एअरलिफ्ट

अक्कीमुळेच बघणारेय हा चित्रपट.

या चित्रपटाची तुम्ही लिहिलेली ओळख आवडली.

धन्यवाद!

तुम्ही खरंच सुंदर लिहलंय...

मस्तं लेख आनंदभाऊ!

लेख वाचून सिनेमा बघावासा वाटायला लागला आहे.

अक्षय फारसा आवडत नव्हता पण एयरलिफ्ट मधे खुपच आवडला, अतिशय ताकदीचा अभिनय केलाय त्याने आणि सर्वानीच, कुणीच कुठेही कमी पडलेले नाही.

काल रात्रीच बघितला

प्रचन्ड आवडला

काल रात्रीच बघितला

चित्रपटाचे माझ्यासाठी सगळ्यात मोठे यश कुठले असेल तर त्याने सर्वांना माणसातच ठेवले आहे. कुणालाही नायक किंवा खलनायक बनविण्याचा प्रयत्न केलेला नाही.

सेम पिंच, मलाही हेच वाटलेले.

शेवटचा डायलॉग पण आवडला.

'भारतात भ्रष्टाचार गलथानपणा पाहून त्यावेळीही मला राग यायचा, आजही वाईट वाटते…. कोणी काय तर कोणी काय म्हणो, पण निदान 'या देशाने माझ्यासाठी काय केले ??' असा कृतघ्न प्रश्न तरी माझ्या मनाला स्पर्शून जात नाही, त्या घटनेनंतर … ' अश्या काहि अर्थाचा डायलॉग...

हॉलिडे, बेबी आणि आता एयरलिफ्ट तिन्ही चित्रपट खूप आवडले. सगळ्या खानावळीपेक्षा छान आहे.

छान लिहिलेय!

परिक्षण आवडले.
अक्षय् कुमार साठी पहाणार!

जमल्यास बघीन....

आजकाल हिंदी सिनेमे पचत नाहीत....

चित्रपटाच्या निमित्ताने तुम्ही इतिहासातील तसेच कथा कादंबर्‍यांमधील तत्सम घटनांची केलेली उजळणी आवडली.

कालच पाहिला. चांगला आहे. अरबस्थानात इतकी वर्षे राहात असल्यामुळे त्यातील भयानकता जास्तच जाणवते. अशा प्रसंगाला कोणालाही (हिन्दूस्थानी किंवा कुवेती अथवा कुणाही देशी व्यक्तींना) सामोरे जावे लागू नये.
त्या काळातही मी मस्कतमध्येच होतो. इथल्या अरबांना कुवेती अरबांबद्दल कांही कणव वाटत नव्हती. ह्याला कारण कुवेती लोकांचा 'माज'. तेलावर कमाविलेल्या अफाट संपत्तीच्या जोरावर ते इतर अरबांना तुच्छ समजतात. त्यामुळे कुणा इतर अरबांना त्यांच्या बद्दल वाईट वाटले नाही.
माझा त्या काळात सुपरमार्केटचा व्यवसाय होता. १० वर्षांची नोकरी सोडून सर्व जमापुंजी धंद्यात घातली होती. आणि ह्या युद्धाच्या पार्श्वभूमीवर जे तणावाचे, असुरक्षिततेचे वातावरण मस्कतमध्ये निर्माण झाले होते त्यामुळे घाऊक पुरवठ्याच्या गिर्‍हाईकांकडून (लेबर कँप्स) रोखीत येणारे पैसे २-३ महिन्याने येऊ लागले. आणि एक महिना उधार देणार्‍या सप्लायर्सनी उधारी बंद करून गळचेपी सुरु केली. कॅश फ्लो बोंबलला. धंदा बसला. असो.
ह्या चित्रपटात अक्षयकुमारच्या जागी नसिरुद्दीन शहा आणि निम्रत कौर च्या जागी सुष्मिता सेन किंवा मनिषा कोईराला किंवा डिंपल कपाडिया ह्या पैकी कोणी जास्त आवडले असते. ह्यचा अर्थ अक्षयकुमार आणि निम्रत कौरच्या अभियात कांही उणीवा आहेत असे नाही पण नसिरुद्दीन शहा आणि उपरोलेखित नायिकांचा अभिनय अधिक परिणामकारक (इंटेन्स) वाटला असता.

