मुक्त कविता

जुळयाचे नव्हे जुळ(व्)लेले दुखणे

जुळे १:

सासं नसूनही तबला तू
सकल मिपाचा झमेला तू

धाग्यवरील सैरभैर (चि)चुंद्र
अन्... सुप्त बोक्याची जागा तू

मोकळाढाकळा रांगडा तू रे
सुमडीत सोपान डोम ही तू

ज्वर धाग्याचे आरोळी कधी तू
कधी फसलेली चारोळी तू

मिपात असूनही.. एकटाच तू रे
तुझ्या लाट्णीचा आधार तू

जुळे २:

छान छान यावे धागे
छान छान वंदावी थेट

टीआर्पी जसा चॅनेलला
येऊन मिळतो थेट थेट

मग येतो नवा धागा
जुना जातो अंधारात

टीच्भर प्रतीसाद मागून
तोही मिटतो अंधारात

काहीच नाही म्हणता म्हणता
चंद्राभवती पडले खळे,
खळेच पडले इतके सुंदर
चंद्र दिसेना त्यानंतर!

काहीच नाही म्हणता म्हणता
चाफ्याभवती पान उमटले
पानच इतके गर्भरेशमी,
फूल दिसेना त्यानंतर!

काहीच नाही म्हणता म्हणता
बागेभवती जडली माया
माया इतकी गर्दसावळी
बाग दिसेना त्यानंतर!

काहीच नाही, काहीच नाही
कशी म्हणू मी यानंतर?
तव श्वासांचे गान ऐकते
इथले तिथले मिळून अंतर!

तुकारामा, तुझ्यावाचून जगाचे काय अडले होते?
-तरी इंद्रायणी काठी प्राण तुझे भिडले होते?

नसतास तरी सुखेनैव आम्ही गजर केला असता
तुझ्यावाचून विठूराया बेवारस मेला नसता

कशासाठी आकांताचा एवढा धरला होता सोस?
पंढरीचा वाडा काही अगदीच पडला नव्हता ओस

टाळ वाजत होते, पखवाज नित्य दंगा करीत होता..
कशासाठी वाळवंटात तूच उर भरत होता?

माहित नाही? ज्ञानोबाला आळंदीत गाडले होते!
नामा फिरून आला देश, तरी पायरीत चिणले होते!

चोखोबाच्या अंगावरती वेस पडली, हाडे उरली...
एका जनार्दनी काया गोदावरीत होती बुडली...

उठून जातात तेव्हा, आपलीच असतात माणसं
परतून येतात तेव्हाही, आपलीच असतात माणसं!
वादळात भोवंडून, अनोळखी जग पाहून
घरी परततात माणसं, हे काय कमी काय?
सापडत नाही एखाद्याला हवा तो किनारा
नाव परतते मुक्कामाला, हे काय कमी काय?
सुटत नाहीत कोडी, वाढत जातो गुंता
पाय वळतात दाराशी, हे काय कमी काय?
भरल्या घरात एकेकाचा रमत नाही जीव!
मरत नाहीत बेवारस, हे काय कमी काय?
उठून जातात तेव्हा, आपलीच असतात माणसं
परतून येतात तेव्हाही, आपलीच असतात माणसं!

सकाळी लगबगं
भाकऱ्या चुलीवरं
धुराड्यात खोकते
ही कैदाशिनं.

सडा सारवनं
धारोष्ण दुध
न्हावुन झाली
ही अवदसा.

धनी शेतावरं
हंबरते वासरु
भारा ऊचलाया
ही सटवायी.

पाखरु आभाळी
झळुनिया ऊनं
फिरे रानोमाळी
ही जोगतीनं.

आवसं पुनवं
संसार सुखाचा
माहेरची ओढ
रूते काळजातं.

तू ये वाचली आणि त्यातला आव्हानाचा टोन भयंकर आवडला. त्यात आज आमच्या राशीत जिलबी पाडू योग आलेला दिसत असल्याने आम्ही लगेच वाहत्या गंगेत हात धुऊन घेतले. चू. भू. द्या. घ्या.

