लाज कुणाला

avoidant personality disorder चा हा प्रकार नाही. हा माणूस वयाच्या ४५ पर्यंत काम करीत होता. त्या नंतर नानेपाड्यात नुसता चकाट्या पिटत
गावगप्पा मारत बसलेला असतो. कुठे कोपऱ्यात बसलेला नाही की स्वतः बद्दल न्यूनगंड नाही. बायको दोन वेळेस जेवायला घालते मुली कमावून आणत आहेत. त्यांचं लग्नाचं वय उलटून चाललंय. (याच्या दोन मुलींपैकी एक माझ्या मित्राच्या दवाखान्यात स्वागति़का म्हणून काम करते)
याला त्याची काही फिकीर नाही. एकदा काहीच न करण्याची सवय लागली की तेच बरं वाटायला लागतं.
पुलंच्या "बटाट्याची चाळ" मधलं "एक चिंतन" या लेखातील वाक्य आठवतं.
वयात आलेल्या मुलीचं लग्न कसं होईल या ऐवजी कमावती मुलगी लग्न होऊन गेली तर आपलं कसं होईल याची चिंता करणारे बाप पाहिली की त्याच्या डोक्यावर तुळई हाणावी असे चाळीला वाटते.
याचा हा नमुना आहे. अशा माणसांकडे पाहून संताप होतो आणि त्या मुलींकडे पाहून कणव येते. बिचार्या केवढ्या काळजीने बापाकडे पाहत असतात.

कंजूस साहेब
व्यवसायाच्या सुरुवातीच्या वर्षात एकदा दोनदा गुजराती लोक "सवलत" मागणार म्हणून मी त्यांना जास्त भाव सांगून मग सवलत दिली. परंतु माझ्या तत्वात ते बसणारे किंवा मला पटणारे नव्हते म्हणून मी तसे करणारे सोडून दिले आणि स्वच्छ पणे अशा लोकांना विचारू लागलो की तुम्हाला सवलत का द्यायची? बहुसंख्य लोक अशाने अवाक होत? उगाच "हॅ हॅ हॅ" करत बोलण्यापेक्षा असे थेट प्रश्नाला भिडणे (DIRECT APPROACH) मला सोपे वाटते.
कित्येक लोक सवलत मागतात आणि ती दिल्यावर परत बिल पूर्ण रकमेचे द्या म्हणून सांगतात. तुम्हाला जर पैशाचा परतावा मिळत आहे तर तुम्ही सवलत का मागता आणि वर त्यातून थोडे पैसे ढापायचा प्रयत्न ही करता. हा रोजचा अनुभव आहे.
"बिल" हवे असेल तर पैसे "जास्त" भरावे लागतील असा प्रकार माझ्याकडे नाही.
महापालिकेच्या दवाखान्यातून येणाऱ्या माणसाला मी न विचारता सवलत देतो. जो माणूस पैसे नाहीत/ परवडत नाही म्हणून तेथे रांगेत तिष्ठत बसतो त्याला सवलत द्यायला मला कधीच वाईट वाटले नाही.
वाईट म्हणजे त्यांना मी सवलत देतो म्हणून टोयोटा इटियॉस होंडा सिटी मधून आलेला माणूस सुद्धा सवलत मागतो. अशा लोकांना मी सांगतो की महापालिकेच्या दवाखान्यातून चिठी आणा. तुम्हाला पण सवलत मिळेल.
वर वर्णन केलेल्या माणसाला सवलत मी दिली. खरं तर त्या "माणसाची" अजिबात लायकी नाही परंतु त्याचा खर्च त्याच्या मुलींच्या डोक्यावर बसणार म्हणून मी ही सवलत दिली.
मार्केटिंग च्या फेऱ्यात मी नाही. कारण मला मर्सिडीझ मधून फिरायची हौस नाही. माझा कोणीही मार्केटिंग एजंट नाही. माझ्याकडे लोकांच्या मौखिक प्रसिद्धीतून रुग्ण येतात आणि माझ्या गरजेपेक्षा मला नक्कीच जास्त पैसे मिळतात. माझ्या तिप्पट पैसे मिळवणाऱ्या माणसाचा /डॉक्टरचा मला हेवा वाटत नाही. किंवा त्यांच्या हून जास्त पैसे मिळवावेत अशी माझी ईर्षाही नाही सुदैवाने माझ्या बायकोलाही अशी हाव नाही. त्यामुळे मी माझा व्यवसाय "माझ्या" तत्वांवर चालवू शकतो.