हातावर हात

छान लिहिले आहे.

शहीद सरबजीतला सोडवावं म्हणून बहीण दलबीरनं जो लढा दिला त्याला तोड नाही. सरबजीतनं नकळतपणे भारतीय सीमा ओलांडली आणि आजचा या दिवसाला सामोरं जावं लागलं आहे. सरबजीतला तुरुंगात दिला जाणारा त्रास, खोट्या साक्षी, पाकिस्तान कोर्टानं बाजू मांडण्याची न दिलेली संधी आणि भारताची शेपूट घालू भूमिका. अशी असंख्य कारणं सांगता येतील.

आज सकाळी दुरदर्शवर सरबजीतबद्दल एक कार्यक्रम चालू होता त्यात त्याने कुंटुंबाला जी पत्रं लिहिली त्यातला आपल्या मुलींना पालक म्हणून जी पत्र लिहिली ती डोळे भरुन यावी अशीच होती. मूलीनं इंग्रजी विषयात विशेष प्राविण्य मिळवावं संगणकाचं शिक्षण घ्यावं आणि मुलांनी कसं आज्ञाधारक असावं. असो. :(

-दिलीप बिरुटे

सरबजीतच्या जिवंतपणी त्याला इकडे आणण्यासाठी आपला देश काही करु शकला नाही. त्याच्या बहिणीची असहाय्यता कल्पनेपलीकडली होती. विशेषतः तो मृत्यूशी झगडत असण्याच्या काळात.

दोनतीन दिवसांपूर्वी लोकसत्ताच्या अग्रलेखात उल्लेख आल्याप्रमाणे सरबजीत हा भारताने पाठवलेला हेर नव्हताच असं पुराव्यानिशी सिद्ध करता येणार नाही, पण तो हेर असता तरी भारताने आपल्या माणसाला वाचवण्यासाठी शर्थ करायला हवी होती.

तो चुकून तिकडे कसा गेला वगैरे हे आता सिद्ध होणं कठीणच होतं. किंवा पटण्यासारखा घटनाक्रम मिळणं अशक्यच. त्यामुळे त्याची अटक, शिक्षा वगैरे अपरिहार्यच होतं असं वाटतं.

आता प्रश्न होता केवळ त्याला भारतात आणण्याचा. यामधे तो निष्पाप नागरिक आहे म्हणून त्याला वाचवणं आणि भारतात परत आणणं असा उद्देश ठेवून सरकारने प्रयत्न करायला हवे होते असं म्हणावं तर आता घडलेली घटना म्हणजे एका निष्पाप व्यक्तीचा दुर्दैवी बळी अश्या स्वरुपाची आहे.

अशा वेळी स्टेट ऑनर, सरकारी इतमामाने अंत्यसंस्कार हा भाग समजण्याच्या पलीकडचा आहे. प्रसंगोचित गांभीर्याने अंत्यसंस्कार करणे हे वेगळं -- आणि त्याला शहीद / नॅशनल हीरोज यांना देण्यात येणारा प्रतीकात्मक अंत्यसंस्कार देणं हे वेगळं.. यामागे सरकारची अपराधी भावना आहे का? कोणता नैतिक मुद्दा आहे?

इथे एखाद्याचा मृत्यू किंवा त्याविषयी पर्वा नसणे असा रोख नाहीये हे कळकळीने सांगू इच्छितो.. पण तो भारताचा शहीद आहे अशा रितीने अधिकचा सन्मान म्हणजे तो भारताच्या कामासाठी तिकडे पाठवला गेला होता असं जगभरात समजलं जाईल का?

पाकड्यांना बाँब टाकून उध्वस्त केले पाहिजेत..

असो.. छोटेखानी लेख छान...

घटना निंदनीय नक्कीच पण दुदैवाने धक्कादायक नाही. जो देश स्वत:च्या नागरीकांनाच रोज मृत्यूपासून वाचवु शकत नाहिये त्या राष्ट्राकडून शत्रु राष्ट्राच्या नागरिकाचा बचाव होईल ही अपेक्षाच बालिश आहे.

अशा वेळी स्टेट ऑनर, सरकारी इतमामाने अंत्यसंस्कार हा भाग समजण्याच्या पलीकडचा आहे. प्रसंगोचित गांभीर्याने अंत्यसंस्कार करणे हे वेगळं -- आणि त्याला शहीद / नॅशनल हीरोज यांना देण्यात येणारा प्रतीकात्मक अंत्यसंस्कार देणं हे वेगळं.. यामागे सरकारची अपराधी भावना आहे का? कोणता नैतिक मुद्दा आहे?

