पुस्तकांचे देणे (जागतिक पुस्तक दिन लेखमाला)

मनिष's picture
मनिष in लेखमाला
20 Apr 2016 - 3:03 pm

Header

खूप लहानपणी जळगावला राहत असतांना घराजवळ, मोरॅको रेस्टॉरंटजवळ समोरासमोर दोन पेपरचे स्टॉल होते आणि तिथे बरीच गोष्टींची पुस्तकंही मिळायची. उन्हाळ्याच्या सुट्टीत आई-बाबांना पटवून कित्येक पुस्तकं विकत घ्यायचो आणि घरात किंवा बाहेर बागेत वाचत असायचो तासंन-तास! अगदी काल-परवापर्यंत त्यातील 'जांभळ्या दाताची राजकन्या' होतं माझ्याकडे, मग कुठे गेलं काय माहित! असो! तिथेच चाचा-चौधरी आणि प्राणचे इतर कॉमिक्सचही भेटले - आणि मग बरेच वर्षं त्यांनी साथ दिली.

मग शाळेत वेड अजूनच वाढले, काही शिक्षकांमुळे तर काही लायब्ररीमुळे. पुण्यात सहकारनगरमधल्या घराजवळच एक घरगुती लायब्ररी होती मुलांसाठी - तिथून काय मिळेल ते वाचायचो! अर्थातच 'लंपन' होता आणि चिं. वि. जोशींचे 'ओसाडवाडीचे देव' हेही फार आवडले होते. पुढे मग फास्टर फेणे सापडला आणि अगदीच जवळचा झाला - त्याचे सगळेच भाग मिळवून संग्रही ठेवले. काही मित्र तेंव्हा हार्डी बॉइज, सिक्रेट सेव्हन वाचायचे, पण आम्ही मात्र फाफेचेच फॅन होतो! भारांनीच मग ज्यूल्स व्हर्नची ओळख करून दिली आणि व्हिडीओ लायब्ररीच्या कृपेने त्याच्या कथांवरचे काही चित्रपटही पाहिले. ओरिजिनल पुस्तकं त्यामानाने खूप उशीरा फ्रेंच शिकतांना वाचली. मग काही काळ राधेय, मृत्युंजय, पावनखिंड हेही वाचले पण फार नाही गुंतलो त्यात. तेंव्हाच कधीतरी रणजित देसाईंचे 'अभोगी' वाचले आणि त्या वेळेस ते बरेच आवडले होते. शाळा-कॉलेजच्या सीमारेषेवरच कधीतरी जेफ्री आर्चर, फ्रेड्रीक फोरसिद, रॉबिन कुक ही मंडळी सापडली आणि काही वर्ष त्यांच्यातच गुंतलो होतो. तेंव्हाच कधीतरी 'रारंग ढांग' वाचली आणि ती अजूनही आवडते. त्याच काळात आयन रँडची 'फाऊंटनहेड' आणि ' अ‍ॅटलास श्रग्ग्ड' वाचली - खूप काळ त्यांनी प्रभावीत झालो होतो, पण नंतर त्या विचारांपासून बराच दूर गेलो. तिची स्वतःची कथा कळल्यावर ते लिखाण कुठून आले असेल हे लक्षात आले. आता आयन रँडच्या लेखनाकडे बराच संतुलित पाहू शकतो असे वाटते.

