भिशी, काही प्रश्न

गल्ली चुकली काय? =))

कडता(लिलाव) भिशी हा प्रकार व्यावसायिकांना बरा वाटतो.
ह्यामध्ये समजा २० सद्स्य असतील तर महिना परहेड १००० रु गोळा केल्यावर २०,००० जमतात. त्यातून चिट्ठ्या न टाकता ज्याला गरज आहे तो मागतो. ते मागणे एकापेक्षा जास्त सदस्याकडून असल्यास २०,००० पेक्षा कमीवर बोली लावली जाते. जी फरकाची रक्कम ती सर्व सद्स्यांना परत वाटून दिली जाते. कधी मागणी आधीच असल्यास मायनस (म्हणजे १००० पेक्षा कमी हप्ता बसतो) हि भिशी म्हणजे पेशन्सचे काम आहे. जो पेशन्स ठेवतो त्याचे नुक्सान न होता घातल्या रकमेपेक्षा अधिक रक्कम मिळते. गरजूला थोडे नुक्सान होते पण पटकन पैसे अ‍ॅव्हेलेबल होतात.

माझी आहे एक भिशी.उद्देश फक्त आणि फक्त टाईमपास.
रेस्टाॅरंट मध्ये जायच गाॅसिप करायच,खायच. जिची भिशी आहे ती ३ गेम्स अरेंज करते आणि येणे जाणे या साठीही कॅब बोलावणे कॅबचे पैसे देणे हे तिचे काम.घरी यायच्या आधी ग्रुप फोटो काढणे.
भिशीचे पि पि फ किंवा पाॅलिसी हप्तासाठी वापरते.

भिशी बद्दल माझी माहिती ऐकीव आहे (माझा ड्रायवर फोनवर बोलताना, किँवा ट्राफिकजाममधे ड्रायवर राजकारण/समाजकारण/जिवणविषयक तत्वज्ञान उत्स्फुर्तपणे मतप्रदर्शनाच्या दरम्यान, मिळालेल्या साठ्यावर )

भिशी ही कॅज्युअल-लोन प्रकार आहे, नो फॉर्मॅलिटी जस्ट व्हर्बल काँट्रॅक्ट (म्हणून हा परिचितांमध्येच शक्यतो आयोजित केला जातो)
सर्व सभासद आधी टेबल-रक्कम ठरवतात (उदा १२ सभासद प्रत्येकी १० हजार/प्रती महिना, १२ महिन्यांसाठी सर्वानीच भरायचे ... म्हणजे ऐकून टेबल रक्कम १ ला २० ह/प्रती महिना). ही रक्कम पहिल्या महिन्यात कोणाला वापरायला हवी, यावर सभासद बोली लावतात. उदा सभासद अ म्हणतो मी ५ हजार कमिशन देईन, जर मला ही टेबल रक्कम या महिन्यात मिळाली तर... दुसऱ्या कोण सभासदाला (ब याला) जर जास्त निकड असेल तर तो (सभासद ब) ५५०० रु अशी बोली लावतो.... याप्रमाणे जो जास्त बोली लावतो त्याला ती त्या महिन्यात वापरायला मिळते.
वरील केस मधे ब ला १२० हजार त्या महिन्याकरिता वापरायला मिळणार, त्याबदल्यात तो ५५०० रु देणार, ते ५५०० उरलेल्या ११ सभासदांमधे समान वाटप होऊन वितरित होणार. एकदा रक्कम वापरायला मिळाली की पुढे उरलेल्या कालावधीत सभासद ब परत बोली लावू शकणार नाही. असे ते १२० ह दर महिन्याला नवीन सभासदाला वापरायला मिळणार (*सर्वानी वर्षभर दरमहा १० हजार जमा करायचेच असतात, चुकवून चालत नाही)

अजून एक घरगुती भिशीचा प्रकार असतो तो म्हणजे दर महिन्याला ठराविक रक्कम जमा केली जाते. उदा. ₹१००० हे १० सदस्य दर महिन्याला ठराविक तारखेला उदा. १० तारीख गोळा करतात. एकूण रक्कम ₹१०,०००. सर्वांच्या उपस्थितीत चिठ्ठ्या टाकून लहान मुलाच्या हस्ते एक चिठ्ठी उचलली जाते. त्यात ज्या सदस्याचे नाव निघेल त्याचा त्या महिन्यात नंबर.

या प्रकारच्या भिशीत माझ्या निरीक्षणानुसार सुरूवातीच्या काही महिन्यांत भिशी लागली तर फायदा असतो, कारण नाहीतर हा बिनव्याजी रिकरिंग डिपॉझिटचा प्रकार बनतो.

अवांतरः माहीतीगारांकडुन माहीती मिळणे अपेक्षित आहे , माहीती घेणे नाही =))))

अतिअवांतरः ह्यावेळी उत्तरदायकत्वास नकार स्पेसीफाय करायचे राहिले असल्याने उत्तरदायकत्वस होकार आहे की काय असा समज होवु शकतो.

महाअवांतरः वैजु वयनींची भिशी अशी एक कथा लिहिण्याची आयडीया मनात आली आहे ;)

खुप नवीन माहिती मिळाली

आमच्याकडे दिवाळी भिसी हा प्रकार आहे. प्रति सदस्य दरमहा ठरलेलीच रक्कम जमा करायची. जमा होणारे पैसे गरजवंताला व्याजाने द्यायचे. मग दिवाळीला हे जमा होणारे व्याज प्रति सदस्य विभागुन अधिक मुद्दल वाटायचे. हे सर्व एक सदस्य करतो त्याला बाॅस म्हटलं जाते. कुणाचे पैसे आले नाही आले ही बाॅसची जबाबदारी असते.
लिलाव भिसी मात्र ब्लॅकमेलचा प्रकार वाटतो. पण यात शक्य तेवढी उशिरा भिसी घेणाराला जास्त फायदा होतो.