+१ केंद्राने २५ लाख, राज्य सरकारने १ कोटी रुपये देण्याचे प्रयोजनही समजले नाही. २३ वर्षे घराबाहेर राहिलेल्या व्यक्तीच्या मृत्यूमुळे घरच्यांना अचानक आर्थिक मदत का बरे केली जावी? मग अशी मदत पाकिस्तानात सडणार्‍या इतर हेरांच्या कुटुंबियांना का केली नाही? वगैरे अनेक प्रश्न उभे राहतात

बाकी, आतापर्यंत पाकिस्तानने ज्यांना ज्यांना सोडले आहे त्यांनी भारतात येताच "होय आम्ही हेर होतो" हे घोषित केले आहे हे ही नजरेआड करता येत नाही. तेव्हा सरबजित हेर नसेलच असे म्हणता येऊ नये.

यापेक्षा अधिक महत्त्वाचे मुद्दे बाजुला ठेऊन, २३ वर्षांनंतर घडलेली ही घटना पाकिस्तानशी संबंध तोडून टाकायचे निमित्त ठरू नये असेही वाटते.

अवांतरः आजच भारतातही अशीच घटना (पाकिस्तानी कैद्याला मारहाण) घडल्याचे वाचले. आपल्यात नी त्यांच्यात काय फरक राहिला? :(

मला पहिली बातमी वाचली तेव्हाच शंका आली होती की तो त्या हल्ल्यात गेला असावा. त्याला कोणाला तसे भेटू दिले नाही. आणि सारवासारवी करायला इतके दिवस काढले. बिचारा साधा शेतकरी. कबड्डीच्या मॅचमधे जिंकला म्हणून दोस्तांबरोबर दारू प्यायला आणि झिंगलेल्या अवस्थेत कुंपण नसलेली बॉर्डर क्रॉस करून पाकिस्तानात पोचला. त्याना बॉम्बस्फोटाचं खापर फोडायला एक बळीचा बकरा हवाच होता. स्वतःच्या माजी पंतप्रधानांच्या खुन्याचा शोध लावू शकत नाहीत ते मेले एका हिंदू भारतीयाला काय न्याय देणार होते? तिथल्या मानवाधिकार वाल्यानी त्याच्या बहिणीकडे एक कोटी रुपये मागितले त्याच्या सुटकेसाठी म्हणे. आता दिलेत ते तेव्हा दिले असते तर निदान त्याचा जीव वाचला असता ना? कसल्या दळभद्री राजकारणात सापडून बिचार्‍याच्या कुटुंबाची वाताहात झाली. त्याच्या मुलींचं वाईट वाटतं. बहिणीने २३ वर्षे फार लढा दिला. सगळं फुकट गेलं. इतकी सरकारे बदलली. कोणीही त्याला परत आणू शकले नाहीत. हलकट पाकिस्तान्यांबरोबर सगळ्या सरकारांचाही निषेध. अशी वेळ कोणावरही येऊ नये.

एक भारतीय माणूस पाकड्यांकडून हाल अपेष्टा होऊन मरावा हे वाईट झाले. हेर असेलसुद्धा कदाचित.
बाकी स्वतःच्या कुटुंबातली व्यक्ती २३ वर्षे संपर्कातच राहिली नसेल तर तिच्याबद्दल थोडेतरी ममत्व का वाटेल ? अशी विचित्र शंका मनात तरळून गेली.

शहीद सरबजीत इतक्या दिवस जीवंत राहीला हा त्याच्या नशीबाचा भाग म्हणावा. त्यानं पत्रव्यवहार केला. दलबीरने प्रयत्न केले तिला बिचारीला अपयश आलं. भाऊ गमवावा लागला. सरबजीतची चूक असेल, तो हेर असेल पण काय असेल ते असेल पण पाकिस्तानकडून आपण भलत्याच अपेक्षा करतो. हजार वेळा कळलं आहे, आपल्यासाठी तो देश कधीच नीट वागणार नाही. स्वत:च्या देशात सतत अराजक माजलेली असते. सतत बाँबस्फोट, शिया-सुन्नी वाद आणि असंख्य गोष्टी चाललेल्या असतात. वर सतत कुरापती काढायची सवय आहे. सैन्य तरी घुसवेल, टोळ्यातरी घुसवेल, काहीतरी चाललेलं असतं आणि आपण उच्चायुक्तांना सांगतो त्यांनी नीट राहावं. सालं पाकिस्तान अवघड जागेवरचं दुखनं आहे. याला ना उद्ध्वस्त करता येतं ना, काही नीट संबंध ठेवता येतात. पाकिस्तान एक व्यक्ती असली असती तर मुस्काड तरी फोडून येता आलं असतं. पण तसंही करता येत नाही. पाकिस्तानशी व्यववहार करतांना जगभराची प्रतिमा सांभाळावी लागते, जागतिक पातळीवरील राजकारण पाहावं लागतं. मालक देश भारताला सांगतात बोलणी सुरु करा, आपण रेल्वे सुरु करतो. खेळ सुरु करतो, कलाकारांना बोलावतो. आपण अमूक करतो आपण धमूक करतो. काहीही उपयोग नाही. पाकिस्तानशी सर्व पातळ्यांवरचे संबंध कायमचे तोडले पाहिजे.