नंतर सिनिअर कॉलेजच्या वर्षांत रिचर्ड बाखची 'इल्युजन्स', 'नथिंग बाय चान्स', 'ब्रिज अ‍ॅक्रास फॉरेव्हर' वाचली आणि तेंव्हा तो खूप आवडायचा. जेम्स रेडफिल्ड चे 'द सेलेस्टाईन प्रॉफेसी' वाचले तेही तेंव्हा आवडले होते, आता फारसे आठवतही नाही. जे. कृष्णमुर्ती ह्यांची 'कॉमेंट्रीज ऑन लिव्हींग' ही तीन पुस्तकांची बरीच जड सिरीजही तेंव्हा वाचली. खरंतर ह्यातील कित्येक पुस्तकांबद्दल मित्रांशी फारसे बोलता यायचे नाही, बर्‍याच जणांना ती पुस्तक माहितही नसायची पण मी वाचत रहायचो मला जे आवडेल ते. मित्रांच्या संगतीने थोडे 'सेल्फ-डेव्हलपमेंट' चेही भूत चढले होते - मग डेल कार्नेजीची काही पुस्तकं वाचली, पण त्या प्रकारातली सेल्फ-हेल्प पुस्तकं फार काही आवडली, भावली नाही. पण त्याच नादाने वाचलेलं 'वर्ड पॉवर मेड इझी' हे नॉर्मन लुईसचे पुस्तक फारच आवडून गेलं - त्यामुळे एटिमोलॉजीची, शब्दांचे मूळ शोधायची जी आवड लागली ती लागलीच. मग कधीतरी कॉलेजातच फिक्शन वाचणं जवळपास बंदच झाले, कधी झालं ते आता आठवत नाही. थोडेफार पुलं, वपु वाचायचो आणि कवितांचीही आवड सुरू झाली ती त्याच वयात! तेंव्हा नॉन-फिक्शन सुरू झाले आणि आज विचार केला तर बहुतांशी प्रभाव टाकणारी, आवडणारी पुस्तकं आहेत ती नॉन-फिक्शनच मुक्तांगण तर्फे प्रकाशित 'सुनंदाला आठवतांना' हे असेच अतिशय आवडते पुस्तक! तीन पुस्तकं माझ्या अगदी आवडती होती/आहेत. अगदी भरभरून बोललो आहे मित्रांशी ह्यांच्याबद्द्ल. त्यांच्याविषयी ब्लॉगवरही खूप लिहिले आहे. अणि हो, ही पुस्तकं नुसतीच आवडत नाही , तर त्यांनी माझ्या विचारांवरही खूप परिणाम केलाय. त्यांचा अजूनही अनिल अवचट यांचा चाहता आहे, पण आता त्यांची सगळीच पुस्तकं नाही आवडत. असो! अवचटांच्या लेखनामुळेच हिंमतराव बाविस्कर, अभय बंग यांचीही ओळख झाली आणि त्यांची स्वतःची पुस्तकंही वाचली. पुढे अभय बंग यांच्या स्वतःच्या लेखनानेही खूप प्रभावित केले.

पुस्तकांनी काय-काय दिलंय त्याची मोजदादच नाही, त्या सगळ्याच पुस्तकांवर थोडक्यात जरी लिहीत बसलो तर त्याचेच एक स्वतंत्र पुस्तक निघेल. पण त्यातील काही पुस्तकांवर लिहायचा मोह आवरत नाही. वर अनिल अवचटांची पुस्तक आलीच आहेत, तसेच एक पुस्तक आहे अभय बंग यांचे 'माझा साक्षात्कारी हृदयरोग'. किती विविध प्रकारे त्यांनी त्यांच्या आजाराचा किंवा एकूणच जीवनाचा विचार केला आहे ह्या पुस्तकात, अफाट आहे हे पुस्तक! मी फारसा एकच पुस्तक पुन्हा-पुन्हा वाचणारा नाही, पण 'माझा साक्षात्कारी हृदयरोग' पुन्हा-पुन्हा वाचायला आवडते, वाचतांना प्रत्येक वेळेस नवीन काहितरी सापडते, कधी स्वतःच्याच तणावांची केलली वस्तुनिष्ठ चिकित्सा, कधी ध्यानावरचे त्यांचे विचार आणि असंच अजूनही कितीतरी! तसंच अजून एक पुस्तक म्हणजे डॉ. आनंद नाडकर्णी यांचे 'स्वभाव-विभाव', रीतसर सायकोलॉजी आणि REBT शिकण्यापुर्वी वाचलेले हे पुस्तक. प्रत्येक वेळी वाचतांना ह्यातही नवीन काहीतरी सापडतेच. डॉ. अंजली जोशी यांनी लिहिलेलं 'मी अल्बर्ट एलिस' हे डॉ. अल्बर्ट एलिस यांचे चरित्र तसेच स्वत: अल्बर्ट एलिस यांची पुस्तकं यांचा गेल्या काही वर्षात ह्यांचा विचांरावर खूप प्रभाव पडलाय.

