शिवस्मारक – मुंबई

निनाद बेडेकर, बाबासाहेब पुरंदरे ह्यांच्या महाराजांप्रति निष्ठा वादातीत आहेत. पण उठसुठ जातीचे राजकारण करणारे शिवस्मारक उभारतील ही अपेक्षा करणे म्हणजे आशावादीपणाची हद्द आहे. बाकी वैयक्तिकरित्या बोलायचे तर अरबी समुद्रात स्मारक उभारायचा काय फायदा असेल असे मला वाटत नाही. पैशांवर पैसे खर्च होतील, बांधकामाला अफाट वेळ लागेल, आणि जो फिल एखाद्या गडावरचे स्मारक बघताना येतो तो समुद्रात येणार नाही. एखाद्या गडावर स्मारक करणे उत्तम. पण निनाद बेडेकरांचं नाव ऐकुनच जातीचं राजकारण होतं, त्यामुळे स्मारक वगैरे काहीच होणार नाही ह्याची खात्री बाळगावी .

तुम्ही लिहिलेले एकदम मनातील आहे,
मला वाटते सर्व शिवप्रेमी, दुर्गप्रेमींचे अगदी हिच मते आहेत.

खरेच मुंबईत नकोय स्मारक .. पण आपले ऐकणारे कोण आहे ?

मरीन ड्राईव्ह जसा आहे तसा चांगला आहे.

आनि शिवस्मारक येथेच काय कोठे ही बांधण्यापेक्षा सरकारणे तोच पैसा शिवदुर्ग संवर्धनासाठी वापरला तर आणखिनच चांगले आहे.
शिवाय लोक प्रत्येक किल्याला पैसे भरतील ... उलट आनंदाने देणगीही देतील.

---------

महाबळेश्वर आणि तत्सम ठिकाणी नाही का लोक प्रवेश फी देत ?

शिवस्मारक समुद्रात बांधुन करायचे काय ?
तर तिथे आत जाणार्‍या रस्त्यावर हाजिआली प्रमाणे भिकारी बसवायचे. ओळखिच्या लोकांची दुकाने आणि हॉटेल्स काढुन १० रुपयाची वस्तु ५० रुपयांना विकायची ...
आजुन बरेच काही..

शिवस्मारक नको शिवस्मृती जपा असे कळकळीने सांगु वाटते...

आनखिन एक ..
उदाहरणाखाली देतो :
आनखिन एक ..
उदाहरणाखाली देतो :

आत्ताच बाबासाहेबांचे स्मारक दादर मध्ये व्हावे म्हणुन तोडफोड झाली..

मला लोकांचे खरेच कळत नाही.. तोडफोड का .. कश्यासाठी ?

आंबेडकरांनी .. गांधीजींनी जी आंदोलने उभारली, जी तत्वे बाळगली ती तुम्ही अशी धुळीस मिळवुन .. त्या तत्वांच्या होळीवरती उलटे त्यांचेच पुतळे उभारणार ?

राजकारणाची तर लाज वाटते आहे, पण हे जे लोक बघतो ना तेंव्हा कीव वाटते त्यांची .. घरी बापाच्या फोटोला हार घालायचे सोडा, साधा नमस्कार करायला पण ह्यांना वेळ नसतो आण ह्यांनी तोडाफोडीने मागणी करायची

कशयसाठी हवी आहे जागा ? कशासाठी स्मारक ?
कोण का म्हणत नाही, की स्मारकांपेक्षा ही माणुस महत्वाचा आहे.. वाचणारा पैसा त्या माणसाच्या उन्नती साठी द्या ..

कश्यास हव्या आहेत वोट बँकांचे राजकारण .. अरे ह्या वोट देणार्‍यांना पण कश्यास हवा हव्यास ?
बाबासाहेबांचे/शिवरायांचे स्मारक झाले नाहि म्हणुन त्यांची किर्ती पुढील पिढीस कळणार नाहियेका ?
कश्यासाठी अट्टाहास ? कश्यापायी राजकारण ?

काहीही होणार नाही सुहास. ना पुतळा, ना किल्ल्यांची देखभाल.
रत्नागिरीच्या रत्नदुर्गाचे बुरुज मच्छीमारांसाठी जेटी बांधायला तोडून काढले आणि काही बुरुजांचे दगड लोकांनी घरं बांधायला सरळ काढून नेले. हे आमच्या डोळ्यासमोर घडलंय. निनाद बेडेकर धडपड करत रहाणार आणि आम्ही हळहळत रहाणार.