आनंद, सिनेमाच्या निमित्ताने लिहिलेले मनोगत अतिशय उत्तम आणि आवडलेही. एखाद्या ट्रिगरमुळे अनेकानेक स्मृति उसळून वर येतात त्यात त्या स्मृतींचा जोर तर असतोच पण तो ट्रिगरही अत्यंत परिणामकारक असतो हे ही आहेच. नीट मांडलं आहे सगळं.

मला माझे खोबारचे-कुवेतचे दिवस आठवले. मी खोबारला गेलो तेव्हा सातेक वर्षंच झाली होती गल्फ वॉर होऊन गेल्याला. लोकांच्या मनात त्या सगळ्या आठवणी आगदी ताज्या होत्या. इराकी सैन्य सौदीत बर्‍यापैकी आत आले होते. लोक सांगायचे, इराकी सैन्य आत घुसत गेलं आणि सौदी सैन्य ढुंगणाला पाय लावून मागे हटत गेलं. कुवेती राजपरिवारातील बहुतेक लोक आणि असंख्य कुवेती सौदीत येऊन (पूर्वीच्या थाटामाटात) राहिले होते.

स्थानिक सुन्नी सौदी सोडले तर कुणालाच कुवेतींबद्दल काहीही सहानुभूती नव्हती. अगदी स्थानिक शियांनादेखील. कुवेती लोक अत्यंत माजोरडे असाच लौकिक होता सर्वत्र. बरी अद्दल घडली त्यांना असंही म्हणायचे लोक. अमेरिकेच्या जीवावर इराकच्या कुरापती काढायचा उद्योग कुवेतींनी आरंभला होताच. संधी मिळताच इराकने वचपा काढला. सद्दामचे चुकले इतकेच की, त्याने अमेरिकेला विश्वासात न घेता हे सगळे केले. अमेरिकेसाठी कुवेत व सौदीचं तेल अत्यंत महत्त्वाचं होतं, तसंच पर्शियन आखातात आधीच इराणसारखा वैरी उभा होता, अजून एक शत्रू त्यांना परवडण्यासारखा नव्हता. या सगळ्याचा परिपाक म्हणजे, सद्दम हुसेनला राक्षस ठरवून त्याचा केलेला बिमोड. सौदी किंवा कुवेतपेक्षा इराक सामाजिक दृष्ट्या कितीतरी जास्त पुढारलेला होता. लष्करी राजवट होती, गुप्त पोलिसांचा सुळसुळाट होता, लोकांवर अत्याचार होत होते, शिया व कुर्द लोकांवर सैन्याकडून अत्याचर होत होते या सगळ्या बाबी अत्यंत खर्‍या आहेत. पण हे सगळे अनेक वर्षांपासून चालू होते. तेव्हा कधीच कुणाला त्यांचा पुळका आला नाही. तेल धोक्यात आल्यावर मात्र हे सगळे आठवले.

कुवेतला गेलो तेव्हा दुसरे गल्फ वॉर अजून व्हायचे होते. युद्धाचे ढग दिसू लागले होते दूरवर. इराकने कुवेतवर केलेल्या आक्रमणाच्या खुणा मात्र बर्‍याच ठिकाणी अगदी जपून ठेवल्याप्रमाणे दिसत असत. विमानतळावर बंदुकीच्या गोळ्यांच्या खुणा सर्वत्र दिसत असत. आक्रमणाच्या वेळी अडकलेल्या भारतीयांपैकी अनेकजण ओळखीचे झाले होते. त्यांच्याकडून इराकी सैनिकांच्या वागणुकीच्या हकिकती ऐकायला मिळत. एक मात्र खरे, इराकींनी प्रचंड लुटालूट केली, पण भारतीयांना फारसा त्रास नाही दिला. भारतीय म्हणलं की, केवळ चीजवस्तू घेऊन सोडून देत, मारहाण होत नसे किंवा स्त्रियांना काहीही केले जात नसे. माझ्या माहितीतलीच काही मराठी कुटुंबं वाळवंटातून प्रवास करत अम्मानमार्फत भारतात पोचली होती. काही लोक मोटारीतून प्रवास करत इराक, इराण, पाकिस्तानमार्फत वाघा बॉर्डरपर्यंत आले आणि अमृतसरला पोचले. ते सांगत की, त्यांना सगळीकडे मदत मिळाली. कित्येकांजवळ पासपोर्ट वगैरेही नव्हते. पण बहुतेकांनी मदतच केली, अगदी पाकिस्तानातही. खाण्यापिण्याची, मुलांसाठी औषधं वगैरेची मदत झाली. मात्र वाघा बॉर्डरवर तब्बल आठेक दिवस ताटकळावे लागले. कारण काय, तर पासपोर्ट नव्हते काहींजवळ. भारतीय नोकरशाहीच्या माणुसकीशून्य वागणुकीमुळे मुलाबाळांसकट अडकून पडले लोक. असो.