'रारंग ढांग' विषयी आधीही लिहिलं होतं, पण माझ्या आवडत्या पुस्तकांवर लिहितांना ह्याच्याविषयी न लिहिता पुढे नाही जाता येणार. हिमालयाच्या पार्श्वभुमीवरची, Border Roads Organisation बरोबर हिमालयात रस्ता बनवणार्‍या विश्वनाथची ही गोष्ट. त्याचे सखोल ज्ञान, थोडा एककल्ली हेकटपणा, आदर्शवाद आणि त्याच्या जोडीला वैतागलेला नायर आणि जिंदादिल मिनू. सगळे मिळून एक भन्नाट रसायन झालेय. पुढे कधीतरी डॉ. दाढेंशी गप्पांमधे कर्नल आनंदराव (पहिल्या नावाविषयी खात्री नाही, पण बहुदा हेच) जाधव यांनी लिहिलेल्या 'जिंदादिल' ह्या आत्मचरित्रपर पुस्तकाशी असलेल्या ह्या कादंबरीच्या नात्याबरोबर कळले. खूप शोधुनही हे 'जिंदादिल' अजुनही मिळाले नाहीच. असो. मी कॉलेजात ११-१२ वीत असतांना आमच्या मित्रांपैकी कित्येकांना डिफेन्स मधे जायचे भूत होते.... पण NCC तील seniors चे बेताल आणि मुजोर वागणे, त्यातल्या अधिकार्‍यांचे असंवेदनशील वर्तन ह्याबरोबरच 'रारंग ढांग' हे मला NDA पासून दूर ठेवण्याचे एक प्रबळ कारण होते. मला मानव आणि निसर्गापेक्षाही हा माणूस आणि व्यवस्था ह्यांच्यातला संघर्ष वाटतो. शेवटी विश्वनाथला विचारलेला प्रश्न "तुला अपेक्षित/अभिप्रेत असलेले स्वातंत्र्य तुला ह्या बाहेरच्या जगात तरी मिळेल का?" ह्या प्रश्नाने पुस्तकाच्या बाहेर अयुष्यातही खूप वेळा छळले आहे. मुळातील मनस्वी, स्वच्छंद स्वभावामुळे, "तुला जे मनापासून करायचे आहे, ते खरच करता येईल का?" हा प्रश्न वेगवेगळ्या स्वरुपात भेटतच राहतो! हिमालयातील उंचावरचे रस्ते बघतांना कुठेतरी 'रारंग ढांग' मनात घुटमळता राहिले... इथेच कुठेतरी विश्वनाथने 'ते' स्मारक बांधले असेल का असा वेडा विचारही मनात येऊन गेला! :) नंतर मग कधीतरी, कुठल्या ना कुठल्या कारणाने रारंग ढांग मधले मला भावलेले, कुठेतरी आत रुजलेल/रुतलेले प्रसंग मनात कळत-नकळत उमटत राहतात... 'रारंग ढांग' मला आवडते ते मुलतः त्यातील विश्वनाथच्या अंतर्गत संघर्षामुळे...आणि कित्येक वेळा आयुष्यात प्रसंग/डिटेल्स वेगळे असले तरी प्रश्नांचा पॅटर्न बराचसा सारखा असतो असे वाटते. वेळ आल्यास, स्वतःला खरच योग्य वाटणार्‍या निर्णयामागे खंबीरपणे उभे रहाण्याची आंतरीक शक्ति मिळावी, किंबहुना ती मिळवावी अशी तीव्र इच्छा प्रत्येकवेळेस हे पुस्तक वाचतांना होते. तशी आंतरीक शक्ति माझ्याकडे आहे का? प्रामाणिकपणे सांगायचे तर ह्या प्रश्नाचे होकारार्थी उत्तर आजतरी माझ्याकडे नाही, पण ते तसे असावे ह्याची प्रेरणा देणार्‍या पुस्तकांत 'रारंग ढांग' चे स्थान खूपच वर आहे! असो!

खूप पुस्तकं आहेत- ह्यू प्रॅथर याचे 'नोटस् टु मायसेल्फ' आणि 'नोटस् टु इच अदर' ही खूप वर्षांपुर्वी वाचलेली पुस्तकं,आणि तेंव्हा खूप आवडली होती. आजही त्यातली काही वाक्य, जशीच्या तशी आठवतात -
What is the difference between 'I want food' and 'I want sex'?
"Consent."

