घराणेशाही चांगली की वाईट?

घराणे शाही चांगली असते,म्हणजे कसे कार्यकर्त्याच्या मुलाने कार्यकर्ता म्हणुनच काम करावे.....

पण ही एक अपेक्षा असते की राजकीय पक्षसुद्धा सामान्य जनतेचा पक्षकार असावा. मला कायम गंमत वाटते की जे सामान्य कार्यकर्ते असतात जे पक्षसाठी जीव तोडून काम करतात, त्यांना कधी आपल्यावर अन्याय झाला असं का वाटत नाही जेव्हा एखादया पुढाऱ्याच्या मुलाला पक्षातले महत्वाचे स्थान दिले जाते. उलट ते कार्यकर्तेच आपल्या दादा/भाऊ/प्रिन्स चा उदोउदो करताना दिसतात.
तर माझे मत कि त्या वारसाने सुद्धा पक्षाच्या अपेक्षित hierarchy मधूनच जावे, अगदी तो भीष्मनीती शिकून जन्माला आला तरीही.

विरुद्ध ओरडणारे तेच करत आहेत.

बर्‍याच डॉक्टर ची मुले, किंवा वकिलांची मुले नकळतपणे त्या त्या व्यवसायांचे संस्कार सोबत घेउनच येतात,

याला कोणताही आधार नाही

मी आणि माझी बायको दोघेही स्वतःच्या आवडीने /मताने (चॉईसने) डॉक्टर आहोत

परंतु माझ्या मुलीने कॉमर्स घेतलं आणि मुलाने सिव्हिल इंजिनियरिंग.

दोघांनाहि जीवशास्त्र आवडत नाही.

आमचे असे अनेक मित्र आहेत त्यांची मुले डॉक्टर झालेली नाहीत.

बऱ्याच वेळेस घरचे रुग्णालय आहे म्हणून आई बाप आपली मते मुलांवर लादत असतात आणि मुले सुद्धा सोपा मार्ग (path of least resistance) म्हणून ते निवडतात. घरूनच शिकवणी असल्याने तो मार्ग त्यांना सोपा जातो एवढंच अन्यथा त्यांचा कल/ आवड त्यात असतेच असे नाही. ( मुलाला काय कळतंय म्हणून हा मार्ग बहुसंख्य मुलांवर लादला जातो)

आणि हि घराणेशाही राजकारणातच आहे असे नाही तर न्यायालयांमध्ये पण त्याचा सुळसुळाट झालेला आहे.

relationships of advocates with sitting and retired HC and apex court judges in at least 11 instances among 33 recommendations for the Allahabad HC.

Read more at:
http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/65220425.cms?utm_source=c.....

भारतात राजेशाही होती.
त्या मुळे घराणेशाही परंपरेने खूप वर्षा पासून चालू आहे .
पाहिले राजा च्या मुलाला सर्व विद्या शिकवल्या जायच्या राज्यकारभार कसा करावा ह्या पासून नीतिमत्ता, शस्त्र चालवण्याचे शिक्षण दिले जायचे.
त्या मुळे परिपूर्ण शासक मिळत असे.
नंतर लोकशाही आली.
लोक शासक निवडू लागले.
आणि राजकीय घराणी तयार झाली .
काँग्रेस जास्त वर्ष सत्तेवर असल्या मुळे त्या पक्षात जास्त राजकीय घराणी आहेत.
राजकारण मध्ये येवून निवडून येणे tas नवीन व्यक्तीला अवघड च असते .
आयुष्यातील किती तरी वर्ष प्रयत्न केल्या नंतर राजकारणात स्थिर होता येते .
घराणे शाही असावी की नसावी हे जनतेनी ठरवायचे आहे.
सर्वच क्षेत्रात घराणेशाही आहे .
बॉलिवूड सुद्धा त्या तून सुटले नाही.
उद्योग विश्व सुद्धा त्या मधून सुटले नाही.
जेव्हा घराणेशाही नकोशी वाटेल तेव्हा मतदानाचा अधिकार वापरून आपण ती नष्ट करू शकतो.
आता तरी घराणेशाही नकोशी झालेली नाही

घराणेशाही राजकीय/ इतर व्यावसायिक ?

घराणेशाही असण्याबद्दल प्रश्न नाही.

एखाद्या सर्जनाचा मुलगा सर्जन बनतो त्यासाठी त्याला प्रथम एम बी बी एस पास व्हावे लागते ( साडे पाच वर्षे) त्यानंतर एम एस पास व्हावे लागते( किमान तीन वर्षे) यानंतर काही वर्षे वरिष्ठ शल्य चिकित्सकांच्या हाताखाली काम केल्यानंतर तो सर्जन म्हणून काम करू लागतो.