च्यायला, आपल्याला देशप्रेम समजायला,आपल्याला चीड यायला सतत सरबजीतांना मरावं लागत. सैन्याचे बळी जावे लागतात. आपल्या देशाच्या सीमा तरी त्यांनी लंघाव्या लागतात. हट्ट. च्यायची XX..... हा वेल्लाभट म्हणतो तसं हातावर हात ठेवायचे आणि तोंडावर बोट.

-दिलीप बिरुटे
(भडकलेला)

आपण नेहमी ऐकतो की पाकिस्तानने कुरापती काढल्या, आय एस आयच्या कारवाया, मुंबईवरील हल्ला, कारगिलच्या वेळेसची घुसखोरी आता चीनने एकोणीस कि. मी. घुसखोरी केली वगैरे..
मुळात ही घुसखोरी होत होती तेव्हाच आपल्याला का कळलं नाही? कदाचित दुर्गम भाग, किंवा इतर अडचणी असतीलही पण तरीही अशा अडचणी शेजारी देशांनाही असतीलच की.
दुसरं म्हणजे त्याला उत्तर म्हणून आपणही घुसखोरी का नाही करत?

पाकीस्तान म्हणजे एक ढेकुण आहे.

आपल्या देशातले नागरिक बॉम्बस्फोटात आपला जीव गमवत आहेत्,हे सत्र अखंडपणे सुरुच आहे.सैन्याचे जवान एखादा बकारा हलाल करावा किंबहुना त्यापेक्षाही भयानक पद्धतीने ठार केला जातो यावर आपण काय करतो ? असा प्रश्न वारंवार मनात येतो,पण स्पष्ट उत्तर काही मिळत नाही. :(
आपल्या दुर्वैवाने पाकिस्तान आपला शेजारी आहे,असा देश ज्याला त्याचे भविष्य काय असावे हे ही ठावुक नाही...तो मोठ्या अराजकतेकडे वेगाने धावत आहे आणि त्याची झळ वारंवार आपल्या देशाला बसत आहे.आपण सगळे पाकिस्तानला दोष देत आहोत पण आपण स्वसंरक्षणात दुबळे आहोत हे मान्य करायला तयार नाही.दरवेळी इंटलिजन्स फेल्युअरच्या नावाने बोंब मारली जाते पण परिस्थिती मधे बदल होत नाही.काही छोट्या बोटींमधुन कसाब आणि त्याची जन्नत प्रेमी जिहादी वेडामुळे आपल्या देशात घुसतात आणि अख्ख्या मुंबईला वेठीस धरतात...आपल्या पोलिस अधिकार्‍यांचे बळी जातात यातुन आपण काय धडा घेतला ? काहीच नाही ! अजुनही सिसीटीव्ही बसवण्याचे भिजत घोंगडे तसेच पडुन आहे,गस्त घालण्यासाठी घेतलेल्या नौका भंगारात गेल्या ! स्वसंरक्षणात जर आपण इथे बेफिकर आहोत तर पाकिस्तानला दोष देण्यात काय हाशिल आहे.? पाकिस्तान त्याला जसे वागायचे आहे तसेच तो वागतो आणि आपल्याला सारखे जीभ काढुन दाखवत राहतो आणि आपण फक्त "निषेध" नोंदवत राहतो... सरबजित सिंगच्या बाबतीत हेच घडले.पाकड्यांना हवे तसेच ते वागले आणि परत जीभ दाखवुन मोकळे झाले...ही जीभ आपण कधी हासडणार ? आणि ती का हासडु नये ?परंतु हे सर्व करण्या आगोदर स्वसंरक्षणात गाफिल राहणार्‍या आपल्या देशाकडुन अशी अपेक्षाच चुकीची आहे हे आपल्याला कळले पाहिजे....टिव्हीवर डिबेट कार्यक्रम असेच रंगतील पाकडे,चीन असेच घुसखोरी करत राहतील अन् मिपावर सुद्धा या विषयांवर असेच धागे येत राहतील...पण तरी सुद्धा आपण हातावर हात किंवा गेला बाजार मेणबत्या पेटवुन श्रद्धांजली देउन गप्पच राहु !

ह्म्म !!