आखातातील इतिहासातील हे एक फार मोठे प्रकरण आहे.

आज हा चित्रपट पाहीला. चित्रपट म्हणून न पाहता युद्धकाळातील एका सत्यघटनेचे नाट्यमय रुपांतर म्हणून पाहीला.

नुकतेच अतुल कहाते लिखीत आयसीसवरील छोटेखानी पुस्तक वाचले होते. त्यात इराकवरील प्रकरणात इराकने कुवेतवर जो हल्ला केला त्याबद्दल सविस्तर लिहीले आहे. मात्र "एयरलिफ्ट"चा उल्लेख त्या पुस्तकात नाही. मात्र पुस्तक वाचताना जाणवत होते, आपण खुपच सुरक्षित वातावरणात आहोत. बाँबस्फोटांचे काही दुर्दैवी प्रकार वगळले तर आपल्या देशात युद्ध हे फक्त सीमेवर होते. सामान्य नागरीकांना त्याची झळ पोहचत नाही.

जेव्हा परकीय आक्रमण देशांतर्गत भागात पोहचते तेव्हा सामान्य नागरीकांची गय केली जात नाही. आज हा चित्रपट पाहताना ही जाणिव ठळक झाली.

तीन वर्षापूर्वी बहारिनला झालेला उठाव आठवत होता पिक्चर बघताना. उगाचच असे काही परत झाले तर ,माझ्या नवर्यावर अशी अडकायची वेळ आली तर .. असं काय काय उगाच मनात येऊन अत्यंत अस्वस्थ झाले सिनेमा बघताना आणि नंतरही.

खूप छान चित्रपट ओळख. तुमची लेखनशैली नेहमीप्रमाणेच मस्तं.

माफ करा, मला तरी हा चित्रपट आवडला नाही.. मुळात Airlift या नावासोबतच हा चित्रपट प्रेक्षकांना जोडू शकला नाहीये. नक्की काय कौतुस्कापद आहे ? १,७०,००० भारतीयांनी युद्धप्रसंगी एकत्र येउन राहणे, का एवढ्या मोठ्या संखेने युध्दभूमीवरुन या लोकांना विमानाने बाहेर काढणे ? माझ्यामते तरी Airlift करणे जास्त कौतुस्कापद आहे. ४५० च्या आसपास विमानफेर्या युध्दभूमीवरुन करणे हा प्रसंग चित्रपटात मोजुन ५ मिनिटात आटोपण्यात आला आहे. पुर्ण चित्रपट केवळ अक्षयभोवती गुंफलेला वाटला. २ तासाच्या चित्रपटात १.५ तास सरकारी अनास्था दाखवुन शेवटी सरकारकडूनच केलेले सर्वात मोठ्या रेस्कू आपरेशनला असे चिंचवड बस फ़ेल आहे, म्हणून रावेत बस सोडली आहे, अश्या अविर्भावात दाखवणे, यातच किती विसंगती आहे. मुळात अख्खा सेकंड हाफ या योजनेत झालेले मिक्रोप्लांनिंग, राबलेली सरकारी यंत्रणा दाखवण्यात खर्ची झाली असती, तर हा चित्रपट नक्कीच आवडला असता.

कालच हा चित्रपट पाहिला. बरा वाटला पण अगदी फार आवडला असं म्हणवत नाही.
मी मुद्दमच आधी फारशी काहीच माहिती न घेता पाहिला. त्यामुळे अगदी कोर्‍या मनाने पहाता आला. सगळ्यात आधी तर चित्रपटाचा वेग फारच संथ आहे. बेबी मध्ये जसं भराभर नाट्य घडत जातं तसं इथे होत नाही. उलट गाणी वगैरे टाकल्याने (अगदी पहिल्या ३ मिनिटातच आयटम नंबर..!) अनेकदा महत्वाच्या प्रसंगातुन अकारण लक्ष उडते.

