नाकावर झाली ही सर्दी बहाल

हे: हे: मी पण सहमत रे मदन दा...

अवा॑तरः माझा एक दूरचा भाऊ होता त्याच॑पण नाव मदन होत॑ आणि आम्ही त्याला मदन दा म्हणायचो!!!

- (शे॑बडा) ध मा ल.

मी तात्यांशी सहमत आहे.
सॉरि प्राजु, पण जिव्हेवरती हा शब्दप्रयोग लावणीत शोभत नाही! हे कसबसं मात्रा जुळवल्यासारखं वाटतं!
लावणीतले शब्दप्रयोग अधिक साधे अपेक्षित असतात!!
आय विश आय कॅन सज्जेस्ट द अल्टेर्नेटिव्ह, बट आय ऍम नॉट द्याट गिफ्टेड लाईक यू!!
मे बी यु कॅन डू द्याट फॉर मी पुतणीबाई!!!!:))

तसं बसवायचं तर बसतं आहे, परंतु 'गोळी' हा शब्द बेमालूमपणे ऍडजस्ट करावा लागतो, सहजसुंदररित्या बसत नाही. 'तोरणं' हा शब्द जसा सहजसुंदर बसला आहे तसा 'गोळी' हा शब्द बसत नाही.

तसेच 'पांघरूण' ह शब्ददेखील खटकतो आहे. चालीत बसतो आहे परंतु तो तेवढा स्मूथ वाटत नाही.

असो, ही माझी वैयक्तिक मतं. पटली तर घ्या, नायतर सोडून द्या...

तात्या.

सामान्य रसिक नेहमीच मात्रा वगैरेची तमा न बाळगता मस्त आनंद घेतात.

माझ्या मते हे समर्थन हास्यास्पद आहे!

'तुम्हावर केली मर्जी बहाल' या सांगितिकदृष्ट्या अत्यंत श्रीमंत असलेल्या गाण्याचं विडंबन करताना त्यातल्या सांगितिक अंगाला, त्यातल्या लयीच्या, शब्दांच्या वजनाला कुठेही धक्का लागू नये असं वाटतं! कवीने, संगितकारांने, गायकाने एखादं गाणं घडवताना, खूप कष्ट घेतलेले असतात याची विडंबनकाराला जाणीव असावी!

तात्या.

(कॄपया माझे लिखाण हे भावनावश होऊन न वाचता परखडपणे वाचावे माझ्यासकट सर्वांनाच उपयोगी ठरेल असे वाटते. कमी अधिक शब्द झाला असल्यास माफी असावी.)

रसिक व जाणकार श्रोते ही कल्पना आपण म्हणता त्याप्रमाणे गाण्यात जास्त चपखल बसते असे मला वाटते. याचं कारणही देतो.
समजा माझ्यासारख्या रसिकाला, ज्याला शास्त्रीय संगीतातलं ज्ञान नाही त्याला, रशीद खान आवडेल, जसराजजीही आवडतील, भीमसेनही आवडतील.
त्यांच्या गाण्यातला, घराण्यातला फरक मला कळला नाही तरी बिघडत नाही. पण कळला तर वैविध्यतेतला अपार आनंद देऊन जाईल.
त्याही पुढे जाऊन मी शास्त्रीय संगीताचा अभ्यास केला, तर मला त्यांच्या गाण्यातल्या वेगवेगळ्या जागा, एकच राग गाण्याची प्रत्येकाची बारकाव्यांसहित पध्दत या सगळ्याचा अपूर्व आनंद मिळेल. हे सगळे आनंद चढत्या क्रमाने असतील हे तुम्ही नाकारु नये कारण ती वंचना असेल!