आणि लक्षात येतं की वाचून कित्येक वर्ष झाली तरी प्रभाव आहेच - ते विचार जगण्याचाच भाग होतात! तशीच आवडती पुस्तकं आहेत कित्येक वर्षांपुर्वी वाचलेल्या रॉबर्ट फुलघम ह्या लेखकाची, खास करून त्याचे 'मेबी (मेबी नॉट)' हे पुस्तक. तत्त्वज्ञान आणि रोजचे जगणे ह्यांची सांगड घालणारा आणि तत्त्वज्ञानावर इतके हलके-फुलके, आनंददायक लिहिणारा दुसरा लेखक मला तरी माहित नाही. त्या पुस्तकातील 'बॅड एक्झँपल', 'बुलफाईट', न्यूड मॉडेलचा किस्सा हे फार भन्नाट आहेत आणि तितकेच ते अंतर्मुखही करतात. एरिक फ्रॉमचे 'टु हॅव ऑर टु बी' हे पुस्तक खूप वर्ष मी शोधत होतो (अमेझॉन आणि फ्लिपकार्ट च्या आधीचे दिवस होते ते!) आणि मग भावाने इंग्लंडहून आणले तेंव्हा लहानपणीसारखाच हरखलो होतो. ते पुस्तक वाचायला, समजून घ्यायला वेळ लागला पण ते कुठेतरी खोलवर झिरपले आहे हे बर्‍याच वेळा जाणवते. थोरोचे 'वॉल्डन' ही अशीच एक मर्मबंधातली ठेव आहे.

'डेंजर: स्कूल', ' फ्री फ्रॉम स्कूल (राहुल अल्वारेस)', 'लर्निंग द हार्ट वे (संयुक्ता)', 'डंबिंग अस डाऊन (जॉन गॅटो)', 'डिसिप्लिन्ड माइंडस् (जेफ श्मिड्ट)', 'व्हाय वी वर्क (बॅरी श्वार्झ)' अशी अजून कित्येक पुस्तकं डोळ्यांसमोर येतात. शिक्षणाविषयी, आपल्या कामाविषयी अगदी मुलभूत प्रश्न विचारून ह्या पुस्तकांनी माझ्या दृष्टीकोनात किती बदल घडवलाय हे जाणवतंय. 'व्हाय वी वर्क' विषयी मी माझ्या एका ब्लॉगवर अलीकडेच प्रदीर्घ लेखही लिहिला होता. तसाच बदल 'इट टु लिव्ह (जोएल फुहर्मन)', 'रिव्हर्सिंग डायबेटीस (डॉ. नील बर्नार्ड)' ह्या पुस्तकांनी आहारविषयी/डाएट विषयी घडवला आहे, त्यांच्या तुलनेत सध्याची भारतातील प्रसिध्द आहारतज्ञ किती उथळ आहे हेही जाणवते. असो! खूप आहेत पुस्तकं आणि त्यांचे किस्से - कितीही लिहिले तरी अजून आठवतातच! आवडत्या पुस्तकांपैकी १०% पुस्तकांवरही लिहिता येणार नाही इथे!

तरी कवितांविषयी लिहिले नाही तर मलाच अपुरे वाटेल. आधी कवितांविषयी प्रेम असले तरी कवितांची पुस्तक विकत घेऊन वाचायची फार सवय नव्हती. पण तरीही अगदी सिनेमातील गाण्यांच्याही शब्दांकडे लक्ष असायचेच. मुळात शब्दप्रधान गायकीच जास्त आवडायची, तशातच अगदी लहानपणीच उर्दू गज़ल भेटली आणि कदाचित कवितांच्या प्रेमाचे मूळ तिथेच असावे. कविता वेगवेगळ्या भाषांतून, वेगवेगळ्या वेळी, वेगवेगळ्या ठिकाणी माझ्याच भावना घेऊन मला भेटली. सुरेश भट फार आवडायचे/आवडतात. शिवाय विंदा आणि बोरकरही आहेतच, विंदाची 'चुकली दिशा तरीही...' अगदीच जवळची. पाडगावकर आधी फार बाळबोध आणि बालिश वाटायचे. नंतर त्यांच्या कवितांमधल्या साधेपणातले सौंदर्य जाणवले. मग कधीतरी त्यांच्या कवितांमधली खोलीही जाणवली. मग असेच धामणस्कर सापडले आणि ते तर फारच भावले, त्यांच्या कवितांवर मी स्वतंत्र लेख लिहिला होता. त्यांची 'साधना' ही अगदीच खास आहे. पाशची "सबसे ख़तरनाक होता है, हमारे सपनों का मर जाना" वाचून आजही अंगावर काटा येतो. तशीच मनापासून आवडते हरिवंशराय बच्चन यांची "पर बोलो टूटे तारों पर कब अम्बर शोक मनाता है - जो बीत गई सो बात गई"! मग तशीच फ़ैज़ची "शीशों का मसीहा कोई नहीं, क्या आस लगाए बैठे हो" आहे. गुलजा़र आहे म्हणजे आहेच आहे! उर्दू यादी फारच मोठी आहे! तसाच चार्ल्स बुकोवस्कीही अचानक गवसला आणि तो अगदी माझाच कवी झाला. अलीकडे अरूण म्हात्रे, दासू वैद्य यांच्याही कविता आवडतात. कविता हे एक वेगळंच प्रकरण आहे, खरंतर दुखणं आहे - कविता लिहिण्याचे, वाचण्याचे दिवस-रात्री निरतिशय सुख देतात तसेच ठसठसणारी दु:खही देतात. तसेच कविता जाणवण्याचे काही लख्ख आरस्पानी क्षण पदरात पडतात तेंव्हा टचकन डोळ्यात पाणी येते - न सुखाचे, न दु:खाचे. फक्त एक खोलवर ओली जाणीव होते, कुठेतरी अनंताशी तार जुळल्याची. जाऊ दे! त्रास देतात कविता!