माझ्या गुजराती मित्राने मला एकदा जबरदस्ती दोन महिन्याच्या एका भीशीत पैसे लावायला लावले होते. त्याच्यावर विश्वास ठेवून दर आठवड्याला अमुक एक रक्कम देत होतो. त्याने त्याच्या पद्धतीने गेम खेळुन मला ऐंशी हजारावर वीस हजार कमवून दिले होते. तो त्यात मुरलेला असल्याने ते जमलं. मला हा प्रकार समजत नव्हता त्यामुळे रिस्की वाटला.

आता आठवत नाही पण बहुतेक आठवड्याला दहा हजार का काहीतरी अशी भीशी होती. नक्की किती जण सामिल होते ते माहित नाही. पण सुरुवातीला अगदी साडेसात हजार भरायला लागले. मग पाचशे तिनशे अशी चढउतार होत होते. एकदाच दहा हजार पूर्ण भरले तेही शेवटच्या हफ्त्याला. एकूण फायदा वीस पंचवीस टक्के झालेला. "दोन महिन्यात वीस टक्के व्याज."

जो कमी रक्क्म घेण्यास कबूल होतो त्याला आधी रक्कम मिळते. हा नियम असला तरी कुणाच्या तरी हिश्शातून आपण रक्कम कापून घेतो हे मनाला पटले नाही. मी तेवढा निर्ढावलेला नाही त्यामुळे असा फायदा योग्य वाटला नाही. एकदा पैसे कमवून गप्प बसलो परत कधी अशा भीशीच्या नादी लागलो नाही.

मुस्लिम लोक धर्मानुसार व्याज घेत नाहीत. पण ह्या भीशीत ९० टक्के मुस्लिम होते. हे वर्तन विचित्र वाटले.

भिशी बेकायदेशीर आहे.
त्यामुळे माहिती कशाला करून घ्यायची!
;)

इन्कम टॅक्स वाचवून खेळते भांडवल उपलब्ध करून देण्याचा हा एक पैसेवाल्या लोकांचा मार्ग आहे.
आता बेकायदेशीर आहे म्हटल्यावर माझा भिशीशी असा असा संबंध आलाय असे सांगणेही बेकायदेशीर आहे. नाही का? ;)

पण जौदे, भारतात अशी (म्हणजे केवळ भिशीच नव्हे तर इतरही) पॅरलल ब्लॅक मार्केट इकॉनॉमी आहे म्हणून कितीही जागतिक इकॉनॉमिकल क्रायसिस आले तरी भारत तरून जातो अशी बर्‍याच जणांची लाडकी (आणि मला पटणारी) थिअरी आहे.

गंमत म्हणून चालणार्‍या घरगुती लेवलच्या भिश्या असतात त्यात दर महिन्याला ठराविक पैसे जमवू ते पूर्णच्या पूर्ण एकाला द्यायचे आणि त्याने काहीतरी पार्टी द्यायची असा प्रकार असतो.
खर्‍या बिझनेसमन्/वुमन्सच्या भिश्या असतात तो एकदम सॉलिड ऑर्गनाईज्ड प्रकार असतो.
कुणाही सोम्या गोम्या कापसेला भिशीचा धंदा करणं जमत नाही.
त्याकरिता मार्केटमध्ये तेवढी पत असावी लागते. आणि कुणी हप्ते भरले नाहीत तर वसूल करण्याइतकं गुंडांचं पाठबळ.
समजा एक एक हजारांची १२ मेंबरांची एका वर्षाची भिशी आहे तर हा भिशीवाला एक पूर्ण हप्ता म्हणजे दर महिन्याला एक हजार रूपये भिशी चालवणावळ म्हणून स्वतःकडे ठेवतो.
उरलेल्या अकरा हजारावरच काय तो क्लेम असतो.

त्यात वर म्हटल्याप्रमाणे जो कमीतकमी पैसे मागेल त्याला पैसे दिले जातात. उरलेला पैसा फायदा म्हणून वाटण्यात येतो किंवा पुढच्या महिन्यात त्या प्रमाणात प्रत्येकी हप्ता कमी बसतो.

काही वेळा ऑटो फायनान्स्/प्लॉट फायनान्स अश्या गोंडस नावाखाली या भिश्या चालवल्या जातात. त्यांचे रूल्स आणि रेग्युलेशन्स वेगळे असतात. आणि अगदी काही टर्म्स आणि कंडीशन्समध्ये बसवून त्यांना कायदेशीरही केलेले असू शकते.
मी माझी पहिली वहिली स्कूटी अश्या ऑटोफायनान्स स्कीममधून घेतलेली आहे.
पण अगदी कायदेशीर कागदपत्रे असतात. आणि लिमिटेड टू 'डिस्ट्रीक्ट ज्युरिस्डिक्शन ' असं स्पष्ट लिहिलेलं असतं.

बाकी भिशीवाला जसा सोम्या गोम्या नसतो तसा भिशी मेंबरही कुणी ऐरा गैरा नसतो.
मोठ्या भिश्यांमध्ये मार्केटमध्ये ज्याला पत आहे असेच लोक असतात.

हा एक मोठा बिझनेस आहे. यात खूप रिस्क आहे.

त्यापेक्षा आम्ही आमची आई म्हणते तो मार्ग वापरतो. 'कष्ट करून पोष्ट भरा'
म्हणजे सरकारी स्कीमांमधून /लिगल व्यवहारांतच पैसे गुंतवणे कमी परतावा असले तरी श्रेयस्कर.
;)