नौसेनाध्यक्ष ऍडमिरल जयंत नाडकर्णी यांचा मुलगा राजेश नाडकर्णी हा सुद्धा सब लेफ्टनंट म्हणून नौदलात भरती झाला आणि चढत चढत २७ वर्षे वेगवेगळ्या पदांवर जहाजांवर काम करत रिअर ऍडमिरल पदापर्यंत गेला आहे.

सरन्यायाधीश यशवंत चंद्रचूड यांचा मुलगा प्रथम एल एल बी झाला त्यानंतर त्याने फली नरिमन सारख्या प्रख्यात वकिलाबरोबर सहाय्यक म्हणून कामे केली नंतर हार्वर्ड येथे कायद्याची उच्च पदवी घेतली आणि तेथे कायदासंस्थेत कामही केले नंतर मुंबई उच्च न्यायालयात काही वर्षे वकिली केली त्यानंतर त्याना उच्च न्यायालयात अतिरिक्त महाधिवक्ता( ASG) आणि नंतर न्यायाधीश म्हणून नेमले गेले (१९९८) आणि त्यानंतर तब्बल १८ वर्षांनी ते सर्वोच्च न्यायालयात न्यायाधीश म्हणून बढतीवर गेले आहेत (२०१६). सध्या बढती क्रमात ते सरन्यायाधीश होण्याची शक्यता बरीच आहे

याउलट कालपर्यंत विमान चालवत असलेला एक पायलट एकदम राजकारणात येतो आणि लगेच खासदार आणि थेट पंतप्रधान बनतो आणि अर्थव्यवस्था अशा रसातळाला नेऊन ठेवतो कि भारताला आपले सोने गहाण ठेवावे लागते. त्या कर्तृत्वावर त्याला भारतरत्न हि पदवी पण देऊन डॉ आंबेडकरांसारख्या दिग्गज नेत्यांच्या रांगेत नेऊन बसवले जाते.

ज्या श्री नरसिम्ह राव या विद्वान पंतप्रधानांनी डॉ मनमोहन सिंह यांच्या मदतीने देशाला आर्थिक गर्तेतून बाहेर काढलं त्यांच्या अंत्ययात्रेला चार सुद्धा वरिष्ठ काँग्रेसचे नेते नव्हते आणि आजही नाही चिरा नाही पणती अशा स्थितीत त्याची समाधी कुठे असेल तर असेल

यानंतर त्या भारतरत्न पंतप्रधानांची विधवा ( ज्यांचे शिक्षण किती आहे ते माहिती नाही) एकदम १०० वर्षे जुन्या पक्षाचा पक्ष प्रमुख म्हणून येते ( केवल भारतीय राज्यघटनेतील कलमांमुळे शक्य नाही म्हणून पंतप्रधान होत नाही अन्यथा झाल्याच असत्या) आणि यानंतर त्यांचा सुपुत्र ( ज्याच्या बुद्धिमत्तेबद्दल आणि एकंदर प्रशिक्षणाबद्दल शंका यावी) थेट पक्षाचा उपाध्यक्ष बनतो आणि काही वर्षात अध्यक्ष होऊन पंतप्रधान पदावर दावा करतो.

अशा १२५ वर्षे इतिहास असलेल्या पक्षातील वरिष्ठ नेत्यांना त्यांच्या पुढे अक्कल गहाण ठेवून लोटांगण घालावे लागते हीच लोकशाहीची विटंबना आहे.

याला कुठे तरी काही तरी तारतम्य असावे कि नाही?

तुम्ही दिलेली व्यवसाय मधील घराणे शाही ची उदाहरणे तार्किक दृष्ट्या योग्य वाटत असली तरी घराणेशाही चा फायदा कोणता ना कोणता फायदा घेवून न झेपणार यश प्राप्त केले असण्याची शक्यता बिलकुल नाकारता येत नाही .

वकीलाचा मुलगा/गी वकील आणि डॉक्टरचा मुलगा/गी डॉक्टर आणि नेत्याचे अपत्य नेता ह्यात एक मोठा फरक आहे.
अन्य सर्व व्यावसायिकांना त्या क्षेत्रात शिक्षण वा प्रशिक्षण घ्यावे लागते. डॉक्टरीचा अभ्यासक्रम सर्वांना सारखाच. डॉक्टरच्या मुलाला जास्त सोपा वगैरे नसतो. फारतर घरून मार्गदर्शन मिळू शकते. घरचा बांधकाम व्यवसाय असेल तरी अगदी सिव्हिल इन्जिनियरिंग नाही झाला तरी त्या धंद्याच्या खाचाखोचा समजावून मगच त्या धंद्यात निर्णय घेता येतात नाहीतर गोत्यात येऊ शकतो.