आपण जो विचार करतो, जसे वागतो किंवा जगतो त्यामागे कित्येक व्यक्तिंचा, पुस्तकांचा, चित्रपटांचा किंवा इतर अनेक गोष्टींचा प्रभाव असतो. मला आपले उगाचच वाटते की मी बराच स्वतंत्र विचारांचा आहे आणि मुळातूनच वेगळा आहे, पण ह्या पुस्तकांच्या आठवणींच्या निमित्ताने जाणवते की कित्येक न पाहिलेल्या विचारवंतांनी/लेखकांनी किती प्रभावीत केलंय मला त्यांच्या पुस्तकांमधून. खरंतर माझे विचार तसे होते म्हणून त्या पुस्तकांनी मी प्रभावित झालो की ती पुस्तकं आवडली म्हणून विचारांवर प्रभाव पडला हे कोडे बर्‍याच पुस्तकांच्या बाबतीत अजुनही उलगडत नाही. जाऊ दे, काही कोडी न उलगडण्यातच गंमत असते!

पुस्तकांसंबंधी फार लोभस आठवणी आहेत - आईची वाचायची आवड, तिची लायब्ररी, मग तिने पुण्यात आल्यावर मला लावून दिलेली लहान मुलांची लायब्ररी, तिथे सकाळी नेलेले पुस्तक संध्याकाळी बदलून मागितल्यावर कौतुकाने वैतागलेले काका, बाबांच्या मागे हट्ट करून विकत घेतलेली पुस्तकं, दिवाळीत फटाक्यांचे पैसे वाचवून घेतलेली पुस्तकं, अशा खूप-खूप आठवणी आहेत. तशीच मीना आँटींची भांडारकर रोडवरची 'रीडर्स डेन' लायब्ररी आठवते, तिथे त्यांनी सुचवलेली कित्येक पुस्तकं आणि तिथल्या त्यांच्याबरोबरच्या गप्पाही आठवतात. त्या इतक्या प्रेमळपणे आणि आस्थेने बोलायच्या की वेळेचं भान रहायचं नाही.