आता विडंबनाकडे वळूयात. मुळात विडंबनाचा हेतू काय आहे हे नीट ठरवले पाहिजे. मनोरंजन हा तर आहेच. पण आपल्याला सवंग मनोरंजन हवे आहे का दर्जेदार हे ठरवायला नको का? मूळ काव्याचा दर्जा जसा असेल त्याप्रमाणे विडंबनात सुध्दा तीच ताकद यावी असा आग्रह का नसावा, नव्हे तो तसा नसला तर ती रसिकांची कमजोरी आहे असे मी म्हणेन! ओढून ताणून, कोणतेही शब्द कुठेही टाकून, एकदाचे विडंबन 'रसिकां'च्या माथी मारणे म्हणजे तद्दन खालच्या दर्जाच्या एखाद्या चित्रपटासारखे वाटेल! कारण 'विडंबन' म्हटले की मूळ रचना आलीच - त्या एकाच नाण्याच्या दोन बाजू आहेत, एकावर दुसरे आधारलेलेच आहे. तुम्ही नाकारुच शकत नाही.
आता मात्रांची काळजी करु नका - म्हणजे विडंबन करणार्‍या कवीने काहीही अभ्यास करायला नको, चांगले काव्य वाचायला, लय, ताल, ठेका, मात्रा यांचा अभ्यास करायला नको, ही शुध्द पळवाट आहे. म्हणजे कवी, संगीतकार, गाणार्‍याने मरमर मरायचे चांगले काव्य/गीत निर्माण करायचे आणि विडंबनकाराने त्याची दोन मिनिटात वाट लावायची हे पटतच नाही! अगदी निर्दोष होणार नाही कबूल आहे, पण दोष निदान ढळढळीतपणे समोर येतील, बेरंग होईल अशी तर नक्कीच नको नाही का?

तुम्हाला मी एकच प्रश्न विचारतो - तुमची स्वतःची एखादी सुंदर रचना अशी वेडीवाकडी विडंबून दिली तर तुम्हाला चालेल का?

चतुरंग

तेहअ हे विद्म्बन वचुन तहोद तिमे पस्स करव बकि कवय झकस.

अरे का मारतोयस एवढी मराठीची?? :))

अरे शुद्धलेखनाचे ढोबळ नियम तरी पाळा रे! त्याचं वावडं नाहीये मिपाला! :)))

छ्या! साला तात्या हारला आज! :))

वरील प्रतिसादावरून ते कळले .विडंबन म्हणजे जुन्या /परिचित चालीवर म्हणायचे /गायचे दुसरे शब्द नाही हे पटले.
ते शब्द चपखल बसावे लागतात. नाही तर ओढाताणी ऑबव्हिअस होते.सहज लक्षात येण्याजोगी होते.
जशी माझ्या विडंबनात झाली आहे.
लावणीतील शब्द ही सहज सोपे पाहिजे ,ते ही बरोबर.
ब-याच ठिकाणी मला ते विषयानुरूप मिळत नव्हते.माझी कमतरता!

पण तू यापेक्षा सुद्धा छान नक्की लिहू शकतेस याची माझी खात्री आहे.

- (सर्वव्यापी)प्राजु
www.praaju.blogspot.com

निवेदनाबद्दल धन्यवाद सुरेशजी!

पण अभ्यास असूनही अनेक वेळेस योग्य अर्थछटा असणारा , मात्रेत बसणारा आणि योग्य भाषेतला(उदा. ग्रामिण/शहरी ) शब्द सापडणे केवळ अशक्य असते. (फिजिक्स वाल्यांना समजेल मी काय सांगायचा प्रयत्न करतोय ते)

कबूल. पण मग तसा शब्द मिळालाच नाही असं किती वेळा होतंय किंवा एकाच काव्यात किती वेळा होतंय ह्याप्रमाणे विडंबनाची प्रतवारी ठरते असे मला वाटते. संपूर्ण रचनेत एखाद दुसराच शब्द वावगा असेल तर रसिकही समजून घेतातच ना. पण एकदमच वडाची साल पिंपळाला हे चालणार नाही. असो. मुद्दा समजला हे महत्त्वाचे.

(अवांतर - प्रा. साहेब तसे आम्हीही 'भौतिकातलेच' (फिजिक्स ह्या अर्थी)!; अगदी पक्के अणुविद्युत अभियांत्रिकी मधले त्यामुळे आपले म्हणणे समजले असावे असे वाटते!)

चतुरंग

इथली दर्जेदार चर्चा मिपा बाहेरच्यांना कळावी म्हणून

धन्यवाद खेडकरशेठ..

तात्या.