रानोमाळ भटकणारे तुझे निर्णय,
आणि जर तरच्या लाटांवर हेलकावे खाणारी तुझी नौका,
तुझा किनारा असो तुलाच लखलाभ!
मी समर्थ आहे! माझी नौका तारून न्यायला क्षितीजाच्याही पार!

विविधभारतीच्या 'आपकी फर्माईश' मधली
'काही' गाणी इच्छा नसताना ऐकणे;
त्यात मध्यरात्री हे कुत्र्यांचे भुंकणे;
सर्व बाजूंनी गुणगुणना-या डासांची
'अ'मानवी ठरावी अशीच कत्तल करीत बसणे;
मध्येच, बाहेरच्या रस्त्यावर, एखाद्या गाडीच्या चाकाला
खड्ड्यात डोकावून पाहताना
'ब्रेक' नावाच्या सद्गृहस्थाने हासडलेली शिवी;
अचानक लक्ष वेधून घेत
पायाकडील भिंतीवरून सरसरत, जणू
'बोल्ट'चा १०० मीं चा विक्रम मोडीत
आडोशाला गडप होणारी पाल;
विनाकारण! फक्त त्रास द्यायच्या हेतूनेच,
विचारलेलं नसतानाही,

कामधेनु दावणं सोडून केव्हाच गेली
काळाच्या पडद्याआड गोठाही केव्हाच गेला

न पळी राहिलीए ना पंचपात्र
किणकीणाट होतो कधीतरी कुठे कुठे
रिकामा किणकीणाट करणारे,तेवढेच
त्यांच्या नावे नुसताच टाहो फोडणारे
संपत आलेल्या किणकीणाटाला
खणखणाट समजून अथवा भासवून
उगाच खडे फोडतात कधी कधी
शिळ्याकढीला ऊत आणून
कधी सत्तेच्या आशेने
कधी कल्पवृक्ष मिळवून देण्याच्या
मृगजळी स्वप्नाने
कधी कामधेनू आपल्याही
गोठ्यातून निघून गेली या दु:खाने

हलले "दु"कान

गर्धभरास नवतज्ञाची फक्क्ड खाशी, वरवर करू रंग-रंगोटी !
राजदरबारी अन शासन्काठी जातीवीण का मिळे लंगोटी ?!!

सुग्रासान्नाची मिळता थाळी, लाथाळू करंटे सत्वर !
मिरवावी ओकारी त्रिकाळी, नको दाद नको ढेकर !

द्वादशबुद्धी जाणता मर्दा! बाकी फुटकळ चिल्लर खुर्दा!
दुष्काळाची साधून संधी! पित्यांची भरपूर चांदी !

जलशिवाराची येता उग्वण, मारूया मुजोर चौका आपुला व्याही त्यालाच ठेका !
द्वाड देव्याची अजब शिकवण, अड्वा फकस्त पाणी, कसली पोळी कसले शिकरण !

किती भाग्यवान आम्ही,
आमचे देश आम्ही स्वखुशीने सोडले!
किती गंडलो आम्ही!
मायभूमीच्या आठवांचे गाणे आम्ही,
'चिट्ठी आयी है वतनसे' मध्ये ऐकले!

उमाळे, उसासे विमानतळावरच विरतात बहुतेक!
नव्या जगातल्या शांतसमृद्ध किनार्याचा मोह नसतोच,
छातीठोकपणे सांगावेच कुणी!

आठवणी तर येणारच...... अथपासून इतिपर्यंत सगळ्या...
नव्या मातीवर मृगजळामागे धावले नाहीत,
असे पाय दाखवावेतच कुणी!

प्रेमामायेचे पाश कुणाला चुकलेत?
'सुटलो एकदाचा जंजाळातून' म्हणत
अनोळख्या टापटिपीत स्वच्छंद शीळ घातलीच नाही
असा त्रिशंकू भेटावाच कधी!