ह्या प्रकारचे रेस्क्यु ऑपरेशन्स घडलेच नाहीत असं नाहीये.. पण तरीही ही घटना महत्वाची होती ते लोकांच्या संख्येमुळे. पावणे दोन लाख भारतीयांना सोडवण्याची ही एकमेव घटना असावी. "पावणे दोन लाख" हा भयंकर अंगावर येणारा आकडा आहे. पण संपुर्ण चित्रपटात तो अजिबात जाणवत नाही. एवढ्या लोकांची व्यवस्था दोन चार लोकांनी मिळुन एका शाळेत केली हे पटत नाही. हे लोक राहिले कसे? खाल्लं काय? पिण्याच्या पाण्याची सोय काय? औषधपाणी? रोजचा स्वयंपाक? त्याचे वितरण? टॉयलेट्स? कितीतरी गोष्टी होत्या. पण एवढ्या खोलात चित्रपट जातच नाही. एकदाही "रणजित कट्याल" हा मनुष्य पावणे दोन लाख लोकांची व्यवस्था पहात आहे असं वाटत नाही. तो फक्त म्हणत रहातो की आम्ही एवढे लोक अडकलेले आहोत..

भारतीय सरकारला मात्र अगदीच व्हिलन करुन टाकले आहे. आपल्या सरकारला रणजित कट्यालनेच फोन करुन कळवलं की असे हल्ले झालेत आणि आता पहा आमचं काहीतरी असं मला वाटायला लागलं. सरकारकडुन एकही प्रयत्न नाही झाला. कोहली नामक मनुष्याने तगादा लावुन काहीतरी करुन घेतलं इतकंच समजतं. पण ते ही नाट्य उरकले आहे. जॉर्डनची बॉर्डर उघडतात तो प्रसंग अजुन थरारक करता आला असता.

एवढ्या प्रचंड संख्येने लोक एका देशातुन दुसर्‍या देशात जाणार असतील तर विचार करा किती प्रचंड गोंधळ उडेल. चित्रपटात मात्र लाईन लावुन एक माणुस नावं लिहुन घेतो आणि आजुबाजुच्या फोडलेल्या गाड्या गोळा करुन "पा व णे दो न ला ख" लोक जातात. अगदी दोन चार दिशांना पांगले म्हणलं तरी किमान चार पाचशे गाड्या एकत्र दिसायला नकोत का? अगदीच पाच पन्नास गाड्या.. त्यातही अर्ध्या कार.. कसे काय इतके लोक वाळवंटातुन प्रवास करत गेले? सरळ एका दमात १००० किमी प्रवास केला का? त्यांचं खाणं पिणं? काही म्हणजे काही दाखवलेलं नाही..

मुळात ह्या सगळ्या घटनेच्या "टाइमलाईन्स" कळतच नाहीत. किती दिवस हे लोक कुवेत मध्ये अडकले? किती दिवस प्रवास करत होते? एवढ्या लोकांना भारतात न्यायला किती दिवस लागले? सगळा खेळ "स्केल" चा होता. चित्रपट आपला कट्याल भोवतीच फिरत रहातो. पावणे दोन लाख फक्त आपलं म्हणायला.

बरं एवढा निवांत चालवलेला पिक्चर, शेवटच्या माहिती देणार्‍या दोन स्लाईडला मात्र पळवला. नीट काही वाचताच आलं नाही. मी आपली कट्यालचे फोटो दाखवतील म्हणुन पहात होते तर मॅथ्युज आणि वेदी म्हणुन दोघं सेकंदाभरासाठी दिसले. हा काय प्रकार म्हणुन घरी येऊन गुगल करुन माहिती काढली थोडीफार तेव्हा कळालं की मुळात "रणजित कट्याल" नाहीच. मेसी (?) मॅथुज नावाच्या कुणा एका बिझिनेसमनने हे सगळं केलं आहे. पण ह्या घटनेत असणारे अनेक लोकांना त्यांचेही नाव माहिती असेलच असे नाही. एका लेखात असेही वाचले की ह्या घटनेत जवळपास ७५% केरळी लोक होते. त्यामुळे केरळमध्ये मॅथुजना आदराने आठवले जाते. ह्याच ढंगाचे नाव मुख्य हिरोला द्याला काय हरकत होती खरं तर? नेहमी पंजाबी बिझिनेसमनच का हवा असतो हे सगळं करायला? पण बॉलीवुड म्हणलं की काही गोष्टी सोडुन द्याव्या लगतात..

हे सगळं रेस्क्यु ऑपरेशन करायला खरं तर पुष्कळच महिने लागले. एअर इंडिअयाच्या जवळपास ५०० खेपा झाल्या होत्या म्हणतात. लोकांना वाळवंटात तंबु ठोकुन रहावं लागलं. एका लेखात तर ह्या भारतीयांमध्ये असणार्‍या एकाने UN ने पांघरुणं वगरे पुरवल्याचेही सांगितले आहे. हे सगळे बारकावे अर्थातच चित्रपटात नाहीत.

