मराठी रुपांतर हवे आहे: Reversing Heart Disease by Dr. Dean Ornish

ह्याचे रुपांतर किंवा भाषांतर नाही, पण अभय बंग यांचे ह्याच विषयावरचे "माझा साक्षात्कारी हृद्यरोग" हे अतिशय गाजलेले, चांगले पुस्तक आहे. स्वतः अभय बंग यांनी Reversing Heart Disease by Dr. Dean Ornish चे कित्येक दाखले दिले आहेत. त्याहुनही मह्त्वाचे म्हणजे अभय बंग यांचे उपाय अस्सल भारतीय आहेत.

शुभदा गोगटे यांनी डिन ओर्निशच्या कामाचा परिचय करून देणारे पुस्तक लिहिले आहे (हे मूळ पुस्तकाचे भाषांतर नाही). त्यात पुण्यात डॉ. जगदीश हिरेमठ यानी पुण्यात यशस्वीपणे डिन ऑर्निशचा कार्यक्रम कसा राबवला याचा परिचय आहे.

विसुनाना शि सहमत.

+१

विसुनानानी डिन ओर्निशला जॊ सरसकट विरोध दाखवला आहे तो अडाणीपणाचा निदर्शक आहे. अनेक भारतीय डॉक्टर डीन ऑर्निशला भारतीय अवतार द्यायचा प्रयत्न करत आहेत. पुण्यात मी स्वत: डॉक्टर हिरेमठांची एक दिवसीय कार्यशाळा attend केली आहे. या कार्यशाळेत आम्हाला एक ७५ वर्षाचे आजोबा दाखवण्यात आले. त्यांच्या हृदयात ५ पूर्ण ब्लॉक्स असून ते डिन ऑर्निश कार्यक्रम पुरा केल्यानंतर पुना हॉस्पिटलचे ५ मजले चढून जाऊ शकत होते. अनेक डॉक्टर कारण नसताना अ‍ॅन्जिओप्लास्टी आणि बायपासला भाग पाडतात. मी माझे स्वत:चे कोलेस्टेरॉल साध्या आयुर्वेदिक उपचारानी चमत्कार वाटेल इतके खाली आणले आहे. जिथे शक्य आहे तिथे preventive / alternative योग्य मार्गदर्शनाखाली जरुर करावेत.

प्रत्यक्ष डॉक्टरांशॉ बोलून (दोन किंवा तीन वेगवेगळ्या ठिकाणच्या तज्ञ डॉ.ची मते आजमावून) मगच योग्य तो निर्णय घेणे श्रेयस्कर.

सर्वसाधारणपणे भारतीय लोकात दिवस उशीरा सुरु करुन उशिरा संपवणे हे हल्ली फारच मोठ्या प्रमाणावर दिसू लागले आहे. शहरातून तर नक्कीच हे दिसते. रात्री उशिरा आणि चमचमीत खाऊन झोपणे हे तर आरोग्याला अत्यंत हानिकारक समजले जाते ते सर्रास करताना दिसतात लोक. व्यायामाचा अभाव ही सुद्धा अतिशय काळजी करायला लावणारी गोष्ट आहे.
आणखीन महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे टेंशन घेऊन सतत पळत राहणे - आदल्या दिवशीच दुसर्‍या दिवशीची कामे ठरवून घ्या, मोजकी कामे पूर्ण करण्याचे उद्दिष्ट ठेवा, वेळाचे नियोजन करा अन्यथा कामे अपूर्ण राहून किंवा अजिबात न होऊन मनावर येणार्‍या ताणाचे रुपांतर थेट हृदयावरल्या ताणात होते.