मग 'ती' भेटली आणि नंतर कधीतरी तिलाही रिचर्ड बाख, ह्यू प्रॅथर आवडतात हे कळल्यावर झालेला मनापासूनचा आनंद अजुनही आठवतो. आम्ही तेंव्हा बर्‍याच वेळा भेटायचोही 'पाथफाईंडर' मधेच आणि आजकाल 'पगदंडी' मधे आनंदाने तासन्-तास बसू शकतो. अजुनही नवीन, आवडीचे पुस्तक मिळाले की माझे डोळे लहान मुलासारखे चमकतात! लहान मुलावरून आठवलं, आमच्या साडे-सहा वर्षाच्या पिल्लूलाही हेच पुस्तकांचे वेड लागलंय - त्याच्या शेल्फवरचे २-३ कप्पे पुस्तकांनी भरलेत. माधुरी पुरंदरे त्याच्या आवडत्या लेखिका आहेत आणि सध्या 'जेरॉनिमो स्टिल्टन' च्या पुस्तकांनीही पछाडलेय त्याला. राजीव तांबेचे 'प्रेमळ भूत' हे ह्या सुट्टीत भलतेच आवडले त्याला. आवडीचे पुस्तक मिळाले की त्याच्याही डोळ्यात आनंदाची कारंजी थुई-थुई नाचतात. परवाच एक गंमत झाली, सध्या उन्हाळ्याची सुट्टी चालू आहे आणि हा माझ्याकडे आला आणि म्हणाला, 'डॅडू, माझ्यासाठी ह्या सुट्टीत चार पुस्तकं घ्यायची का? आणि मला बर्थडेलाही दोन पुस्तकं हवी, सांगू कुठली हवी?" मला अगदी मनापासून हसायला आलं आणि नकळतच धामणस्कर आठवले (अर्थातच त्यांची क्षमा मागून)....

कविता, गोष्टी आणि पुस्तकांचा जिव्हाळा
यापुढेही घरात असणार आहे,
ही केवढी महत्त्वाची गोष्ट!

Footer

प्रतिक्रिया

वा! फार छान लिहिलंय.वाचन वेड ज्याला लागलं त्याच्यासारखा सुखी तोच!

सस्नेह's picture

26 Apr 2016 - 10:54 am | सस्नेह

माझेही शाळेतले आणि कॉलेजातले वाचनवेडे दिवस आठवले.

किती मनापासून लिहिलं आहेस !!
तुझ्या यादीतली किती तरी पुस्तकं वाचली नाहीत. नवी यादी दिल्याबद्दल धन्यवाद ! :)

प्रतिसादाबद्द्ल धन्यवाद!!
पण हा आय-डी कुठला आहे?

'खरंतर ह्यातील कित्येक पुस्तकांबद्दल मित्रांशी फारसे बोलता यायचे नाही, बर्‍याच जणांना ती पुस्तक माहितही नसायची.'
- अगदी, वाचनवेडे लोक सहसा भेटत नाहीत त्यामुळे पुस्तकांबद्दल शेअरिंग कुणाशी करायचं हा प्रश्न असतोच.

मनापासून केलेले लेखन आवडले,

वाचनवेडे लोकं होते/आहेत बरेच, पण बरीचशी पुस्तकं जरा वेगळीच असल्यामुळे फार चर्चा व्हायची नाही.
'रारंग ढांग' सारख्या गाजलेल्या पुस्तकांवर अर्थातच खूप चर्चा होऊ शकते!

एस's picture

26 Apr 2016 - 2:57 pm | एस

छान लिहिलेय.

सानिकास्वप्निल's picture

26 Apr 2016 - 3:25 pm | सानिकास्वप्निल

खूप छान एक्सप्रेस केले आहेस, पुस्तकं आयुष्याचा अविभाज्य भाग आहे,त्यांच्या सहवासात रमायला आवडतं. लेख खूप आवडला अगदी मनापासून लिहिला आहेस आणि त्यावरून तुझे पुस्तकप्रेम दिसून येते :)

वाचत रहा, लिहित रहा.

सानिकास्वप्निल's picture

26 Apr 2016 - 3:29 pm | सानिकास्वप्निल

या उपक्रमात सहभागी झाल्याबद्दल धन्यवाद :)

मनिष's picture

26 Apr 2016 - 3:42 pm | मनिष

My Pleasure indeed!!
उपक्रमात सहभागी करून घेतल्याबद्द्ल धन्यवाद! :-)

पैसा's picture

26 Apr 2016 - 4:48 pm | पैसा

सुरेख लिहिलंय!

खुप मस्त लिहले आहे... पुस्तक वाचनाचे वेड मलाही आहे. पण सध्या ऑफिस, घर ह्यात वेळच मिळत नाही. खुप मिस करते ते दिवस जेव्हा दिवसभर, अगदी जेवतानासुद्धा हातात पुस्तक असायचे.

इडली डोसा's picture

27 Apr 2016 - 9:22 pm | इडली डोसा

रारंगढांग माझंही आवडतं पुस्तक आहे.