खर तर स्मारका ऐवजी महाराजांच्या नावाने एखादी कंपनी चालु करावी.
त्या योगे जर २५० कोटी रुपये वापरुन कंपनि काढली तर कमीत कमी ५००० लोकाना कायम स्वरुपि काम मिळेल.
लोकांचि घर त्या योगे उभि राहु शकतिल. शिवाजी महाराज हे नेहमि जनतेच हित पहात असत त्यामुळे हेच खर बरोबर असाव अस माझ मत आहे.

अगदी मनातलं बोललात. उत्तम लेख.

फालतू गोष्टींना मानबिंदू बनवून त्यांच्यासाठी झगडे करायचे, साप साप म्हणून भुई धोपटायची, हे आपल्या राजकारण्यांचे स्पेशलायझेशन आहे. त्यात देखील महाराष्ट्राचे राजकारणी देशात अग्रेसर आहेत. जिथे अस्मितेचा खरा मुद्दा असेल, तिथे मात्र या साल्यांचे वैयक्तिक अभिमान उफाळून येतात आणि खरे महत्वाचे प्रश्न भिजत राहतात. महाराष्ट्राची लॉबी केंद्रात नाहीये ती याचमुळे. निनाद बेडेकर जसे म्हणाले की केंद्र सरकारकडे ते पाठपुरावा करताहेत परंतु प्रतिसाद नाही. पण गल्लीतच नाही तिथे दिल्लीत कुठून येणार? आणि हा प्रश्न निव्वळ दुर्गसंवर्धनापुरता मर्यादित नाही. मराठ्यांच्या इतिहासाची सर्वात अमुल्य साधने जी जुनी कागदपत्रे, त्याची काय व्यवस्था आहे आज? सदाशिव पेठेतील भारत इतिहास संशोधन मंडळ आणि पुणे स्टेशन जवळ पेशवा दफ्तर अशी दोन ठिकाणे वगळली तर काहीच नाहीये. भारत इतिहास संशोधन मंडळात १५ लाख आणि पेशवा दफ्तरात ३-४ कोटी इतकी कागदपत्रे आहेत. नुसती पडून आहेत. मेंटेनन्स साठी पैसा नाममात्र. मंडळाला तर राज्य शासनाकडून दर वर्षी २५००/- अशी भरघोस रक्कम मिळते. काय घंटा होणारे त्यात? मी कोलकात्याला एशियाटिक सोसायटी आणि न्याशनल लायब्ररी स्वत: पहिली आहे. इतकी सुसज्ज व्यवस्था की चकित व्हायला होतं. मेम्बर्शीप साठी झीरो शुल्क आणि उत्तम व्यवस्था. तिथेही अर्थात ब्युरोक्रसी आहेच- त्याबद्दल नंतर कधीतरी. पण त्यांनी मूळ साधनांचे जतन असे केले आहे की बस. केंद्राकडून फंडिंग येते आणि बिनबोभाट सर्व चालते. तरी नशीब भांडारकरला त्या हल्ल्यानंतर फंडिंग मिळाले तरी. मंडळाला फंडिंग मिळण्यासाठी अजून एका हल्ल्याची वाट पहावी लागेल की काय कोण जाणे. या बाबतीत तामिळनाडू आणि कर्नाटक चा आदर्श घेण्यासारखा आहे. कन्याकुमारीला विवेकानंद स्मारकाशेजारी संत तिरुवल्लुवर यांचा १३३/१४३ फूट उंचीचा दगडी भव्य दिव्य पुतळा तामिळनाडू शासनाने त्या खर्चाचा सिंहाचा वाटा स्वत: उचलून उभा केला. कर्नाटक शासनाने तर बेंगळूरू मध्ये टाऊन हॉल जवळच कन्नड भावनाची स्थापना केली आहे. पुण्यातील साहित्य परिषदेपेक्षा त्याचा आवाका बराच मोठा आहे. इतकेच काय, प्रख्यात इतिहासकार सेतूमाधवराव पगडी यांचे समग्र साहित्य हे आंध्र मराठी साहित्य परिषदेने प्रकाशित केलेय, पुण्या-मुंबईतील कोणाला हे सुचले नाही. भाषा आणि संस्कृती यांचे जतन करावे तर या दाक्षिणात्यांनीच. त्याखालोखाल बंगाली. साहित्य-संस्कृती जतन करणे हे काम ब्राह्मणांचे, अशी जी पारंपरिक समजूत होती, तिचाच पगडा महाराष्ट्रातील राजकारण्यांच्या मनावर अजून आहे असे वाटते. त्याचाच हा परिपाक असावा.