----------------------------
ह्या धाग्यासंदर्भात कदाचित थोडे अवांतर वाटेल परंतु लिहिल्याखेरीज राहवत नाहीये -

दोनच महिन्यांखाली आमच्या इथल्या एका बंगाली मित्राला जोरदार हार्टअ‍ॅटॅक येऊन गेला. पंधरा दिवस आयसीयू आणि पुढे पंधरा दिवस रीहॅब मधे होते महाशय (नशीब बलवत्तर म्हणून बरेवाईट काही झाले नाही!)! वय ४० च्या आतबाहेर. दोन लहान मुले मुलगा साडेआठ वर्षे आणि मुलगी ४ वर्षे. दोघेही नवरा बायको आयायटीमधून डॉक्टरेट वगैरे झालेले. दोघेही पूर्णवेळ भरपूर ताणाच्या नोकरीत व्यस्त.

माझी काही निरीक्षणे - सतत भरपूर कामाचा ताण, व्यायामाचा अभाव, हे नक्की. तसा तो जाड अथवा स्थूल नाहीये परंतु सतत काही ना काही वेळ गाठण्यासाठी पळत राहणे. आठवड्याभरात स्वतःच्या कामांसाठी आणि संपूर्ण आठवड्यात (विकांतासह) मुलांच्या सतराशे साठ क्लासेस साठी कराटे क्लास, पोहोण्याचा क्लास, पियानोचा क्लास, रविवारचा शिशुवर्ग सारखी पळापळ चालूच! अजिबात उसंत न घेता एवढा ताण तुम्हाला झेपत नाही. असे माझे निरीक्षण.
आयुष्यात धिमेपणाने बर्‍याचशा गोष्टी करायला काही बिघडत नसते असे माझे मत. मुलांना सतत कुठे ना कुठे गुंतवून त्यांच्यावर सारखा काहीतरी शिकवण्याचा मारा करत राहणे कितपत संयुक्तिक आहे असा मला पडणारा प्रश्न. आपण जरा ब्रेक घेऊन मागे वळून बघतो का की आपण खरंच करतो आहे ते कितपत गरजेचे आहे? विकांताला तरी जरा थांबून आपण घरातच शांतपणे बसून सगळ्या कुटुंबियांनी एकत्र वेळ घालवणे करतो का? हास्यविनोद, पुस्तक वाचणे, शांतपणे संगीत ऐकणे किंवा इतर कोणतेही ताण कमी करण्याचे उपाय करतो का?

ह्या सगळ्या घटनातून मी काढलेले सर्वसाधारण निष्कर्ष - अतिरिक्त धावपळ उपयोगाची नाही. व्यायामाला पर्याय नाही. मिताहाराला पर्याय नाही. मनावरचा ताण कमी ठेवणे अत्यंत गरजेचे. इतर लोक करतात म्हणून त्या गोष्टी करण्यापेक्षा तुम्हाला काय आणि का ह्या प्रश्नांची संयुक्तिक उत्तरे जोपर्यंत मिळत नाहीत तोवर ती/त्या गोष्टी टाळणे हे उत्तम.

चतुरंग यांच्याशी सहमत.

माझ्या मावशीला अर्जंट बायपास सांगितली होती. पन तिने तसे न करता डॉ. साने यांच्या माधवबाग मधे उपचार घेतले. आनी साधा एक जिना चढ्ताना धाप लागणारी मावशी आता २-३ मजले सहज चढुन जाते अन घरातील ईतर कामेही आरामात करते.

कोलेस्टरॉल कमी करण्यासाठी आयुर्वेदिकच काय, पण आणखी कुठल्याही औषधाची गरज नाही.

मुळात व्यायाम जरी आपण करीत असलो तरी मनावरचा ताण देखिल घातक ठरतो. माझे वडील सायकलचा भरपुर दररोज व्यायाम करत असताना देखिल त्याना २००२ ला सिव्हीअर अ‍ॅटक येवुन गेला. त्यासाठी त्याचा कामाचा ताण कारणीभुत ठरला. त्यामुळे मन प्रसन्न राहिल हे बघणे व कामाचा कमीत कमी ताप ह्या गोष्टी खुप महत्वाच्या आहेत.