आणि मला वाटत बर्‍याच पुस्तकं वाचणार्‍या लोकांचा प्रवास तुम्ही वर्णन केलेल्या मार्गानेच होतो. आधी व्यक्तिचरित्र, मग फिक्शन आणि हळु हळु जशी आकलनक्षमता आणि प्रगल्भता वाढते तसे आपण
वेगवेगळ्या प्रकारांतली पुस्तकं वाचायचे धाडसं करायला लागतो.

तुमचा छोटा पण पुस्तकप्रेमी आहे हे वाचुन छान वाटलं. =)

सुरेख लेख, आवडला. लेख वाचताना तुमच्याच ह्या कवितेची आठवण झाली.

बरं, हे पगदंडी कुठे आहे?

पगदंडी हे बाणेर-पाषाण लिंक रोडला आहे, रेनबो प्लाझा मधे. व्हेरीटासच्या मागे. ती एक वेगळीच जागा आहे...नक्की भेट द्यावी अशी.
ती कविता मी एकट्यानेच केली आहे, 'आम्ही' नाही! :P (थोडक्यात अहो-जाहो नको! :-))

यशोधरा's picture

27 Apr 2016 - 11:54 pm | यशोधरा

ओके, पगदंडीला भेट देण्यात येईल.

पगदंडीला एवढ्यात च जाण्याचा योग आला. छान जागा आहे. लेख ही सुरेख. रीलेट करता आलं लेखाशी हे विशेष !

क्रेझी's picture

28 Apr 2016 - 9:30 am | क्रेझी

लेख आवडला, अगदी मनातला पुस्तकांचा मोठ्ठा कप्पा उघडून दाखवलात तुम्ही :)

किलमाऊस्की's picture

30 Apr 2016 - 12:53 am | किलमाऊस्की

.

वैभव जाधव's picture

30 Apr 2016 - 1:35 am | वैभव जाधव

धावता आढावा आवडला.
प्रत्येक नावाबरोबर एक लेख होऊ शकेल इतकं विपुल आणि समृद्ध आहे हे सगळं.

आनंदयात्री's picture

30 Apr 2016 - 9:37 am | आनंदयात्री

तुझे अनुभवी पुस्तकविश्व इथे चितारल्या बद्दल धन्यवाद मनीष. आता काय वाचयचे असा प्रश्न पडल्यावर जे जे रेफर करतो त्यात हा धागा अग्रक्रमी ठेवेन.

खरंच प्रत्येक पुस्तकाबद्द्ल एक लेख होऊ शकेल!

खरंतर खूप लांबलाय हा लेख आणि बराच वैयक्तिक झालाय, कितपत उपयुक्त आहे असं आता मलाच वाटतंय!
तरीही तो वाचून प्रतिसाद देणार्‍या सर्वांनाच मनापासून धन्यवाद! :-)

जुइ's picture

8 May 2016 - 12:05 am | जुइ

लेख आवडला!

मनिष's picture

4 Jun 2016 - 7:05 pm | मनिष

आज ब्लॉगवर यातील कित्येके पुस्तकांच्या लिंक देउन प्रकाशित करतांना जाणवले की यातील थोडा भाग चुकुन गाळला गेला (काहितरी कॉपी-पेस्ट मध्ये चूक झाली असेल माझी), तो असा आहे - (बोल्ड मधे)

तेंव्हा नॉन-फिक्शन सुरू झाले आणि आज विचार केला तर बहुतांशी प्रभाव टाकणारी, आवडणारी पुस्तकं आहेत ती नॉन-फिक्शनच - ह्याला अर्थातच 'रारंग ढांग' सारखे काही अपवाद आहे आणि अजून एक सणसणीत सनसणीत अपवाद आहे तो जी. ए. कुलकर्णींचा. ते त्यामानाने उशीराच गवसले, आणि तो एक वेगळाच ठेवा आहे. सुट्टीच्या निवांत दुपारी जीए वाचतांना वेगळ्याच जगात जातो, आणि नंतर कित्येक दिवस ते गारूड उतरत नाही.

कधीतरी देशी-विदेशी आत्मचरीत्र/चरीत्र हाती लागली आणि त्यात बराच रस आला. तेंव्हाच अनिल अवचट असेच एका दिवाळी अंकात सापडले आणि त्यांचे पहिले पुस्तक वाचले तेच मुळी 'कार्यरत' आणि मग 'माणसं!', ही दोन्ही पुस्तकं अजुनही प्रिय आहे. त्यांचं 'स्वतःविषयी' वाचलं आणि तेही खूप आवडलं, मग त्यांची उपलब्ध असतील ती सगळी पुस्तकं मिळवून वाचली. मुक्तांगण तर्फे प्रकाशित 'सुनंदाला आठवतांना' हे असेच अतिशय आवडते पुस्तक! तीन पुस्तकं माझ्या अगदी आवडती होती/आहेत.

