यासाठी वा त्यातून समाज स्वास्थ्य विघडवण्यासाठी सोशल मीडियाचा वापर करायची मुभा असावी काय, असा मुद्दा आहे. ज्यांना साधन वापरण्याची अक्कल वा भान नाही त्यांच्या हाती अशी साधने द्यावीत काय, हा मुद्दा आहे. म्हणूनच अविष्कार स्वातंत्र्याचे ढोल वाजवून सत्य लपवण्याचे कारण नाही. कुठल्याही गुन्ह्याचा तपास व दोषपात्र ठरवण्याची प्रक्रिया हेतू तपासून होत असते. या मुलीचा हेतू गुन्हा करण्याचा होता काय? ( क्रमश:)
-भाऊ तोरसेकर

http://bhautorsekar.blogspot.in/2012/11/blog-post_20.html

. शांतता राखण्याचं "आव्हान"..
.. कार्यक्रम करुन तर दाखवा असं "आवाहन"

गवि हे उलटे झालेय.
आवाहन म्हणजे विनंती
आव्हान म्हणजे मराठीत चॅलेंज चॅलेंज

वास्तविक माननिय बाळासाहेबांना शिवसैनिकांनी ,अभिमानी हिंदूंनी ,अस्सल मुंबईकरांनी ,स्वाभिमानी मराठी जनतेने ज्या शिस्तबद्द रितीने कोणतीही आगळीक न करता न भुतो न भविष्यती असा अखेरचा निरोप दिला ते पाहून बर्‍या नतद्रष्टांना पोटशूळ उठणे स्वभाविक होते.."बाळासाहेब ठाकरे हे भारतिय लोकशाहीतील अनौरस अवलाद आहेत" असा विखारी विचार व्यक्त करणार्‍या निखिल वागळे नामक तथाकथित पत्रकार व स्वयंघोषित विचारवंतांच्या बाबतीत का सेनेने आवाज उठवायलाच हवा होता ? का त्यांच्या विरुद्ध शिवसैनिक पेटून उठत् नाही..?....(वागळेंनी ट्विटरवर केलेल्या विखारी विधानाचा पुरावा येथे देते आहे...)जिथे पुरस्कारप्राप्त स्वतःला थोर म्हणवणारे पत्रकार सोशल मिडीयाचा वापर करताना तारतम्य बाळगत नाहीत तिथे शाहीन तर तिच्या धर्माला अनुसरुनच आपले विचार प्रकट करत होती असा समज शिवसैनिकांनी करुन घेतला असेल तर त्यात वावगे ते काय?

+१

सूर्याची पिल्ले..?

सूर्याची पिल्ले..?

याला काय म्हणावे

विषय एका अर्थी तोच असल्याने नवीन चर्चा चालू करण्या ऐवजी येथेच देत आहे...

राज ठाकरेंबद्दल फेसबुकवर आक्षेपार्ह मजकूर, एकाला अटक

असीम सरोदे (पुन्हा असीम) सांगत होते कि भाषा शिवराळ असल्याने अटक समर्थनीय आहे. कायदेतज्ञ असल्याने विश्वास ठेवण्यास हरकत नसावी.

असीम त्रिवेदीच्या बाबत ज्या मानकांचा सन्मान करायचा त्यांच्याबाबत हीन अभिरूचीपूर्ण चित्रे जाणिवपूर्वक प्रदर्शित केली असं म्हणता येईल. त्या वेळी असीम त्रिवेदीचं वय २४ असल्याने बच्चा है, जाने दो असा सूर सर्वत्र होता. भारतीय राज्यघटना, संसद आणि मानचिन्हे याबद्दल कुणाच्याही कुठल्याही भावना दुखावण्याचा प्रश्न नसल्याने कारवाई मागे घेण्यात आली होती पण त्रिवेदींनी जामीन नाकारल्याने अटक झाली.

बाकि भारत या देशात बुद्धीजीवी आणि भाव(ना)जीवी असे दोन वर्ग असल्याने सर्वांना बरोबर घेऊन जाण्याची सध्या गरज आहे हे पुन्हा एकदा अधोरेखित झाले आहे.

फेसबुक प्रकरणावरून झालेला वाद ,अटक , अभिव्यक्ती स्वातंत्र्याची खच्चीकरण अश्या सर्व मुद्यांवर माझे मत
सोशल मिडिया सगळ्यासाठी नवीन आहे आता ह्या संस्कृतीला कुठे पालवी फुटली आहे.
त्यांचे संकेत , अलिखित नियम काय असावेत हे अजून ठरले नाही आहे तर ठरत आहे.

अभिव्यक्त होण्याचे स्वातंत्र्य त्याने समाजातील प्रत्येकाला दिले आहे ह्याचा अर्थ असा नाही की वर्षोवर्ष मनात साठवलेली खदखद ,त्रागा ह्या जागतिक व्यासपीठावर कुठेही ,कसाही ,कोणावरही काढावा ,
वड्याचे तेल वांग्यावर काढू नये असे मला वाटते.
भारतात जेथे भावनेचे राजकारण करणे ही नेहमीची बात आहे. जेथे प्रत्येक समजा कोणासाठी ,कोणत्यातरी मुद्यावर ,व्यक्तीसाठी प्रचंड संवेदन शील आहे.

भारतीयांचे अर्थ शास्त्रानुसार वर्गीकरण म्हणजे कनिष्ठ , मध्यम ,उच्च वर्गीय असे केले तरी ह्या स्तराला देखील जातीचे , धर्माचे , अस्तर लावलेले असते.
तेव्हा व्यक्त व्हा ,पण संयमित पणे

फेसबुक प्रकरणामुळे जन्माची अद्दल घडलेली अतिशाहाणी शाहिन दाढा शांतता हवी म्हणुन गुजराथमधे स्थालंतरीत होते आहे असे समजले ..चला अप्रत्यक्षपणे नरेंद्र मोदींचे भाजपा शासित गुजराथ हे राज्य वास्तव्यासाठी काँग्रेस व राष्ट्रवादी काँग्रेस यांच्या आघाडी शासित महाराष्ट्राच्या तुलनेत योग्य असल्याची जाहिरात विनामोबदला केल्याबद्दल शाहिन दाढाचे आभार..