मला आवडलेली शेअर ट्रेडिंग पद्धत....

सर्वप्रथम जे माझे पूर्वग्रह आहेत ते सांगणे योग्य होईल.
१. मुद्दल सुरक्षित ठेवणे, हे माझे मूळ ध्येय आहे. वॉरन बफेच्या शब्दात सांगायचे तर Always follow 2 rules: 1. Never lose money 2. Never forget rule 1.
२. गुंतवणूक करताना मी कधीही कोणावरही विश्वास टाकत नाही. इतर काय म्हणतील ते मी ऐकतो, पण निर्णय मात्र स्वत:चाच घेतो.
३. माझा स्टॉक ब्रोकर्सवर विश्वास नाही.
४. आर्थिक सल्लागार वापरायची वेळ येते, तेव्हा मी प्रथम conflict of interest बघतो आणि fee-only सल्लागाराचा सल्ला घेतो. ( fee-only म्हणजे ज्याला कमिशन मिळत नाही, फक्त माझ्याकडून फी मिळते.)
५. एखादा स्टॉक कितीही सेक्सी वाटला तरीही जर कंपनी नफ्यात नसेल तर मी त्या कंपनीत शेअर्स घेत नाही.
६. स्टॉक घेतो तेव्हा मी ठराविक रक्कमच गुंतवतो. स्टॉक वाढला तर, अरेरे, जरा अजून टाकायला हवे होते असे वाटत नाही, पण स्टॉक पडला तर दुःखही होत नाही.
७. I like the game of investments and I play it to win.

माझा स्टॉक ब्रोकर्सवर विश्वास का नाही?
१. आपल्या पैशाची काळजी आपल्याशिवाय कोणीही घेत नाही.
२. स्टॉक ब्रोकरचा दृष्टीकोन हा कमी पल्ल्याचा (short term view) असतो.
३. ब्रोकर्स बहुतेक करून टिप्स वरून सल्ला देतात, ज्या बहुतेक खोट्या असतात. जर ती बातमी खरी असेल तर तो तुम्हाला कशाला सांगायला येईल? स्वत:च पैसे टाकून अजून कमवेल ना?
४. या वरून पुढचा मुद्दा येतो की ब्रोकर्स किंवा आर्थिक सल्लागार यांनी त्यांचा स्वत:चा पैसा त्यात लावलेला नसतो, तर फुकट फौजदारी करायला त्यांचे काय जाते? They get paid irrespective of whether you make money or not.
५. ब्रोकर्सना काही शेअर विकायचे असतील म्हणून सुद्धा ते एखादी कंपनी चांगली आहे असे म्हणू शकतात. (Pump and dump) आपण स्वत:चे डोके वापरायला नको का?

फंडामेंटल अनालिसिस चे महत्वाचे तत्व म्हणजे केवळ whim वर कोणताही शेअर घेऊ नये, पूर्ण माहिती विचारात घेउन, मनाची खात्री झाल्यावरच शेअर विकत घ्यावा. Fundamental analysis takes time, patience and determination.

आता कुठली माहिती विचारात घ्यायची?
१. इकॉनॉमीची परिस्थिती
२. सेक्टर आणि त्यातील माहिती
३. सगळ्यात महत्वाचे म्हणजे कंपनीची माहिती: management, कंपनीचा परफोर्मन्स, सेल्स आणी प्रोडक्ट्स, competitive advantage (moat)

माहिती कुठून मिळवायची? Govt sites like SEBI or SEC, कंपनीची वेबसाइट (उदा. L&T )
- company annual report
- income statement
- balance sheet
- cash flow statement
- profit and loss statement

आता इतकी माहिती कोण वाचणार? मला कुठे वेळ आहे ही झंझट करायला, असा विचार तुमच्या मनात येणं साहजिक आहे.
Nobody said that making money was easy. If that were true, majority would be millionaires. It takes effort to make money.

पण आपण ही प्रोसेस सोपी करू शकतो. ती कशी काय?
- कुठल्या सेक्टरमध्ये पैसे गुंतवायचे ते ठरवा.
- रिपोर्ट थेट गव्हर्मेंट वेबसाईटवरून किंवा कंपनीच्या वेबसाईटवरून वाचा, ब्रोकरच्या न्यूजलेटरमधून नाही. मुख्य म्हणजे कंपनी रिपोर्टमध्ये रिस्क फॅक्टरबद्दल वाचा. Risk also comes from not knowing what you are doing.
- Study reports from companies WHO HAVE NO CONFLICT OF INTEREST उदा. पब्लीशिंग कंपनी Valueline. They don't sell any other services related to stock market, but again, you can't depend on them 100%.
- रेशिओजचा अभ्यास करा आणि काही ठोकताळे वापरा. (Study ratios and develop your thumb rules).
- स्टॉक स्क्रीनर वापरून तुमच्या आवडीचे स्टॉक शोधा. माझ्या क्रायटेरियानुसार अंदाजे २०० स्टॉक शॉर्टलिस्ट होतात.
- नंतर ही स्टॉकची लिस्ट २०० वरून अंदाजे ३० पर्यंत कमी करा म्हणजे त्या ३० च स्टॉकचा अभ्यास करणे सोपे पडेल. (३० हा माझा ठोकताळा आहे, तुमचा अंदाज वेगळा असू शकेल).

कुठले रेशियो (ratios) बघायचे?: (ही माहिती याहू किंवा गूगल किंवा रॉयटर सारख्या कंपनीकडून मिळू शकते.)
P/E
forward P/E
PEG
P/B
P/S
EPS growth
Current Ratio
Total Debt/assets
Total Debt/equity
ROE (Return on equity)
ROA (Return on assets)
ROI (Return of investment)
Gross Profit margin %
Net Profit margin %
Operating margin %
Sales growth %
Net income growth %
EPS growth %

Also watch for (although they mean little to me personally):
Institutional % held
Insider buying and selling
Dividend yield & stock buybacks

If you want to combine market timing with fundamental analysis, then monitor
- 52 week price range
- 52 week high value and low value
- Moving average (30 day, 60 day etc)

The best time to buy a share is when there is blood on the street. Be greedy when others are fearful and be fearful when others are greedy. The key is not to overpay for a stock. The lower the price than its intrinsic value, the better is profit potential.

खालील गोष्टी लक्षात ठेवा:
- Just because a stock is fundamentally cheap doesn't mean it will soar in near future, in fact, it may become even cheaper. You cannot time the market.
- Fundamental analysis cannot predict future. Financial statements are backward looking, meaning they tell you how a company did in the past, not necessarily how it will do in future and how consistently.
- Fundamental analysis consider the financial statements somewhat at their face value. So it cannot protect you from fraud. उदा. सत्यम (बघा https://en.wikipedia.org/wiki/Accounting_scandals and https://en.wikipedia.org/wiki/Securities_fraud )
- If your portfolio size is small, you may be better of investing in market tracking index funds having ultra-low expense ratios.

ता.क. हा कायदेशीर किंवा टॅक्स सल्ला समजू नये.
मधेमधे बरेच इंग्रजी शब्द आले आहेत, त्याबद्दल क्षमस्व. प्रत्येकवेळी शब्दशः भाषांतर जमत नाही/योग्य वाटत नाही.