तुम्हाला एक वाचन मित्र या नात्याने काही पुस्तक सुचवावीशी वाटतात. मला विश्वास वाटतो कदाचित तुम्हाला आवडतील.
बघा जमल्यास ट्राय करुन ( तुम्ही अगोदर वाचली नसतील असे गृहीत धरुन म्हणतोय.)
तुम्ही अ‍ॅन रॅन्ड ची पुस्तक वाचलीत म्हणुन दोन सुंदर पुस्तक आहेत तिच्या वरची
एक अप्रतिम बायोग्राफी आहे
१- अ‍ॅन रॅन्ड अ‍ॅन्ड द वर्ल्ड शी मेड- अ‍ॅनी सी हेलर - अनेक दुर्मिळ बाबी अ‍ॅन रॅन्ड च्या आयुष्याच्या बाबतीतल्या यातुन कळतात. फार अभ्यासपुर्ण व रोचक बायोग्राफी आहे. अतिशय सुंदर छायाचित्रेही यात आहेत.

२- जजमेंट डे - माय इयर्स वुइथ अ‍ॅन रॅन्ड- नॅथनीएल ब्रँडन ( रॅन्ड चा प्रियकर सेल्फ एस्टीम चा प्रणेता ज्याला आपल पुस्तक रॅन्ड ने समर्पित केलेल तो फार जबरदस्त पुस्तक आहे एकदा बघा.

३- जे कृष्णमुर्ती वाचतात तुम्ही म्हणुन हे बघा
व्होलली डिफ्रंट वे ऑफ लीव्हींग हे अ‍ॅन्डरसन यांच्याशी केलेल्या संवादाच पुस्तक अप्रतिम आहे. यातील काही पाने वाचतांना मी स्तब्धच होऊन गेलो होतो. विशेषतः एका ठीकाणे जे कृष्णमुर्ती जेव्हा शिक्षकाविषयी बोलत असतात तेव्हा
मन भरुन येत.
कॉमेन्टरीज ऑन लीव्हींग मधली प्रत्येक लेखाच्या सुरुवातीला येणारी निसर्गवर्णने तर निव्वळ अप्रतिमच आहेत.
त्या नुसत्या वर्णनांनी ही कळत की हा माणुस एक कवी होता त्यांच्या कवितांचही एक पुस्तक आहे.
निव्वळ अप्रतिम
तुम्ही उल्लेख केलेली मीना आँटीची लायब्ररी माहीत नाही मात्र पुण्यात फार वर्षांपुर्वी मित्राने एका दर्दी माणसाच्या लायब्ररीत नेलेल होत कुठल्याशा पेठेतच होती. हा माणुस ग्रेट होता. पुस्तकांना कव्हर वगैरे प्लास्टीक्ची पिशवी द्यायचा
आणि प्रत्येक पुस्तका संबंधित जी कात्रणे असतील ती रीतसर त्या त्या संबंधित पुस्तकाला जोडुन ठेवलेली असायची.
त्यांच्याबरोबर फार छान गट्टी जमली होती खुप गप्पा मारलेल्या पण आता काहीच आठवत नाही फिनीक्स का काहीतरी इंग्रजी नाव होत आता मित्रानेही पुण सोडल आठवत नाही बघा.

मनिष's picture

6 Jun 2016 - 10:59 pm | मनिष

धन्यवाद!! "Ayn Rand and The World She Made" बद्द्ल आधी ऐकले होते, पण विस्मरणात गेले. आत हे आणी तुम्ही सुचवलेली इतरही पुस्तके नक्कीच मिळवून वाचीन! :-)

कुमार१'s picture

23 Apr 2022 - 5:04 pm | कुमार१

तुमचे पुस्तकविश्‍व सुंदर आहे !
असाच आनंद मिळवत रहा
जागतिक पुस्तक दिनाच्या हार्दिक शुभेच्छा.!

जागतिक पुस्तक दिनाच्या हार्दिक शुभेच्छा.! :)