राज ठाकरे बरोबर म्हणाले आहेत.शिवरायांच्या किल्ल्यांचे योग्य रितीने जतन करण्याची गरज आहे.
बाकि मनातल्या तीव्र भावना येथे लिहीने योग्य वाटत नाही.

लेख अतिशय कळकळीने लिहिलास सुझे.
सर्वच मुद्दे पटले.
समुद्रात स्मारक उभारण्यापेक्षा एखाद्या किल्ल्यावर उभारणे जास्त उचित आहे.

अरबी समुद्रातून आता जलप्रवास सुरु होत असल्याचे वाचले आहे.

आता स्मारक भर समुद्रात बांधण्यापेक्षा बाबासाहेब पुरंदरे ह्यांच्या नवी मुंबई लगत शिव नगरी निर्माण करत आहेत त्यास भरगोस मत करावी.

माझ्या मते निनाद बेडकर ह्यांनी सरकावर अवलंबून न राहता आम जनतेत जाऊन आपली योजना व प्रकल्प सादर केला. व ह्यासाठी मेळावे व आख्यान माला आयोजित केली तर अनेक जण प्रत्यक्ष व अप्रत्यक्ष रीत्या मदत करतील-

निवासी आणि अनिवासी महाराष्ट्रीयन व शिवाजी महाराज्यांना मानणारे अनेक भारतीय सुद्धा ह्यास हातभार लावतील.

"जो सरकार वारी विसंबला ,त्याचा कार्यभाग बुडाला"

हे स्मारक वगैरे नकोय पब्लीकला. कशाला त्या गड-किल्ल्यांच्या डागडुगीवर पैसा खर्च करायचा? जे हाती आहे ते तर नीट सांभाळणं होत नाहि... फुकटच त्या जीर्ण अवशेषांवर नक्राश्रू ढाळायचे... अरे इथे आतंकवाद विरोधी दलाला शिरस्त्राण आणि बुलेटप्रूफ जॅकॅट्स घ्यायला सरकार जवळ वेळ आणि पैसा नाहि. नको ते खर्च का म्हणुन वाढवायचे मग?

अर्धवटराव

आता हळूहळू निवडणूका जवळ येताहेत. तोपर्यंत हे तापत ठेवायचं. इलेक्शन मध्ये मग "शिवप्रेमी विरुद्ध इतर" असा सामना रंगवायला बरं पडतं.. "दुर्गपुनर्निर्माण" ही कल्पना चांगली आहे, पण खरंच आपल्या जनतेला इतिहासाची, त्याच्या रक्षणाची एवढी आवड आहे !? नाही, प्रत्येक किल्ल्या-महालात "प्रेम-प्रताप" लिहीलेले पाहीले आहेत म्हणून म्हटलं. आता, तिथे भेट द्यायला आलेल्यांतले बहुतांश महाराष्ट्रीयनच असतील, असे मानतो..

समुद्रात बेट-बीट निर्माण करुन स्मारक बांधण्यात काही हशील नाही. महाराजांनी किंवा त्यांच्या आधीही ज्यांनी जलदुर्ग बांधले, त्यांनी त्यांच्या शक्ती + युक्तीच्या आधारे निसर्गावर मात केली होती. आता जेसीबी आणि इतर विशाल मशीन्सच्या सहाय्याने हे काम बरेच सोपे झाले आहे. मग तो संदेश वगैरे पोहचत नाही लोकांपर्यंत.. त्यापेक्षा गड-संरक्षण आणि संवर्धन केले, तर "त्याकाळी एवढं केलं होतं पहा" हे मुर्तीमंत रुपाने लोकांसमोर मांडता येईल..

बाकी चालू द्या..

कोणी दुसर्या देशाने सप्रेम भेट म्हणुन दिल्याशिवाय मुंबैला समुद्रात महाराजांचा पुतळा उभा करु नये.

अमेरिकेने नाही का (कधी काळी) अर्थव्यवस्था मजबूत असताना (फुकटेपणाकरुन) फ्रान्स कडुन (ढापला) मिळवला होता.

स्मारकाचं काय झालं पुढे ??