सरकार करुन गुजराल तेव्हा परराष्ट्र मंत्री होते आणि ते स्वतः जाऊन सद्दामला भेटले होते. त्यांच्या सद्दम सोबतच्या फोटोवर बरीच टिकाही झाली होती. तेव्हा सरकार कशामुळे असे नकारात्मक दाखवले आहे ते कळत नाही.

पिकचरच्या सुरवातीलाच "इस कहानी के सभी पात्र काल्पनिक है.." वगैरे दाखवल्यामुळे सत्य घटनेवर रचलेली ही एक कथा आहे. जास्त संताप वगैरे असलं काही झालं नाही पण खेद वाटला. बर्‍याच चांगल्या पद्धतीने दाखवता आली असती पण... असो..

चित्रपट चांगला आहे, पण बर्याच महत्वाच्या गोष्टी दाखवल्या नाहीत. सद्दाम ला दाखवला नाही :) , ज्यांच्यामुळे Airlift शक्य झाले ते परराष्ट्र मंत्री गुजराल आणि सद्दाम ची तेव्हा गाजलेली गळाभेट दाखवली नाही. अर्थात हे दाखवलं असत तर चित्रपटाच्या हीरोचं क्रेडीट कमी झालं असतं

आज airlift पाहिला. आवडला.

परीक्षण व त्या अनुषंगाने मांडलेले विचार असा लेख आवडला,
चित्रपट बघेन.
स्वाती

माझ्या मते मेध्यू ने एकट्याने लाख भर लोक घेऊन अम्मान ला जातांना दाखवणे हे सिनेमच्या अंगाने घेतलेली लिबर्टी होती जे सिनेमाच्या सुरवातीला दाखवले आहे.
मात्र त्याने केलेले प्रयत्न इराक व दिल्लीत साधलेला संपर्क व निदान काही हजार लोकांना भारतात पाठवण्यास जबाबदार होता .
दोन वर्ष अबुधाबी मध्ये होतो तेव्हा भारतीय दूतावासाचा सुखद अनुभव आला ,
खाडीभागात कनिष्ठ वर्गातील अनिवासी भारतीय राहतात त्यांचे पैसे सरकारला आवडायचे मात्र त्यांना सुविधा देण्यास त्यांचे उत्तर दायित्व घेण्यास आपण बांधील आहोत ह्याबाबत त्यांची उदासीनता असायची
जेथे भारतातील भारतीयांना सरकारी कारभाराचा लाल्फितीचा अनुभव येतो तेथे खाडीदेशात लेबर केंप मध्ये राहणर्या लोकांची पर्व कोण करेल
मोदी ह्यांनी यु ए इ मध्ये लेबर केंप ला भेट दिली त्या लोकांशी संवांद साधला ह्या गोष्टीला महत्व न देता त्यांचा मॉस्क ला भेट देण्याच्या बातमीवर चर्विचरण केले.

ह्यामुळे केरळातील शहरात महानगरपालिकेत भाजपचे मुसंडी मारली.
सिनेमा भयानक आवडला
डोळ्यात पाणी तरळले.
दुबई मधील आप्त मंडळींनी बाबरी निमित्ताने घडलेला किस्सा सांगितला होता
बाबरी पडल्याचे टीव्ही वर पाहून तेथील केरळी मुसलमानांनी दुबई मध्ये रस्त्यावर मोर्चा काढला व हिंदूचे मंदिर तोडले
हिंदू त्यावेळी दहशती खाली होते तेव्हा दुबई मधील सिंधी व इतर व्यापारी वर्गाने दुबईच्या शेखला दुबई सोडून जाण्याचा निर्वाणीचा इशारा दिला व पुढे दुबई च्या शेखने स्वतः ते मंदिर बांधून दिले-
आपले पंचतारांकित नगरीत स्वागत आहे.

अगदीच अवांतर:

मोरेसाहेब, एक्झॉडस आवडलं असेल तर "मिला १८" नक्की वाचा.

सिनेमा बघितला... खूप काही मिसिंग वाटले. अनेक प्रसंगात ती गंभीरता दिसली नाही. सिनेमाचा वेळ वाढवून रेस्क्यू ऑपरेशनची आणखी दृश्य टाकली असती तर प्रभाव पडला असता असे वाटते. परीक्षणासाठी आभार :)