आता नेत्यांची पिलावळ काय करते? बहुतेक वेळा त्यांना आयतेच तिकिट मिळते. सुप्रिया सुळे, पूनम महाजन, पंकजा मुंडे, रोहित पवार, पार्थ पवार, आदित्य ठाकरे ह्यांनी पक्षाकरता निवडणूक लढवायला मिळावी म्हणून काय कष्ट केले? काही नाही. निव्वळ वारसा हक्क. सामान्य कार्यकर्ता प्रचंड घाम गाळतो, उरलेल्या कार्यकर्त्यांपेक्षा काहीतरी मोठे, प्रभावी काम करतो तेव्हा पक्षश्रेष्ठी त्याला/तिला तिकिट द्यायचा विचार करतात. ही मुख्य पायरी घराणेशाहीवर चालणार्‍या पक्षात नसते. आणि ते वाईट आहे. कुठल्या नेत्याची बायको, मुलगा वा मुलगी निवडणूक लढवत असेल तर सदिच्छा म्हणून अनेकदा विरोधी पक्ष उमेदवारच देत नाहीत. हाही फरक आहे.

राजकारणात घराणे शाही असली तरी त्यात स्वतःची जागा बनवणे सोपे नाही .
बाकी व्यवसाय आणि नोकरीत जी स्थिरता आहे ती स्थिरता राजकारणात नसते.
नेहमी सावध राहून अनंत संकटाना तोंड देणे एवढे सोप नाही.
तुलना केली तर नोकरी आणि व्यवसाय पेक्षा राजकारणात टिकून राहणे खूप अवघड आहे.

सुबोध खरे आपल्या मताशी सहमत आहे. परवाच एबीपी माझावर श्रीहरी अणे यांनी घराणेशाहीवर आपले मत व्यक्त केले. त्यात त्यांनी जर लायक नसलेला घराण्यातील माणुस असेल तर लोक त्याला नाकारतात असे सांगितले होते. चर्चा राजकारणावर होती.

राजकारणात व्यक्ती जाते ती समाजसेवा करण्या साठी जात नाही.
निवडून आल्यानंतर जे अधिकार प्राप्त त्या मधून पैसे कमविणे,संघटनेच्या बळावर गुन्हे दाबून ठेवणे.
आणि ह्यातून वेळ मिळाला तर लोकांची काम करणे.
लोक हिताची दिखावू
काम करणे हे राजकारण च्या धंद्या मधील गुंतवणूक असते.
Dr होण्यासाठी फक्त हुशार असणे गरजेचे नाही तर तुमची 1/२ करोड रुपये खर्च करण्याची ताकत असायला हवी.
आता dr बनण्यासाठी एवढे पैसे खर्च केला तर तो वसूल होणे गरजेच असते .
त्या मधून अनैतिक मार्ग अवलंबले जातात.
सरकारी नोकरी मिळवणे म्हणजे मोठ दिव्यच आहे.
मग प्रामाणिक कर्तव्य निष्ट्ट सरकारी नोकरीची अपेक्षा पूर्ण होत नाही.
खासगी नोकरीत.
सर्व्हिस एजन्सी नेमताना कमीशन
सामान खरेदी करताना कमीशन,असे बऱ्याच प्रकारात गैर काम होतात.
पावूस पडला रे पडला की रिक्षा टॅक्सी ह्यांचे भाव तिप्पट.
माणूस बळ कमी असेल म्हणून बांधकाम चे कंत्राट दिले आणि आपण लक्ष देवू शकलो नाही की निकृष्ट काम करून अपहार झालाच म्हणून समजा.
ऑफिस मध्ये शिपाई आणि घरा मध्ये नोकर तुम्ही नसेल तेव्हा बिनधास्त कमचोरी करणार आणि घरातील / ऑफिस मधील वस्तूंचा फायदा घेणार.
वॉचमन कोण्ही बघत नाही हे बघितलं की बिनधास्त झोपा काढणार.

थोडक्यात काय तर समाजाच्या एकदम खालच्या स्तरा पासून वर पर्यंत एक फसवण्याचा साखळी तयार झाली आहे.
पण सरकार तरी प्रामाणिक कसे असेल .
ते सुद्धा समाजाचा भाग आहेत.